Katalog

Araştırma Sayfa 11 Gurbetçi, Almanya'da büyüyor Derleyen: BARIŞ DOSTER Yıllar önce Almanya'ya ucuz işçi olarak giden Türkler, bugün dev bir gurbet ekonomisine sahip İşletmelerin sektöriere göre dağılımı Sektörler Toptan ticaret Gastronomı Hizmet sektörü inşaat Zanaat Diğer Toplam F ederal Almanya'da yaşayan Türk vatandaşlarının sayısı 1996yılında2 milyon sınırını aştı. 35 yılı geçen göç süreci aynı zamanda işgücü olarak Federal Almanya'ya gidenlerin bir sosyal değişim geçirdiklerini de gösterdi. Türkiye Araştırmalar Merkezi, yaptığı çeşitli araştırmalarla, bu süreci sosyoekonomik açıdan tahlil etmeye özel bir önem verdi. Belirli aralıklarla araştırmalarını tekrarlayan merkez, gelişimi ve gelişme perspektiflerini göstermeye çalıştı. Türkiye Araştırmalar Merkezi işçilikten işadamlığına, serbest girişimciliğe geçen Türk vatandaşları konusunu da bu çerçevede sürekli olarak inceliyor. Merkezin son yaptığı araştırma için Türklerin yoğun olarak yaşadıkları Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti seçildi. 1996 yılında gerçekleştirilen bu temsili araştırma, geniş bir alan çalışmasına dayanıyor. Eyaletin 47 şehrinde toplam olarak 1187 Türk işletme sahibi ile yüz yüze görüşme yapıldı. Türklerin ve Türk işletmelerinin yoğunluk oranına göre anket yapılan şehirlerde, branşlar arasında da belirli bir dağılım yapılmasına dikkat edildi. Araştırma Çiğdem Akkaya yönetiminde Gülay Kızılocak ve Şahin Söylemez'den oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirildi. Mutlak 85 236 Perakende ticaret 485 112 15 115 139 1187 4. H H İ İ J ^ I 09 13 97 . 1. 17 10 0 0 lKİ^^^I . 4 1. J L H I 99 72 . % *|ft •! girişimciler arasında yüksekokul mezunu olanların J oranı ise yüzde 12. Bu da M giderek eğitimli kesimin toplam içindekı oranının artma " İ H egiliminde olduğunu gösteriyor. Kaynak Turkıye Araştırmalar Merkezi (Ağustos 1996) ^ H ^ ^ H Serbest • • i ^ ^ H girlsimcilerin sorunları B 4 ^ ^ H Yukarıda da değinildiği gibi ü f l ^ ^ ^ l düşük faizli, uzun ödeme süreli ' İşletmelerin kuruluş sermaye miktarı Sermaye miktarı (DM) Mutlak % 1.00010.000 11.00020.000 21.00030.000 31.00050.000 51.000100.000 101.000500.000 500.000 ve üstü Veri yok Toplam 71 6.0 166 251 387 151 141 6 14 1187 14.0 21.1 32.6 12.7 11.9 0.5 1.2 100.0 Görüşülen Türk işletmelerinde toplam 4947 kişi çalışıyor. Kaynak Turkıye Araştırmalar Merkezi (Ağustos 1996) Türkler 91 branşta faalivet gösterivor Türk işadamlarının 91 değişik alanda faaliyet gösterdikleri, araştırmanın önemli bulgularından birini oluşturuyor. 1991 yılında 55 dalda faaliyet gösteren Türk işletmelerin faaliyet alanlarının hızla çeşitlenmesi; 1994'te 61'e, 1996'daise91'e yükselmesi, gelişimin yalnızca işletmelerin sayısal olarak artması ile sınırlı kalmadığını da gösteriyor. Türk girişimcilerin faaliyet gösterdikleri ilk beş branş arasında ambalajcılık, anahtarcılık, araba alım satımı, araba hasar tespit bürosu işletmeciliği ve oto kiralama işi yer alıyor. oluşuyor. Girişimcilerin yüzde 55.6'sının 3039 yaşları arasında olması, genellikle ikinci kuşağın serbest girişimci olmak için uğraş verdiğini gösteriyor. Türk girişimcilerin yüzde 75.3'ü, 15 yıldan daha fazla bir süredir Almanya'da bulunuyor. 20 yıldan daha fazla bir süredir Almanya'da bulunanların oranı ise yüzde 48.4. Türk işletmecilerin yalnızca yüzde 1 'i 5 yıldan daha az bir süredir Almanya'da yaşıyor. Genç Türk işletmecilerin büyük bir bölümü Almanya doğumlulardan oluşuyor. 12.7 oranında olduğuı görülüyor. 100.000 ila 500.000 DM arası bir sermaye ile iş hayatına atılanların oranı ise yüzde 11.9 civarında. 