Katalog

de. Adaımn ıııaktan yaktndan mikrııbilgisayar pa/arıjla alâkası yıık, ama parası var. Avrupada du e$i doslıı var. Biraz da lisan biliyor. lladi ben de gi'lireyim... Bir marka öa a gefiri.uır. Itunlara rahallık verilirsi" Tıirkiye olıır ıılma* nıukinalaria. kitıılijsi bt'lli «Imayaıı makinrlerlr dolar ta^ar." • Ibsa.v (.»•ntt Mıııluru lıır|>ııl Kıılav, "Bilgisayar lallı ttir i> »Iduğu için,"* diye sO/c lıa>ladı. "Hutıun için orlayu vıkan rİrmular var. MfsUki bakımdan hu kımııyla îlei«i «Imayaıı, kupiıuli olup dışardan iıhal rlmek iVİn pa/ura ^ireıi salırıtar var. Ama bu isin sorumlıılııgıı <1a var. (>ervi müşU'ri kim 111:11/sa oııdnn nlırıın dcmerii|>i sıırcci' bu lip firınalar Hkıli nlama/ ama bu da bilinvti müşleri sayısına bağlı." Vııkarda akiardıgımt/ gorüslcr arasıııda sürekti "pa/ara Mirıınısuzca Kİren" birilurııı dcıı sö/ ediliyor. Gorıiş bildiıcn firma yöııcticilerinin kendilerini böyle bir lanımın dısırnla luımaları rlhcilc doğVıl. Öbür yaudaıı, bilgisayar pa/arlayan finna yoneıicik'riniıı pazarın öteki uıısurları hakkıııda dogrudan çesitli eleştiriler yapmalan da doğal. Piyasa manzarasım lanıamlayıcı unsıırlar nitcligindeki bu ele^tirilerden bir bölumunil aktaralım. • Transkom Cicrtel Mudüriı Targan özgiır, "Piyasada sağlıksı/ nelişıne varsa sebcbi deslck olayıdır," dcdi. "Makineyi saftıklan sıınra musteriyi unutmamak gerckir. Ben bin lane kıımpüter satarım ama buna ilişkin dıslefti verebilir miyim diye düşiınürum." "Ö/gilr, "Piyasada rekabrl bıiyiik" diye konıınun bir baska yönune dtgindi. "Piyasada U'msilnlik anVaşnıası nlmayan Hnnalar var. (îidip 200 lane makine alıyor, Krtirip pu/arlıyurlar." Taıgan Ö/gür yine de rekabctın kısıtlanmasının bundan daha zararlt olacagı gorüşılndc: "Çok marka »Iması de/avanlaj degil. bazı markalun desitkleyip otekileri bırakmak Turkiyc ivin acı f>Oirir. Ba/ı buyıık Hrmalar musltriye kcndi surtlarını dikte fdip, bir de ona iyllik yapmı; (jörüntüsiinr («iriyorlar." Benhabib: Herşeyi Türkçeleştirdik B ilgisayar sıstemlerine bağlı yazıcılarda kullanılan, bir merkezden dıçarı uzanmış oklar biçimindeki ince çubukların ucunda harf ve işarellerin kaltplarımn yer aldığı, ince bir tekerleği andtran parçanın adı "daisy wheel",yanı "papatya tekerlek". Rank Xerox'un temsflclsi Bilsay Bilgisayar Bölüm Müdürü Albert Benhabib görüşmernizde sık sık Rank Xerox mamulü bir "papatya'yı göslererek, "Sistemlerimlzde her şeyl Türkçeleştirdik," dedı "Bu çarktaki harf1er. yazıcı aracin, belkl en süratli bir şekilde değil ama kalttell bir elektronik daktilodan çıkmışcasına özenli şekilde her türlü yazıyt yazmasını sağlıyor." Görüştüğümü; pazarlamacı firma yetkililerınin muhlemelen en gencı olan Benhabib. pazarladıkları mikro sısternlerde, ekranda görünen ve yazıcıdan çıkan her yazının bütünüyle Türkçe olmastnı sağlayabılmek için uzun süre çalışma yaptıklarını, kendilerini en çok ş ve ç harflerinin uğraştırdığını anlattı • SOrUniSUZCa malar olacak. diye şarı kıışuluyor. Benim dosyanıda devamlı daklilıı talepleri var. Başka firmalursa mallarını satmuk ivin gazcleye reklam veriyorlar. libvrasyort, sadece her ba<ıvııraıiii sıııırlı kula vermek dcgildîr. Aynı /amamta marka ba/ında, yani piyasada laU'bin tayin tttij>i ur/ı ıılıı^lurııcak bir dıı/en <tı