Katalog

Gundem Sayfa 3 Görünen köy kılavuz istemez iyasette yarattığı karanlık ortam nedeniyle kendi büyüme hızındaki sapma oluyor. Türkiye'nin 1996 önünü bile göremez hale gelen Refahyol yıhndaki büyüme hızı, beş yıllık dönem için öngörülen en Hükümeti'nin, ekonomide art arda açıkladığı içi yüksek hızda büyüme ortalaması olan yüzde 7.1 'i bile boş paketler Türkiye'nin kalkınma hedeflerini geçerek yüzde 7.9 olarak gerçekleşti. 1996 yılında allak bullak ederken, ekonomik göstergeler toplam yatırımlarda bir önceki döneme oranla 3.4 milyar Refahyol'un sürmesi durumunda Yedinci Beş Yıllık dolarla yalnızca yüzde 10'luk bir artışın gerçekleşmesine, Plan'daki sayısal hedeflerden ne denli sapmalar yetkililerin, yabancı sermayeyle ilgili olarak yaptıkları yaşanacağının da "yaprak ı işaretini veriyor. kıpırdamıyor" Çogunluğu hayal ürünü Yedinci Beş Yıllık Plan'ın sayısal hedefleri (19962000 yorumunu da olan ve havuz eklediğimizde Ortalama Yıllık Düşük Hızda Yüksek Hızda sisteminden, altın önümüzdeki yıllarda Büyüme Artış Oranları (%) Büyüme hisseye, nerede olduğu da hedeflenen bilinmeyen nimetlere yatırım artış hızının GSMH artış hızı 7.1 5.5 kadar bir dizi "hoş yakalanamayacağı GSYİH artış hızı 5.0 6.6 dilekten" oluşan sonucu ortaya ekonomi politika, daha çıkıyor. 15.2 Mal ve hizmet ihracatı 12.9 birinci yılda öngörülen Kısaca ya Yedinci A 16.6 18.1 hedeflerin çok uzağında Mal ve hizmet ithalatı ^ Beş Yıllık Plan sonuçlar verdi. Yedinci fazla iyimser, ya da Toplamyatırımlar ^ v ^ ^ 12.3 Beş Yıllık Plan'da hükümetin 6.1 5.5 belirtilen sayısal Toplam tüketim fr ^JHIJÎHI ekonomi hedefleriyle açıklanan politikalarının 2.7 Kamu jj j "ff ¥»>'•• 2.6 1996yılı ekonomik yeniden gözden verileri olanlar 6.6 5.9 Özel 11 . I geçirilmesi şart. karşılaştınldığında ilk KAYNAK:Türklş Toplam yurtiçi tasarruflar 5.6 10.2 göze çarpan unsur Araştırma Merkezi S Tepegöz îKiıaann 1950 b a $ ı n d a "küçük olacağız" ya da «her mahallede yaratacağu" diye çıkılan liberalizm yolunda bir arpa boyu gidildi mi bilinmez ama, günümüzde her iktidarda binlerce triKoner çıküğı gerçek. Önceleri Anadolu sermayesi Istanbul'a akın ettL Ardından başta Amerikan, yabancı sermaye Türkiye'yi keşfediverdi. tstanbul'da yeni bir "burjuvazi" doğarken, ülkenin her yanında yabancı sermayeli ortaklıklar kurulmaya başlandı. Liberalizmin "dönemeç noktası" 1980'lerle başladı ve toprak sanşından sermaye ortaklığuıa, "faizsiz"(!) yaürun kummlanndan turizme, bu kez de Araplann petrodolarları ycrli sermaye ile yakın ilişkiler kurmaya başladı. Günümüzde tslami sermayenin vardığı boyutlar da net olarak bilinmiyor, bu sermayenin ne denli kayırıldığı da. Biiinmesi gerekenler siyasal iktidar tarafından "özenle" gizlenmeye çalışıhrken, iğneyle kuyu kazmaktan bıkmayan "gazetedler" de bilinmeyenleri çözümlemeye uğraşıyor. Siyasal iktidarla adeta u kan bağı" kurmuşşçasma içiçe olan lslami sermayenin hangi sektörlere yayıldığı, nerelerde yoğunlaşüğı ve hangi "yöntemler" ile beslendiği ve büyüdükçe egjtimden gündelik yaşama dek hangi alanlarda egemenlik savaşınuna girdiği bugün için olduğunca, laik ve demokratik Türkiye'nin geleceği için de yaşamsal önem taşıyor. lslami sermayenin son dönemdeki hızlı, hatta "önlenemez" yükselişi, yabancı sermaye içindeki payı, geçmişten bugün ve bugünden geleceğe çizmekte olduğu yol, siyasal ikridar ile içiçeliğj gibi konulan bu nedenle işlemeye çalışnk. Olumlu ya da olumsuz yanlan konusunda karar vermek okurilarunıza kalıyor... Kuşkusuzu, siyasal iktidann hem politik hem de ekonomik açüardan tükenme noktasuu çoktan aştığı bir dönemde, tslami sermayenin yükselişinin ne kadar daha süreceğini ya da yeni bir siyasal iktidann nasıl bir sermaye yaratmaya yöneleceğini kestirebUmek ise şimdilik mümkün ggörünmüyor! Okullann yaz dinlencesine girmesi yaklaşü. Peki, çocuklar yazı nasıl "değerlendirecekler"? Yaz okullan bu amaçla kuruluyor ve hızla yaygınlaşıyor. Hangi yaz okullannda ne tür "hizmet'" veriliyor ve bunun bcdcli ne kadar? Sıralaması