Katalog

8 Kimi Islami ülkeler cinsel özgürlüğe yelken açtı. Endonezya'da öpücükle son bulan bir yerli film, Yüzüklerin Efendisi ile Titanik'i geride bıraktı. Filmler değişimin göstergesi mi? ilgısini çekip, onayını alarak adeta toplumsal bir izne dönüşür ve Endonezya'nın öpücüğü gibi kutsallaştırılarak göklere çıkartılır. Endonezya'da bir öpücüğün ardından yaşananlar bir değişimin göstergesi olabilir. Bu değışım, Çin'de, son yırmı yıldır yaşanan törel değişimden pek farklı olmayacak. Çin ıle Müslüman ülkeler arasındaki olası koşutluklar son derece eğitici. Yirmı yıl önce, Çin'in en ı lenci kentlerinden biri olarak bilinen Shanghai'daki Bıınd parkında gezınen genç çiftler, yalnızca yakınlarında başka genç çiftler olduğıında, gecenın karanlığından yararlanıp birbirlerine kaçamak bir öpücük kondurabilirlerdi. Şimdi ısc, bir zamanlar "Çinliler ve K.ÖpeklerGiremez" levhasıylaünlübu bahçe öpüşen çiftleriyle Hyde Park'ı hiç aratmıyor. CUMHIJRİYKTDKRC;! nışlarkomünizmetersdüşendavranışlar olarak görülür ve her nedense parti için bir tehlike sayılırdı. Gelgelelim, Çin'de eskilere dayanan odalık gelcncği ve hertür "kötülüğe" karşı takınılan gevşek tavır daha sonrakı yöneticiler tarafından yok edildi ve ardından özel yaşanıda batılı davranış bıçımlenne korkunç bir hoşgörüsüzlük baş gösterdi. Küçük Deng olarak da bılınen, Deng Li Xun yönetimi sırasında gençlerin Batılılara özenmelerını engellemek amacıyla "ruhsal kirlenmeye" karşı kampany alar başlatıldı. Ancak, tüm bu çabalarpek bir işeyaramadı. Müslüman ülkelerde de aynı tavır ve uygulamalarm geçerli olması, hangi türde olursa olsun, bir inanca bağlı kalmaıun gerektirdiği törelliğin o inanca körü köriine bağlı olanlar tarafından söz konusu inancın ayakta kalabilmesı açısından önem taşıdığı gerçeğini açıkça ortaya koyuyor. Ne varki, Endonezya'da olduğu gibi, kimi Islam ülkeleri giderek daha özgür, daha açık fikırlı bir tavır sergileme eğiliminde. Böylesi bir eğilimin tanık olunduğu en çarpıcı Her şey bir öpücükle başladı... D ünyanın Müslüman nüfusu en yoğun ülkesi olan Endonezya'da şimdilerde bir öpücük olayıylayeryerindenoynuyor. Olay 16 yaşındaki genç bir kızla 19 y aşındaki erkek arkadaşı arasında, Jakarta'daki bir film setinde geçiyor. Öpücük olayının ülkede yarattığı etki öylesine güçlü ki, film Endonezya'da bugüne dek en büyük ilgiyi toplayan "Yüzüklerin Efendisi" ve "Titanik" gibi iki Hollywood yapımı filmi bile gölgede bıraktı. Bu Endonezyalıların öpücük sahnelerıne alışık olmadıklanndan değil, ama Holly wood filmleri başka, Endonezya filmleri başka."What's up with Love?" adını taşıyan bu film kadınerkek ilişkilerinde yepyenı Endor&zya'da yaşanan öpücük olayı lıtsan yaşamında sevgi ve cinselliğin yerlnin kamksandığı, daha açık bir toplum yönünde bir değişimin haberclsl olablllr. \ bir çığır açıyor. Batılı ürünlerin Jakarta'da tanıtılmasını amaçlayan Bu değişimlerardından gelecek TV reklamlanyla deneyim kazanan, Mira Lesmana adındakı genç değişimlerin de belirtisi sayılıyor. bir yapımcının ürünü olan film iki Bıınd parkında ve Çin'in öteki liseli geııcin aşkını ve erkeğin baba kentlerinde gençler artık öpüşebilsının Endonezya halkına uygulanan diklerine göre, ülke epey bir değibaskıya dayanamayıp ülkeyi terk şımden geçmiş olsa gerek. Yirmi etmeye karar vermesiyle ayrılmak yıl önce Çin'de resmi anlamda