500.000 DM'den daha fazla bir sermaye ile iş kuranların oranı ise yüzde 0.5 gibi küçük bir oranda kalıyor. Türk işletmelerinin yüzde 58.3'ü kuruluş sermayeleri için kaynak olarak akraba ve tanıdıklarından yararianırken, yüzde 26.3'ü ise banka kredilerine başvuruyor. Yalnızca kendi sermayeleri ile işe girişenlerin oranı yüzde 15. Buradan da anlaşılacağı gibi serbest girişimciler ağırlıklı olarak kendi sermayelerine, Ne kadar sermave ile baslıvorlar? akraba ve tanıdıklarının başka birikimlerıne dayanırken, finans kaynaklarına Türk girişimciler çok büyük başvurmayı tercih edenlerin sermayelerle işe girişmiyorlar. oranı ise düşük kalıyor. Serbest girişimcilerin yüzde Görüşülen toplam 1187 32.6'sının 31.000 ila 50.000 işletme sahibınden yalnızca DM'lik bir sermaye ile işe giriştiklerini, 50.000 ila 100.000 8'inin kamu teşviklerinden yararlanmış olması, bu DM arasında bir sermaye ile konudaki bilgi eksikliğini işlerini kuranların ise yüzde göstermesi bakımından ilginç. İşletme sahipleri genellikle kamu teşvikleri konusunda ya tam bilgisiz durumdalar, ya da koşullar konusunda yetehnce aydınlanmış değiller. Türk işletmelerinde her ulustan isci calısıvor Görüşülen Türk işletmelerinde toplam 4947 kişi çalışıyor. İşletme başına 4.2 kişi düşüyor. Bir işletme 100'den fazla işçi çalıştırırken, 10'dan fazla işçi çalıştıran Türk işletmelerinin oranı yüzde 5 olarak ortaya çıkıyor. Söz konusu işletmelerde 467 Alman işçi çalışıyor. Ayrıca 166 işletmede farklı uluslardan işçi çalıştığı da, anketler sonucu ortaya çıkmış durumda. kamu teşviklerinden yararlanmayan girişimciler, bir süre sonra yüksek faizlerle çalışmak zorunda kalmakta, bu da işletmelerin kısa sürede tasfiyesine ya da el değiştirmesine yol açmakta. Kuruluş aşamasında en çok karşılaşılan sorunlar, sırasıyla müşteri edinmede sorunlar, muhasebe bilgisi yetersizliği, serbest zaman azlığı, personel sorunları, finans sorunları, branşla ilgili yetersiz bilgi, mal alımında yanlış hesaplama, mal alımında firmalarla anlaşamamak, reklam konusunda yetersiz bilgi vb. olarak ortaya çıkıyor. Bugünkü aşamada en fazla karşılaşılan sorunlar arasında ise, serbest zaman azlığı, personel sorunları, mali sorunlar, bilgi ve danışmada yetersizlik gibi sorunlar sayılıyor. Sonuc Türkiye Araştırmalar Merkezi'nin Almanya çapında yaptığı araştırmalar, Federal Almanya'da 40.500 Türk serbest girişimcinin bulunduğunu ortaya koyuyor. Merkezin yaptığı projeksiyon çalışmalarının sonuçlarına göre 2010 yılında Türk serbest girişimcilerinin sayısı 66 bin 100'eulaşacak. Bugün 168 bin kişilik bir istihdam sağlayan Türk işletmelerin 2010 yılında 339 bin 150 kişiye iş olanağı sağlayacağı, yine bu projeksiyon çalışmalarından anlaşılıyor. Bu işyerlerınin 2010 yılında toplam yatırım hacimleri 14.6 milyar marka, yıllık ortalama ciroları ise 60.6 milyar marka çıkacak. Türkler her yıl ortalama 2300 yeni firma kuruyorlar. Bu firmalardan ortalama 700'u bilgisizlik, deneyimsizlik, pazarın lyi tanınmaması, eksik finansman vb. nedenlerden ıflas ediyor. Türk firmalarının gelecekte klasık alanlardan daha dinamik ve yaratıcı alanlara kayacakları, gelişmelerden anlaşılıyor. £o Eğitimli işadamı savısı artıvor Araştırma, eğitimlerini Türkiye'de yapmış olan serbest girişimcilerin yüzde 22.7'sinin herhangi bir diploma sahibi olmadıkları, yüzde 24.6'sının lise, yüzde 5.1 'inin ise yüksekokul mezunu olduklarını gösteriyor. Eğitimlerini Almanya'da yapanların toplam içindekı oranı yüzde 47.9. Almanya'da yükseköğrenim görenlerin oranı yüzde 9.9 iken, ortaokul ya da lise mezunu olarak iş kuranların oranı yüzde 35.2. 1829 yaş grubuna mensup genç Türk Girişimcilerin serbest çalışmayı seçmelerinin nedenleri Nedenler Yuksek kazanç Bağımsız olmak Sosyal statü değışımı • • /^Ç?X JCf^t Geçerll %62.3 %36.3 k %31.5 (739) (431) (374) Geçersiz Toplam %37.7 (448) %100 (1187) Kadınlar ye gençlerde girisimcilik artıvor Türk girişimcilerin yüzde 13'ü kadın, yüzde 87'si erkeklerden Işsızlik tehhkesı ~ ^ ^ AJ % 2 2 . 8 ( 2 7 1 ) Çocukların g e l e c e ğ ı ^ ^ | ^ ^ ^ | m %20.5 (243) Işsızlik Terfı edememe ^ ^ ^ ^ 3y H*JU£ 9 %18 0(214) %17.5 (208) %8 7 (103) %63.7 (756) %68.5(813) %77.2 (916) %79.5 (944) %82.0 (973) %82 5 (979) %100 (1187) %100 (1187) %100 (1187) %100 (1187) %100 (1187) %100 (1187) Tasarruf değerlendırme M f %91 3(1084) %100(1187) Kaynak. Turkıye Araştırmalar Merkezi (Ağustos 1996,