Katalog

(UMHURİYbrDhRGİ da, ama hayatındaki üç erkek akılcı... Âşık kadın delirmek /orundamı? Almanyası'nda, bir kasabada kadınlığının sınırlannı yıkan Bayan Margarethe'nın ışı, evı ve gereken gucu var Yaşayabılmek ıçın asSartoris. Karakterin yaratıcısı Alman bir yazar, Elke Schmitter... lında onun da eıı az erkekler kadar akılcı davranıyor olması gerekır Ama boyle olmuyor, bu da belkı kadın duyarlılığıdedığımızşey Ama dıkkatedersek, Margarethe'nın romantık yoğunluğubıryana, hayatın dığeralanları ndaenaz erkekler kadar akılcı olduğunu goruruz YAZI: BERAT GUNÇIKAN Kitapta guçlii bir kadın dostluFOTOĞRAF: UĞUR DEMİR ğu var, hatta Madam Sartoris sanki kayınvalidesiyle daha sık lke Schmitter, Alman bir birlikte olabilmek için kocasıyla yazaı llk kıtabı "Bayan evleniyor... Oysa, kadınlar araSartorıs", SonerBılgıç'ın sındaki rekabetin gerçek bir dostçevınsıyle Iş Bankası yaluğu cngellediğı duşuncesi yayyınları arasındaokuraıılaştı Yazar, gıııdır... ıkıkadının Anna Karenina ıleMaI ler şeyden once, bahsettığınız ışdam Bovary'nin ı/ını suren uçuncıı le bu klışeyı yıkmaya çalıstım Ikınbir roman kahramanı yaratmıştı cısı, kayınvalıde klışesını de yık Margarethe Sartoris Amdcı, Kamak ıstedım Bız boyle bir şey olrenina ve Bovary'dc somutlaşan temadığını çok 1yı bılıyoruz Gelınler mayı, 1950'lerın Almanyası'na, kayınvalıdelerleçokıyıanlaşabılır, oradan bugunun okuruna taşımakhatta çok guzel,verımlıılışkılerkutı Schmıtter'le, kadınlaı,aşkverorabılır Bu dostlukla gostermeye manı u/erıne konııştuk çalıştığım ıse oncekı neslın kayınKarenina ve Bovary'dcn Marvalıdelerının ne kadar saygıdeğer garethe Sartoris'e, bu dünyada olduğunu vurgulamak Ne kadar kadınlar lehine neler değişti? muteva7i ve ne kadar uretken ınsan ller şeyden onte ekonomık guç olduklarını anlatmak yavaş yavaş da olsa kadının elıne Bu mütevazılık ve iıretkenliği geçmeye başladı Romantık doneyaratan nc? mın kahramanldrı mutlakabıı erkeOnlar Almanya'yı yenıden kuğın ya da kocanın yanında yaşamak ran lar Savaştan sonra, taş tas us~T~ zorundayken modern zamanlarla tunde kalmayan bir ulkede bir şeybırlıkte bir tur ozgurluk duygusu len yenne koymaya, yaralan sarmageldı Ronidnımın kahramanının da yd çalışan, çok şeye hatta gerektıkendı evı, kendı ışı, hatta kendı ışletğınde kendılerıne bıle katlanmak mesıvar Ancdkkendıseçeneklerızorunda kalmış, kendınnı bu şekılde yaratsa da, yıne dc evden nefret etmi!», bu yuzlenmesı ve mutlu olrnası beklenıden baygıya değer ınsanyor lar BırsekıldebunuvurSartoris kime daha yakın, Kagulamak ıstedım renina'ya mı, Bovary'ye mi? kayınvalide ve gelin Ddhdçok Mddam Bovary ıle bırhalkasına eklenmiş bir de bırınebenzetebılıri7 (.unku Anna kı/.