tek zorundakalışlarınıanlatıyor. öpü birfahişeyoktu. Shanghai'dabirzacük sahnesi filmin en sonunda, âşıklar havaalanında birbirlerine veda ederlerken.yeralıyor. öpücük, Hollyvvood'a özgü ateşlilikte olmasa da hatırı say ılır bir sıcaklıkta. Dinsel unsurlann egemen olduğu tutucu bir toplum, burada bir öpücükle yansıtılan, cinsel bir etkinliğin kamunun gözleri önüne serılmesi karşısındaalevleniyorsa, bu törel bir değişimin göstergesi demektir. Filmi izlemek için uzuıı kuyruklaroluşfuran yığınla insan filmden hoşnut; üstelik, hoşnut olanlar yalnızca öpücük sahnesini ıslıklar ve kıkırdaşmalarla ızleyenyenıyetmelerdeğıl. Bu noktada sorulması gereken „„ , ., , „....„..„, , , , .... ı.n/t. x. *L. Whats up mth Loveıstmh filmi Endonezyalılar kıhırdayarak tzliyor. r J v J soru şu: Whats up wıth Love?"gibi bir film toplumunyara cadde garip bir müzeye dönüşmüş sunun üçte biri 30 yaşın altındaydı eğiliminde bir değişıklik mi törel manlar genelevleriyle ünlü olan örneklerden biri lran.Bu ülke nüfutıyor, yoksa zaten yaşanmakta tü. Çin'in günahkârkapitalistgeç ve dinin egemen olduğu bir ortammişinden kurtulmak amacıyla ko dayetıştı. Ancak, popmüzikyasağı olan bir değişimi mi yansıtıyor? Film değişime ivme kazandıran münıst rejıme geçmesinin ülkeye ve kadınların giyimlenyle ilgılı kibir katalizör mü, yoksa yalnızca neleryaptığını sergilemek isteyen mi katı kurallar son on yıldır genç bir şeyin belirtisi mi? Her iki yanıt fahişeler orada yaşamayı sürdürü kesimin baskısıyla giderek gevşedı da geçerli. Çünkü, toplumsal değı yorlardı. Şimdi fahişeler geri dön Iran'da artık pop müzik konserleri şim bir geribeslem düzeneğini de düler. Resmi olarak değilse bile, veriliyorvekadınlarsaçlannı açıkiçerir. Toplumda belli bir değişim kımliklerini gizlemeye gerek kal ta bırakan renklı başörtülen takırüzgârı esmeye başladığında, bu maksızın döndüler. Çoğu artık ya yorlar. Genç tranlılardunyayasırtdeğişim bir süre sonra gözüpek bir şını başını almış olan eski fahişeler larını çevirmektense, onun bir parkişi ya da gruba onunla ilgılı top şimdi karaoke barlarda çalışıyorlar çası olmayı yeğliyorlar. lumsal biryorum yapmaolanağını ve "işlerini" daha geleneksel anTöre ve ideoloji arasında oldum sağlar. Bunun daha etkileyici bir lamda sürdürüyorlar. Çin'de o za olası ilgınç bir ilışkiye tanık olunyolu da değişimin halkın ilgi duy manlar boşanma ve birlikte yaşa muştur. Çağdaş Batı, törelerı büduğu bir sanat biçimiyle yansıtıl mak bırakın kabul görmek, sözü bi yük ölçüde özel yaşama bırakıp, limasıdır. Farklı koşullardaaklageti le edilemeyen kavramlardı. beral ideolojisine uyumlu bir birilmesi bile söz konusu olamayacaŞimdi ise, henüztambenimsen çimde, çeşıtlı görünüm ve davrağından, değişimin bir sonucu ola mese de, hoşgörüyle karşılanıyor. nışlann hoşgörüyle karşılandığı bir rak ortaya çıkan böylesi bir yansı Komünıst Parti iktidannm ilk elli tavır sergılıyor. Öte yandan, kısa bir ma, yaşanan değişimi onaylamak yılmda Çin törelere en tutucu Müs süre öncesine dek komüııist Çin'de ve onu açıkça resmi kılmak suretiy lüman ülkelerde olduğu denli bağ ve teokratik ve yan teokratik öteki le, başka değişımlenn de kapısını lıydı. Toplumda töredışı sayılan, ülkelerde olduğu gibi, egemen olaçmışolur. Hedef izleyicikitlesinin başta cinsellikle ilgılı, kimi davra mayı hedefleyenideolojilertörele