bizden, seçmesi sizlerden... Cumhuriyet Ekonomi CUMHURİYET EKONOMİ DERGİSİ • İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMET ÇETİNKAYA • YAZI İŞLERİ MÜDÜRLERİ: DİNÇ TAYANÇ, İBRAHİM YILDIZ (SORUMLU) • GÖRSELYONETMEN: MEHMET SEDAT DEVİR • REKLAM: MEDYA C Grafik: GRAFİK SERVİSİ •••w Tavuk ve yumurta ihracatı G ıda sektörünün, uzun yıllardır üretimin fazlalığına karşın tüketimin düşüklüğünden dertli beyaz et grubu üreticileri devlet teşviklerinin azlığından şikâyetçi. Gümrük Birliği sonrası sektörün rekabet şansı tartışmaları hâlâ sürerken, birçok Avrupa ülkesinde beyaz et ihracatında ton başına 600800 dolar direkt veya dolaylı teşviklere karşın Türk üreticileri devlet desteğinin olmaması yüzünden ( ihracatta sorunlar yaşadıklannı belirtiyorlar. Beyaz et sanayicileri yem hammaddelerindeki 14000 T dışa bağımlılığın da sektörü çok olumsuz Tavuk etı Yumurta etkilediğini ifade ediyorlar. 12000 ' Canlı hayvan Türkiye'de beyaz et alanında iç tüketimin 10000 • yetersiz olmasına karşın, ihracat talebi üretimi karşılayabilecek düzeyde. 8000 " ' Buna karşın Türkiye'nin yurtdışındaki en önemli pazan durumundaki Türk Cumhuriyetleri, Rusya 6000 "• ve Ortadoğu ülkeleri pazarını, Fransa ve Brezilya ve Amerika'ya kaptırmak üzereler. Ihracatçıya 4000 göre bunun başlıca nedeni bu ülkelerde 2000 " • ihracatçıya verilen yüksek düzeylerdeki teşviklere karşın aynı olanaklann Türk sanayicisine sunulmaması. Devlet Istatistik 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1995" 1996' Enstitüsü verilerine göre, 1996 OcakHaziran döneminde tavuk eti ihracatında yüzde 32 oranında bir artışla 4 milyon 389 bin dolar düzeyine ulaşıldı. Ancak 1996'nın ikinci yansında ve özellikle son üç ayda yaşanan krizin bu eğilimi düşürmesi bekleniyor. Tavuk ve yumurta ihracatı b,n îşsizlik de sınırlan aşıyor ermayenin sınırsız serbest dolaşımını sağlayan küreselleşme, uluslararası taşeronlaşmayı büyük ölçülerde artınrken, bir yandan da gelişmiş ülkelerdeki işsizliği körüklüyor. Bir ürünün her parçası farklı bir ülkede ve ucuz emek maliyetleri nedeniyle de sanayileşmemiş ya da yeni sanayileşen ülkelerde üretiliyor. Bu yöntemi izleyenler, daha çok sermayesinin büyük oranda Avrupalı şirketlerin oluşturduğu çokuluslu konsorsiyumlar ve büyük özel şirketler. Bunun doğal bir sonucu olarak da Avrupa'da işsizlik her geçen gün büyüyen bir sorun haline geliyor. Avrupa'nın işsizlik oranı en yüksek ülkesi olan Ispanya'da çalışan sayısında son üç yıl içinde yüzde 51 oranında bir azalma kaydedilmiş. 1994'ten sonra işletmelerde çalışan sayısında yüzde 48 dolayında bir azalma görülen Almanya'da ise bu yıl savaş sonrasının en yüksek işsizlik düzeyine ulaşıldı. Çalışan oranında son üç yıl içinde en yüksek oranda artış gözlenen Avrupa ülkesi ise yüzde 65 ile Finlandiya. Bu ülkeyi ise yüzde 60 ile Isveç izliyor. Türkiye'de son üç yıl içinde çalışan sayısında azalma olduğunu bildiren işletmelerin oranı ise yüzde 50. Türkiye bu oranla araştırma kapsamındaki Avrupa ülkeleri arasında Türkiye, Ispanya'nın ardında dördüncü sırada. Bu rakamda, 1994 krizi ile başlayan ve işletmeleri yatırımlardan başlayarak işgücü maliyetlerine kadar her alanda tasarrufa zorlayan ağır ekonomik bunalımın etkileri görülüyor. Ayrıca özelleştirme kapsamında kamu personel alımlarının pek çok sektörde durdurulması ya da büyük oranda kısıtlanması ve özelleştirilen işletmelerde işten çıkarmalar da isvıçre %45 (199419951996) bu azalma oranını kabartan rakamlar arasında. İşsizlik oranının sürekli artan bir ivme %27 %48 irlanda Almanya kazanması, sermayenin ulusal sınırlan aşarak %34 Norveç Danimarka %25 daha kârlı yöreler keşfettiği, oysa aynı serbestliğin işçiler ve diğer çalışanlar için geçerli %45 İspanya %51 Hollanda olmadığı yeni dünya düzeninin en kötü yan %60 Fransa %48 İsveç etkilerinden biri olarak dünya ekonomisinin bir parçası haline geliyor. %50 Finlandiya %65 Türkiye KAYNAK:ArthurAndersen %37 Ingıltere %43 Italya Insan Kaynaklan Danışmanlığı S Çalışan sayısında azalma