çocuğu var, MargaretKarenina bıranstokrat, onun hedeihe'ninkı/ı.Onundışarıya lerı, bdijdrabıkceklerı çok farklı açıldığını,bir anlamda halSartorıs'ı,sııadanlığı,bayağılığııle kadan koptuğunu goruyoşehırde kadının onunde bırçok se yor, aıııa bu taralta Madam Bovary'ye benzetebılınz ru/... Geleccğin kadını, kı/ çenek olur O geleneğı modern za da gerçekten buyuk çocuğu üzerinden nasıl şeModern zanıanlardan soz edi rndndtaşımakdncak50'lenn,60'la bırtrd|edı var.çunku Bayan yoru/ ama Bayan Sartoris kasa rın Almanya'sı ve kuçuk bır kasdba Sartorıs'ın gucu var, bu kddın oz killeniyor? Obırgençkız Halıyleromanın dd mumkundu Bunun bir edebı gur, yapdbıleceğı bu çok şey varken bada yaşıyor. Neden? Bovaıy'de oyku taşrada geçer oyun olduğıınu unutmdmak gerekı bırturluhareketegeçemıyor Hare ıçınde de bir genç ki7 gıbı davranıBen de bu ımgeyı korunidk ıstcdını, yor kete geçtığı zaman ortaya yanlış yor Yerınde duramıyor, dışarı çıkmak ıstıyor, çunku farklı bir hayat Kasaba? ayrıca bu ıkı ronıanın ızı şehırde şeyleıçıkıyor Içınde kuçuk ahlaksızlıklartaşı surduruleme7dı (, unku buyuk bir Bayan Sortaris delilığiıı sınırın ıstıyor ve bunun ıçın mucadele de verıyor Margarethe kı/ında seks ıdollerıgoruyor, ama sonra kendısının de tarklı olmadığını fark edıyor Ki7inda uygun gomıedığı şey leı le, kendı romantık ıdollerının aslında tarklı şeylerolmadığını goruyor Romantik ıdcallere kadının bedenine yahancılaşması, bedcnınden korkması ıçın gcçırılnııs bir kılıf olarak bakabilir miyi/? 1 vet, boyle desoyleyebılırız Bugun bıle Batı kadını bııtakım romantık ıdeallere kapılması ıçın yetıştırılıyor Uç erkek karakter de rahatlarını ve hu/urlarını arıyorlar... Hatta koca, duzeni bo/ıılmasın diye sevgiliyeilış.kınınbaşındago£yunıuyor... Hu/ur, daha çok erkeklerin mi ifjine yarıyor? Bu erkeklerın akılcılığı ıle de bağlantılı frkekler, belkı de çok yara aldıkları ıçın, bir şekılde çatışmaları engellemeye çalışıyorlar Kddınların yaptığı en buyuk savaş ıse bundan lyısının olamayacağı gıbı bir duşunceyle hayatlanna devam etmek Neden kahramanını/ın cline, gece yarısı, kocasını terk ederken çöptorbasını tııtııslurduııu/? 20yıllık bırev kadını olduğu ıçın "Madem dışarı çıkıyorum çopu de alayım"dıyorMargarethe'ın ıçınde başlangıçtan ben bir guç var ve o, bu gucu ne yapacağını bılemıyor 20 y ılın sonunda bu gucun ustesınden gelebılmesı, ıçındekını doğru yone bırakabılmesuçınyapabıleceğıtek şeyın evden aynlmak olduğunu goruyor C unku ıçındekı durtuyu bas, tırabılmesımumkundeğıl Bu durtuye izin vermek Karenina ve Bovary 'de kadınların olumıiyle sonuçlanıyor ama kahramanınızoldurnıeyiyeğliyor... [ vet Ancak şunu anınısdtmjlıyım, Alııidiıya, Avıupaulkelerıaçısından kadınerkek eşıtlığının tamamı ıle kdbul edıldığı son ulke Maıgaıethebırtarattanguçsahıbıydı, ışı gucu vardı, yanı ozgurdu, ama hareket edemıyordu, çunku toplumun bu eşıtlığı o/umseyemedığı bir donemde yaşıyordu Ama o /amandan bu zanıana çok şey değıştı Bugun artık kadınların d<ı