Katalog

Sayfa 10 avantajların 2000'e doğru gıdılırken, tekrar yabancıların elıne geçmesı buyuk surpnz olmayacak Denızcıler, ozel sektorun de kamu kuruluşlarının da yuklennı Turk bayraklı gemılerle taşıtmaktan çekındıklerını belırterek bunun olumsuz sonuçlannın onumuzdekı yıllarda daha belırgın bır şekılde gorulmesınden kaygılandıklarını belırtıyorlar bır yıldır buyuk sorunlar yaşıyor Tanker taşımacılığı yapan armatorler, TUPRAŞ'tan yana oldukça dertlı Turkıye bazında her yıl ortalama 25 mılyon ton ham petrol ıthal eden TUPRAŞ, bu ıthalatta, geçen yıllarda Turk gemılerını tercıh ederken, ozellıkle Temmuz 1996'dan bu yana yabancı gemılerle çalışıyor Denızcılenn belırttığıne gore şu anda ham petrol taşımaları buyuk oranda Yunan gemılerıyle yapılıyor Bunun nedenı de oncekı yıllarda Turk bayraklı gemılere lımanlarda uygulanan ındırımın geçen temmuzdan ıtıbaren kaldınlmış olması Artık Turk bayraklı bır gemı TUPRAŞ lımanlarına gırışte ne kadar para oduyorsa, yabancı gemıler de aynısını oduyor Eskıden Turk gemılerı ıçın 120 bın dolar yabancı gemıler ıçın de 170 bın dolar olan gırış ucretı şımdı eşıtlenmış durumda Buna karşılık Turk gemılerının Boğazlar'dan geçerken kılavuz alma zorunluluğu bulunuyor Yabancı gemıler ıçınse boyle bır koşul yok Dolayısıyla Turk gemılerı artık çok daha masraflı yabancılann kontrolune geçebıleceğı uyansında bulunuyorlar mKapak Kabotajın kazandırdıklan CENGİZ KAPTANOĞLU Denlz Tlcaret Odası Baçkanı Dunyada pek çok ulke bu hakkı değışık bıçımlerde kullanarak ulusal denızcılıklennın ve tıcaretlennın gelışmesıne buyuk katkıda bulunmuşlardır Kabotaj hakkt, ulusal guvenlığımızın sağlanmasının, ulusal fılomuzun guçlendırılmesının ve vatandaşlarımızın bu alanda ıstıhdamının guvencesıdır 1 Temmuz 1926'da yururluğe gıren kanunla bu guvenceler sağlanmıştır Bunun etkısıyle ulkemız denız tıcaretı hızlı bır gelışme ıçıne gırmış, denızcılık alanındakı kamu ve ozel sektor kuruluşlan hızla buyumuştur. Kabotajın Turk denızcılığıne kazandırdığı olanaklar denız taşımacılığıyla sağlanan dovız gırdılerındekı artış, denızcılıkle ılgılı teknolojı transfen, bılgı ve deneyım bınkımı, ulke savunmasında donanmamıza sağladığı katkılar ve uluslararası taşımacılıkta denız tıcaretınden alınan pay şeklınde sıralanabılır AB, kabotaj hakkına son mu verecek? AB ıçınde mallann ve hızmetlenn serbest dolaşımını duzenleyen Roma Anlaşması, serbest rekabet ortamının sağlanması ıçın gereklı onlemlenn alımasını da duzenlıyor Bu konuda goruşlennı açıklayan TDİ emeklı Enformasyon Muduru Rıza Dırıcan, konunun Turk denız taşımacılığı ıçın ortaya çıkardığı tehlıkelere dıkkat çekıyor Dıncan, serbest dolaşımı duzenleyen maddelerle, kendı lımanlanmızda yabancı gemılerın kontrolunun sağlanmış olacağını belırterek, bunun kabotaj hakkının fiılen son bulması anlamına geleceğını vurguluyor Dıncan, gumruk bırlığıyle bu surecın hızlanacağı uyarısında da bulunuyor AB'nın lıberal ekononmık gelışım adına kendı guçlu filosunu gelışmekte olan ulkelenn filolannı yok i . etmekte • ' ' kullanacağını belırten Dıncan, AB'nın, bır yandan kendı çıkarları ıçın hımayecı polıtıkalar uygulamaktan çekınmezken dığer yandan başka ulkeler soz konusu olduğunda lıberallıkten soz etmesını eleştınyor Cemi inşa sanayii istenen duzevde deöil Turkıye'nın 500 bın DWT olan gemı ınşa kapasıtesı, ne yazık kı bunun onda bın, yanı 50 bın DWT ıle kullanılıyor Bu da onemlı oranda dovız