Katalog

C'UMIIURİYFTDF.RGİ romon olsaydı,butürbağıs,ıklıkkimyasalları kokusuz olduğundan, o zaman bunun MHC'nin bir yanürünü olması gerekirdi. tnsanlar vomeronazal organa sahip olmadıklarından, feromon üretipüretmediğimiz konusuateşlitartışmalaranedenoluyor. Ne var ki, dirimbilim uzmanı C'laus \Vedekind terler. Böyleolunca, farelerkendileriyleaynı tarafından yapılan bir araştırma kadınların ilim insanları son 20yıldırbilim fa anlijenlereilişerekonlarıThücrelerinetaşırelerinin farklı birbağışıklıksiste yorlar. Thücreleri daha sonra patojenlerle sa genleri paylaşaneşleri nasıl belirlerler? farklı MHC'lere sahiperkekleriseçebildikI mine sahip olaııeşleriyeğledikleri vaşmakamacıylaantikorlarüretir. Birfarenin Memelilerin burunlarında, yalnızca fero lerini ortaya koyuyor. Araştırmada iki gece nin bilincindeler. Araijtırmacilar farklı MHC'si olan bir fareyleeşleşmesi.yav monları(hayvanlarınsalgıladığıeinselamaçboyunca sade birtişört giyen erkeklerin kobunun farelerin farklı bağışıklıksistemleriııi ruların hem annenin, hem de babanın bagısjik lıkoku)saptadığısanılan,"vomeronazal"adı kuluherhangibirürünükullanmalarınaizin koklayarak ayırt ettnclcrindcn kaynaklandığı lık sistemi genlerine sahip olması ve bu ne verilen bir organ bulunur. Indiana Üniversitc verilrnedi. Uaha sonra kadınlardanter kokunısanıyorlardı.UlusalBilimlerAkademisitadenle mikroplara karşı daha dirençli olması si Feromon Araştırma Hnstitüsü kimyaprofe su sinmiş tişörtleri koklamalaı ı ve en çekici rafından yay ımlanan bir raporda, genellikle aıılanıınageliyor. Gelgelelim, dişi farelerge sörlerinden Milos Novotny'ye göre, bir me bulduklarınıbelirlmeleri istendi. Dr. Wedebesin endüstrisinde kullanılan, elektronik bekaldıklarındaMIK"leri,dolaylıolarakda melininyaklaşıksekizyüzmetreuzaklıktaki kind kadınların kendılerınden farklı bir burnun bağışıklıktaki bıı farklılığı da saptaya genetik yapılan kendilerininkine daha yakın kendi türünden bircanlının kokusunualabil MI IC'ye sahip erkeklerin kokusunu daha c.ebildiğine dikkat çekiliyor. Araştımıa fareler olan erkeklerle vakit geçirmc eğiliminde olıı mesiiçinbellibirkimyasalınyalnızcabirkaç kicibulduklarınataıukoldu. Nevarki,buöyüzerinde yirmi yıldır yapılan gözlemleri des yorlar. Araştırmacılarbueğiliminbirolasılık molekülünün olması yeterli. Burnun alışıla küdetersolandoğumkontrol hapı kullanan teklemcnin yanı sıra, insanlara dairde ipuçla la farelerin kendileriylebenzcrliklertaşıyan gelmış kokuları algılayan bölümünün tersine, kadınların seçimlerini kendilerine benzerbir rı veriyor. tnsanlarm eşlerini ııasıl kokladıkla bireylerle birlikte olmakistemelerindenkay vomeronazal organ içgüdüsel davranış.ı denet bağışıklık sisteınine sahip olan erkeklerden rını ve kimi zaman kokıı nedeniyle onları na naklandığını düşüniiyorlar. Erkek fareleryav leyen orta beyne doğrudan bağlı. Prof. No yanayapmalarıydı. Bu da, birolasılıkla, dosıl terkettiklerinidegözleıönüneseriyor. ı ularınııı kendilerine ait olduğundan emin ol votnybumesafeninmemelilerde bir organ ile ğıım kontrol hapının kadında gebeliğin ilk Fareler, kendilerine eş ülarak mikroplara mak için genellikle onları öldiiriirlerya dadi bey in arasındaki en kısa yol olduğuna dikkat evrelerindeyınişizlenimiuyandıranyanıltıkarşıkoymasistemlerı(MIIC)kendilerinin şinin çucuklurı düşürmesini sağlarlar. Dişiler çekiyor. "Nature"dergisinde yay ımlanan bir cı biretki yaratmasından kaynaklanıyordu. raporda, Novotny ve Harvard Tıp Fakülte Bir başkadeyişle.kadınlartıpkıgebe fareler kinden farklı olan bireyleriseçiyorlar. MHC', ise,yavrularınıngenleriyleortakgenleripaylaşan ve onları düşiirmesine nedeıı olmayaeak si' nden arkadaşları, vomeronazal organın fe gibi bir davranış sergiliyor, daha çok ortak bağıs.