kurmaklır. l:$>er libtral davranılaraksa do&rtı.su budıır. Bî/e diyorlar ki, m. de başkıı firmulara verin. !jimdi kalkıp üv he$tııiH' kurdı^ firma 1 1 kııralım? l>lc, b'u 11 IBM'i/, «etirnıok isliyuru/., diyoru/. Tkari avıdaıı, tıııiıı olıııı, daktilo konıısıı bizi snn drrcce az iİKİIendiriyıır. Ama biİKİsayar müşterileriııtiz daklilo isliyor. îjinıdi, bu lilurav yon neye yol avlı? 75 bin dttiarlık kısıntı dolayısıyla birvuk firınu hilgisayar gelirmek isliyor. lılıalalçı beİKCİeri de var. Anıu ya bir defa ya ikiiıv dtfa Rt'tirecek. Na.il olsa satarım, diyor, bire bir kazunsam, faramahal, 23 sencde 1015 milyon kazanırım, elı, fena de^il, gibilerden. Bu yanlu;. Gervek bir ihliyarın sununda d»(;an bir duruııt de^il. Piyasuda firmalann ürünleri. desleklvri farklı olnbilir. Bunların sonucunda /alen bir firma 11 n ulumlıı o/ellikleri 1 duyulııvor. diüerlırine na/aran oksikleri olan rirııııılar. ikiüv yıl makine ni'tirıni^ oluytırlar. Bu. laınamefi licaret rvjiıniııt Ifsbil ederken yapıltnı$ lıaCadan" İ Bilsay BiİKİsayar MUdiirü Benhahİb, pa /aHayacaklun malı Tiırkiyr şarllarına uydurmak ivin bir yıl valı$l>klannı anlallı. FotOkOPİ Kc»(/Burroughs Genel M ü d ü r makinpcind Vardımcısı BüınoMiıcııııc | ç n t G Ö I K dcştircl göbenZeflieZ rU^krrini birkav noktada lopladı. Cioııv oncc, "personal compuirr" (kişiset bilgisayar) diyc sınıflandırıtabileıek kilçük kapasitcli nıakiıiflcıiıı piyasaya ijlcimelerin isini gorccek aygıtlar gibi sılrülddgünü belirııi. Sonra, "Pazarlayıcı firma ıılaruk Rorn yapılacaksa," dedı. "yaiırım (jerekir. Bu. daktil» makinesi, folııkopi makinesi satmaya benzeme/.." GoiK. "bunu yapabilt'tck f irmatann rekabele Rİrmcsinin doftal oldugıınu" bclirtti, "Ama ya yapamayacak olaıılar?" diye sordu. Gönç şunları söyledi: " Personal «.'«ımpuler'lcrle mikrnlann karışlınlıp islclınek.'re ptTKunal'lerle lıi/mel götiiıme gibi yanlıs birlnkım pazarlanıa polilikalan I982dr vâkî oldu. I>ı$arda hilgisayar süpermarkrllc de «a(ılıyor, ama hagımsıs 810 firmayâ bakımı yaplırılahiliyor snnradan; prı^ram ya/dtntabilnek ayrı ayn vü/lerıe firma var. Rahat vc gtıvrnli bir orlam. Turkiye ivin bu sö/konıısu det>îl. lürkiye'deki firınaların dışardaki pa/arlama polilikasınu ben/er hir politikayla makine pazarlaınantası la^ını. Bakımıyla. dvsleniyie yapması linm. Makine pazariayan 50'ye yakın fîrına tesbit ellik. Kiilen pa/arlayan 50'ye yakın ama. aktif olarak 20'nin ıı/iTİne vıkucagıııı sanmıyorum. Ihalclerde Koruyorıı/, 1920 firma kalılıyor. Mikrolar ivin böyle. Buyuk makineler için de 10'u bulur." lbsa$ (ienel Miidürü Turnul Kulav. Atari'nin yıılnı/ca (»yıına ayrılnıı^ nıakineleriyle iİKİIenmediklerini, ama bu makinelcrin basil prıi|>raınlanyla birlikle imatiııi diişündiiklerini soytedl. Kulaç: Bilgisayar kampları kuracağız A tari firmsstnın temsilclsi İbsaş Genel Müdürü Turgul Kulaç'la görüsmemlzde bu Amerikan firmasının neden Japonca'da "saldırıyorum" anlamına gelen bir sözcüğü Islm olarak aldığmı sorduk. mesiniıı, daha çok flrmanın biluKayar salın almayu yonHmcsinin hivbir matuurlıı larafı dlaına/." dcıli VL >unlan söykdi: "Kııllanıcılara döniik. vkonoınik, yerindr kııllanıtn nmh/uru olaına/ bunıın. Digvr ta Kulaç, bllmedlğinl söyledl ve, "Biz bu makineleri nasıl daha îyı kullanacağımızı düşünürken