kaybı anlamına gelıyor Gemı ınşa sanayıı, yenı gemı ınşa talebınde 1992 yılına kadar hemen hemen sabıt bır yukselen trend ızledı 1993'te ıse 13 trılyon 614 mılyar lıra dolayında bır tavan yaptıktan sonra, ınışe geçıp gunumuze dek azalarak ulaştı Buna karşın, yenı ınşa uretımının 1992 sonlarına kadar hemen hemen sabıt bır farkla yenı ınşa talebıne cevap Tanker filosunun gelisimi verebıldığı, 1992 sonunda Yıllar FiloDWT Adet DWT Payı da bu talebı 1992 6 502 705 136 1 847 658 %28 yakalamak 8 255182 142 2 163 041 %26 1993 uzere olduğu 1994 8 545 455 148 1 772 792 %21 ortaya çıkıyor Ancak daha 1995 10310811 153 1 822 690 %18 sonrakı yıllarda 1996 10 893 603 162 1 777 985 %16 yenı ınşa Kaynak Denız Tıcaretı Mayıs 97 uretımı azalma eğılımıne gırıyor ve bugun talepbır duruma gelıyor uretım farkının oldukça yuksek Orneğın 1 mılyon varıllık bır bır duzeye erıştığı anlaşılıyor tankerın TUPRAŞ'a gırış Gemı Inşa Sanayıcılerı Bırlığı çıkışında sadece kılavuza verdığı uyesı tersanelerde yenı ınşa faalıyetınden elde edılen kazanç, para 30 bın doların uzennde 1996 yılı ıçın 5 trılyon 735 mılyar Oysa Avrupa lımanlannda bu rakamlar oldukça duşuk Bu lıra tutarında gerçekleştı Bu ucretler Ingıltere'nın tutarın yuzde 58 7'sı, yanı 3 en buyuk lımanları ıçın bıle trılyon 368 mılyar lıralık kısmı yurtıçınden, yuzde 41 3 r u, yanı 2 650 doları geçmıyor tnlyon 367 mılyar lıralık kısmı da Aynı tur ucretler Yunanıstan'da 1300 dolar, Fransa'da 2900 ıhracat olarak yurtdışından dolar, Italya'da 2970 dolar, sağlandı Geçen yıl gemı bakım Portekız'de 3200 dolar ve onarım faalıyetınden elde duzeyınde kalıyor edılen gelır ıse 1 trılyon 968 1995'te TUPRAŞ Rafınerısı'ne mılyar lıra cıvarında gerçekleştı Turk bayraklı gemılerın 6 7 ve bu rakamın yuzde 48 7'lık mılyon ton, yabancı bayraklı bolumu (958 mılyar lıra) gemılenn ıse sadece 855 bın ton yurtıçınden, yuzde 51 3'luk ham petrol taşımalarına karşılık, bolumu (1 01 trılyon lıra) ıse bu oran 1996'nın ılk dokuz ıhracat olarak yurtdışından sağlandı Tersanecıler, geçen yıl ayında Turk gemılen ıçın 4 6 yurtdışına gerçekleştırılen yenı mılyon ton, yabancı gemıler gemı ıhracatından 2 tnlyon 367 ıçınse 2 mılyon ton oldu Yanı bır mılyar lıra, bakım ve onanm oncekı yıla gore yabancı ıhracatından ıse 1 tnlyon 10 gemılerın taşımalannda buyuk mılyar lıra, yanı toplam 3 tnlyon bır artış yaşandı 377 mılyar lıra karşılığı dovız Orneğın, Mersın Lımanı'nda da gırdısı sağladılar Bu da bır Turk gemılerının payı 700 bın ton oncekı yıla gore, toplam olurken, yabancı gemılerın payı rakamlarda yuzde 64 7'lık bır 3 mılyon 300 bın tonu buldu artışı gostenyor Ote yandan bır servıs tankennın Ancak beklentı ve hedefler bu yapımı 70 mılyon dolan geçıyor rakamlann çok ustunde Bu durumda denızcılık sektoru yatınm yapmakta oldukça zortanıyor 'Yabancıya geç, Denızcılık çevrelerı, gereklı verlive dur* onlemlenn alınmaması durumunda, stratejık onemı olan Bu arada tanker taşımacılığı da petrol taşımacılığının, Turk denızcılığınde ozellıkle son Türk kontey nerieri dünya sularında TARIK YILMAZ K Bakanlık özlemi Turk denızcılığının en buyuk eksıklennden bın de kuşkusuz bır Denızcılık Bakanlığı'nın olmayışı Uç tarafı denızlerle çevnlı bır ulkenın bu eksıklığı ozellıkle uluslararası platformlarda sıkıntı yaratıyor Yabancı armatorlenn bırçoğu, muhatap bulamıyor Şımdılık musteşarlık duzeyınde temsıl edılen denızcılık sektoru, yakaladığı gelışme