ıklıksistemiyleilintilibirgmpmolekülden olıışuyor. Bu moleküllerbedeni kuşatan kendi soylanndan bireylerle birlikte olmak is romonlann yanı sıra, belirli kokulan da sapta gene sahip erkekleri seçiyorlardı. Bu da, doyabildiğini belirtiyorlar. ğum kontrol hapı kullanmakta olan kadınlaSöz knnusu organ hay rın çocukları için en ııygıın gcnlcre sahip ervansal, kafur, turunçgil kekleri seçtiklerini, bunun da kısırlık ya da ler, çiçek, meyve, nane, düşüklesonuçlanabileceğianlamınageliyor. misk, tatlı ve odunsu gibi Gelgelelim, insanların ekmek parası için kosınıflaraayrılanbelli ko şuşturdukları, yalnız kalpler ve dolııp taşan kuları alabiliyor. Fero meyhaneler dünyasmda, gerçektcn de eijlerimonlar gibi, bu kokular mizi salt koklayarak mı seçiyoruz? Bundan da son derece düşük yo pek emin olamayız, ama Chicago Üniversiteğunluklarda saptanabili si'nden Dr. CaroleOber tarafından sürdürüyor. 80'lerin sonlarında lenardştınnalargörünüşebakılırsaDr.VVedememelilerdeki feromon kind'in bulgularını destekliyor. ları ilk kez eksiksiz olaDr. Ober 15 yıldır kökenleri Tirol Alplerak saptayan Prof. Novotny ev farelerinin son ri'ne dayanan ve belli bir mezhebin üyesi derece incelikli bir fero olan I lutterit'leri inceliyor. Giiney Dakota'da mon ileti^im sisteminin yaşayan, soy ağaçları yalnızea 64 ki^iden en tıpik örneğini sergi le olus.an ve hep birlikte tarımla ugraşan bu diklerini dile getiriyor. halk, Dr. VVedekind'inkuramınınsınannıası Bir fare kolonisinin öteki açısından eşsiz bir örnek olujjturuyor. Bu topüyelerine erkekler ara luluğun üyeleri yaşamları boyunca bir kez sındaki saldırganlık ve evleniyor (boşanma yasak), çok ender doegemenliğin sinyalini ğum kontrol hapı kullanıyor, parfüm ve devermek, çiftleşmeye ha odorant tiirü kokulu ürünlerin yanına bile 7ir olduğunu belirtmek, yaklaşmıyor. Dr. Ober, aralarındaki yakın ergenliksürecinigerekti benzerliklere karşın, çiftlerde farklı MHC ği gibi yavas, latıp hızlan genlerinin ağırlıkta olduğunu, 411 çiftten dırmak, ya da gerginliği yalnızca 44 tanesindeirili ufaklıbenzerlikledışa vurmak için bu sis rin bulunduğunu ortaya koydu. Ne var ki, bu temden yararlandığını çiftlerarasında düşük yapma oranı da bir haybelirtiyor. Birolasılıkla, liyüksekti. Elektronik burun aracılığıyla erfareler MHC ile ilintili keklerin kan serumlarını koklayarak bir feromonu ya da bir MHCrieri arasındaki farklılıkları belirleyekokuyu saptaınak ama bilen Dr. Rammensee ve arkadaşlaı ı, simdicıyla vomeronazal or lerde kokusunu algılayabildiğimiz şey in tam olarak ne olduğunu bulmaya çalışıyorlar. gandan yararlanıyorlar. Kendisinindebelirttiğigibi.ilişkilerimizin geleceği açısından kokucanalıcı bir önem taşıyabilir. GençyaşlardakullandığımızçeşitOizem sürüyor... li kokular kendimize özgü kokuyu bastırabiTübingen Oniversitelir. Daha ileri yaşlarda ise, bu kokulardan si'nde geli^tirilen elektyoksun kişinin kendi kokusu eşin uzaklaşmaronik burun yine aynı sınayol açabilir. Aııcak insanlarkendi doğal üniversitede görevli olan kokularını gizlemek yerine, bunları daha da Dr. HansGeorg Rametkili bir biçimde yaymaya çalışıyorlar. Dr. mensee tarafındaıı fareleWedekind gerek kadınların, gerekse erkek lerinidrarvekanlannıkokrin genellikle kendi doğal kokularına yakın lamak amacıyla kullanılparfümler kullandıklarını da ortaya koydu. dı. Rammensee burnun öyle ki, hepiıniz kullandığımız kokularla farklı M11( "lere sahip fabağışıklık sistemimizin reklamını yapıyonız. releri belîrleyebildiğine Kesin çözüm için yapmamız gereken tek şey, tanık olmakla birlikte, kendi doğal kokumuza en yakın olan parfüburnun tam olarak neyin mübuluponasımsıkısanlmakolsa gerek.^ kokusunu algıladığı bugiin de gizemini koruyor. The Guardian 'dan çeviren: Kokusu alınan şey bir feRtTA ÜRGA1\ Burnu nuza güvenin B