işin bu yönüyle pek ilgilenmedık galiba."dedi. Atari'nfn, adı "oyun bilgisayan"na çıkmış küçük maklnelerlnin aynı zamanda " eğitim bilgisayarlan" olduuunu söyleyen Kulaç, bu aygıtlarla yabancı dil ve matematlk eğltiminln gerçekleşlirildlğlnl anlattı. BürOBuna glttlğlmizde kendlslnl bir teknisyenle birlikte bir makineyl sökmüş, uğraşırken bulduğumuz Kulaç, gelecek yıl "yannın bilgisayar pazannı oluşturma" amactyla "bilgisayar kampları" kuracaklannı söyledl. • raflan olahİlir. l9KI'de liberasyon ba^ladı. Kola, lıilgisayurlar ivin 50 bin dolardı, grVen yıl 7? bin dıılara vıkarıldı. llakliltı ivin 25 hin dolardı, 30 binr |ıktı. Jler ba>vııruııa bu kfldıır verilivor. Ama ille de atn a\rı fir 26Şubal I9«3*tc jstaııbul'da ayılan BHKO ^ " ^ "^ Fuan sırasmda gcuiş bir kcsiııı bil^isayarlarla ilgilrııdi, bu "tnarifetll ayf>ıllar" 511rada buracla sulıbet kunusu olnıaya lia^adı. fııarda ^orıileu markalarırı l>ı/lalığı vc ilgi yoğunluğu, Türkiye bilgisayar piyasasının bir patlaına ya$ayacağıııııı belirıilcri sayıldı. 9 îjubal giinil, bir ga/.flcdc "Bilcisayarlann ycni savaş alanı Türkiye!" bu,inııruk' kocuınan bir ba^lığın gorühuMİ budunımdaolağandı. Ama bir tîüıı %oııra aynı ga/ete. "Bilgisayar ithaline i/in yok!" başlıgını yiııe sonunda üıık'nı i^arL'iiylc atmak zorunda kaldt. l'icari't Hakanlıgı'riLa lıazırlaııaıı l.ibcrasyon II listcüinde yer alan bilgi.sayarlarm ithali, Sunayi ve Teknoloji Bakanlığı'nin i/niylc gcrçcklc^iyordu. 1983 Şubal ba$ında, kaınıı kumluyları vt* bankalardan gclcrılerdısmdaki ba^vuruların bir süredir geri çcvrildiği gOrülmüş, sonra bir yerden "Bilgisayaj ilhali yasak" haberi çtkınış, yayıimıştı. Oysa Sunayi ve Teknoloji BakanlıgYnın üst düzeydeki bir yctkilisî bile, "Benim haberim yok," diyebiliynrdu. Gcrçckıcn, ithal yasağıııa tli^kin rcsmî bir karar ortada görülmityordu. Ha>vuruların geri çevrilınesiydi so/küiııısu olan. Kısa silre sonra, Sanayi Bakanlığı'nin yöneldiği ycni uygulanıa bcrrakla^u. Bakanlık, bilgisayar iıiıali U'in başvuraıı $irkcılerin i$ haciınlerini, dalıa öııcc nerelcre bilgisayar pazarladıklarını, cllerirıdcki ıcknik clcman, ıı/maıı sayısını, ne vapia dcstek hi/.mcli ve baııkaonarım i;i görebilcceklcrini bildirmclerini isıenıişii. Bu doğrultuda, illıal ivin ba$vııranlar ba>lıea birkac açıdan sınanıyor, i/.in sonra veriliyordu. Bakanlık tcmcl ola pazara ra t Mesele Ithalat kntacınria nuuıaıııua şikli. Sıımcr, piyasadaki rckabcı ile ilhalai kotası arasında ili>kı kurdu. Siimer ö»ce, "Daha fa/la makine (jet IBM/Türkiye Gcncl Mııdurü Ursin Sümer''" y a k l a * ı m ı d a h a de*' nlrmpcln liımanın satacağı nıakiginnBSIII gcrekli neye s o n r a ( j a n dostek hi/nıcdcrini (program ve bakım) verip vercmeyeccğinc, yedck parça saglayıp sağiayamayacağınave o ana kadar ki l'aaliyeıc bakıyordu. Aınav, kabaca, her öııiine gelenin i'Urkiye piyasasına bilgisayar sürtncsim Önlcınekti. Görü$tUğilınUz pazarlamacı firma yetkililcri, makine pa/artanan kurultıslara gcrekli dcsiı'k hi/.jiK'ilenııin vcrilip vcrilmeycceğiniıı som^ıııulmasını, tılıal i/ninııı böyle bir sınaınava bağlı kılmm.ısım "çok olumlu bulduklanıu" bılııllilcı Yonclicilcrin, fijmalann gücuıutn, kapasitesiııin vc cıkin v'alı^masının sınandıgı böyle bir uygulamayı ' CUMHURİYET/BİLGİSA YAR SA YFA 9