ıvmesı ve ozellıkle gumruk bırlığı sonrasında AB ulkelenyle rekabetın guçlu kılınması gereklılığı duşunulduğunde acıl olarak bır bakanlığı beklıyor Turkıye belkı de bır Denızcılık Bakanlığı'nın eksıklığınden dolayı olsa gerek, bu alanda uluslararası bırçok anlaşmanın dışında orneğın, tum ÖECD uyesı Avrupa ulkelerının ve AB uyelennın ımza koyduğu Pans Memorandumu'na ulkemız dahıl değıl Bu anlamıyla bakıldığında bır altyapı eksıklığınden kolayca soz edılebılecek durumda olan denızcılık ıçın eğıtım alanında da yeterlı etkınlık gostenldığı soylenemez Turk Denız Eğıtım Vakfı (TUDEVJ gıbı gonullu kuruluşlar ve İTU Denızcılık Fakultesı'nın katkılan dışında eğıtım altyapısı yenı kurumlara gereksınme duyuyor <£a ırletmek ıçın kullandığımız denızlenmızde kırletmenın dışında yoğun bır taşımacılık faalıyetı yapılıyor Ulke olarak elımızdekı fırsatı değerlendıremedığımız ıçın yabancı şırketler boşluklan dolduruyor Denız Tıcaret Odası venlen, taşımacılıkta Turk bayraklı gemılenn paylannın hızla duştuğunu gostenyor Ancak her şeye karşın Turk şırketlennın son zamanlarda arayı kapama konusunda çalışmaları hız kazandı Denız ulaştırmasının onemlı halkalarından bırı olan konteyner taşımacılığında, yabancı bayraklı gemıler pazann hemen hemen tamamına hâkım Konteyner taşımacılığında hızmet vermek ıçın kurulan Turkon Lıne yabancıların elındekı bu pazann en azından bır bolumunu kapamaya talıp Şırketın Genel Muduru Mustafa Merç, duzenlı konteyner taşımacılığı yapmak ıçın Turkon Lıne'ı kurduklannı belırtırken bu alanda hızmet veren ılk Turk gınşımı. Konteyner taşımacılığına ne zaman başladınız? Hangi ulkelere seferier yapıyorsunuz? Turkon Lıne ışe ıkı ay once haftalık duzenlı seferier yapan Akdenız hattıyla başladı Bu hattakı gemıler Yunanıstan, Ispanya, Italya, Fransa arasında seferier yapıyor Ardından 2224 hazıranda ılk gemımız Amenka hattında sefere çıktı Bu hatta da gemılenmız her 15 gunde bır TurkıyeYunanıstanAmenka arasında çalışıyor Eylul ayı ıçensınde de kıta (contınent) hattına başlıyoruz Bu hat Rotterdam, Belçıka, Hollanda, Almanya, Ingıltere ve Fransa'yı kapsıyor Turkon Line'nın taşımacılıkta rakiplerine karşın avantajlan var mı? Şırketımız yenı teknolojıyle donatılmış gemılerle sefer yapıyor Gemılenmızın yaş ortalaması 1 5 Bunun getırdığı bırtakım olanaklar var Orneğın transıt zaman olarak AmenkaTurkıye arasındakı naklıye suresını onemlı olçude azaltıyor ozellıkle tekstıl sektorunde yoğun bır şekılde aranılan transıt zaman aralığını bız şırket olarak kendılenne sağlayacağımızı duşunuyoruz Öte yandan Turkıye'nın yurtdışına odedığı navlun gıderlerı 1996 yılında 4 5 mılyar dolar duzeyınde Ve onemlı bır kısmını konteyner taşımacılığı oluşturuyor Bız bu alanda Turk sermayesı olarak pazar payını arttınrsak, hem gemı ve konteyner yapımını arttıracağız hem de navlun gıderiennın Turkıye'de kalmasını sağlayacağız Bu bakımdan hedefler onemlı Bız bu konuda ıddıalıyız. Konteyner pazanndaki hedeflerinız nelerdir? Hedefimız faalıyete geçtığımız hatlarda lıder konumuna gelebılmek Aynca konteyner taşımacılığı pazannda yuzde 10 pay hedeflıyoruz Sizin dışınızda sektöre girmek isteyen Turk fırmalar var mı? Dığer şırketlerde konteyner gemılerının yapımı ıçın yatınmlar başladı Şu ana kadar bu gemıler kıralık olarak çalıştınlıyordu Bızım başan ya da başarısızlığımız dığer şırketlere ornek olacak ve zamanla Turk bayraklı konteyner gemılennde artış olacaktır