ugraşması geıekensorunlaryada kddın hakları ıle ılgılı problemlerdahd farklı ^ beratguncıkan@turk net Anna Karenina ve Emma Bovary'nin izini süren, 1960'lann Bayan Sartoris.. E 5. Sayfanın devamı lum Çımen, Huseyın Turan, CemAlı, Frdal FrzıiKdiı, Tolga Sağ ve Ahmet Kaya bu sanatçılardan sadecebırkaçı Mahzunıeseılerınınsayısını kendısı de bılmıyordu Kaç plakyaptığıddtam bılınınıyor Bın lerce dey ıp geçmek en doğnısu Hacıbektas Dostluk ve Barış Odulu'nu dlan Mah/unı Şerıf, gerek Alevıler gerekse sanat dunyasında"Baba"oIdrdkanılıyordu Yaşı vekonumu neolursaolsun herkes Mah7unı'ye saygı gobterır, karşı sındadıvandadururdıı Yuzbınlerce hayranıolmaMnavedalındaılah ulmaMiıa karsın hep halkın arasında oldu Hıçbırzdmanulaijilmazbınnı oynaınayan Mahzunı, hep bırdervı^ gıbı yaşadı Alçakgonullu ve mah cup tavıını hepkorudıı Insanlarld konuşıırken bıle yuzunu yerden, o/unu darddiı kdldıı mayan Mahzunı, hem sevı len hem de korkulan bırıydı Yerı gelmedıkçe konuşmayan, ama zev«k lığe dd asla tahammulu olrtidyan bıııydı O nedenle kımse destursuz masasına oturama7dı "/evzek" parçd!>un alburnunde okuduğunda ozellıkle sanat dunyasından bırçok /evzek, turku' dekı bozlerı kendı uzerınealındı Bazen 5 yaşındakı bir çocuğun saflığına, bazen de asırlan devırmış bırbılgenınkujilığıneburunençagı mızın Pıı Sultan'ı Mahzunı Şerıf 'ı bılmem kı nasıl vastetmclı "'Gonlunu ayaklara turab etmış bu dervış, on bınlerce gonulde taht kurmu^tu En zor donemlerde bıle halkı onu yalnızbırakmadı I21ylul'unguç koşullarındd bıle bınlerce kışı onu dınlemeye koştu Hacıbektas'takı son yolculuğunda da on bınlerce Mahzunı dostu onu yalnız bırakmadı Eserlerınde hep olumunden sonrasını ışledı "Ben gıttıkten sonra ararlar benı", "Ben oldukten sonra ışleyın benı, "Ufak vucuduma ke fen ıstemem, varsa ınsanlıkla sararlarbenı", Boşasuslemeyınmezar tdşımı, Mahzunı Şerıf ın oldukten sonra" gıbı sozlere eserlerınde yer veren Mahzunı, olumunden sonra kendını çekıstırenlerın oldcağını sezmış gıbı su dızelerle adeta onlara yanıl vennıştı "Der Mdhzunı yazık yuzu gul mezler / Mazıde kurudu kaldı olmezler / Bu kadar cahıller haldan bılmezler/Sarstı şohretımı şanımı benım" Buyuk ozdn sağlığı bozulduktan sonra dostlarına vasıyetını de açıkladı (, ok sevdığı pırı Hacıbektas' ın yaşadığı topraklara gomulmek ıstı yor, mezdnnın bulundıığu lopraklalabostanekılmesını vegelengeçen canlann bu bostdiıldrdan yeınesı halınde mutlu olacağınısoyluyordu I lıçbırsanatçıya,polıtıkauya nasıpolmayacakbırtorenleıığurlandı pırının yanına Alevıleım kutsal toprakları Hacıbektaş'ta da en kul sal yerlerden bın olan Ç ılehane tc pesınedefnedıldı Mdhzunı dışında hıçbır Alevıyc bu tolerans gosterılmez, (, ılehane tepesı verılmezdı Soz konusu Mdhzunı olunca kımsenın sesı çıkmadı Hacıbektas Beledıye Başkanı Mustata()7cıvan'ınbujestınıheıkesdlkışladı ^