Katalog

C'UMHURİYFTDERGİ İstanbuVda bir 8 Marl kutlaması... Kadının insan hakları Yasalan ve töreleri kadın lehine sorgulayan bir oluşum: Kadının însan Haklan Projesi. Kuruculardan Pınar tlkkaracan, yasalann kadının bedenini toplumun malı gibi gören zihniyeti yansıttığını anımsatıyor. Oluşumun amacı ise kadını yasalar ve töreler önünde korumak... YASALAR VE KADINLAR... Kadının İnsan Hakları Projesi, Türk Ceza Kanunu'nda ve 2000 yılı Türk Ceza Kanunu Tasarısı'nda özellikle kadınların maruz kaldığı şiddet türleri ıle ılgıli eksik düzenlemelere dair bir çalışmaya da imza artı. Çalışma, yasada ve taslakta şu eksikliklere dikkat çekiyor: • Yürürlükteki Türk Ceza Kanunu'nda ırza geçme, ırza tasaddi, sarkıntılık, söz atma gibi suçları düzenleyen maddelerin (TCK Madde 414418, 421, 423) bulunduğu bölümün başlığı "Adabı Umumiye ve Nizamı Aile Aleyhinde Cürümler". Kurbanları genellikle kadınlar ve çocuklar olan bu suçların "Beden Bütünlüğüne Karşı Suçlar" veya "Şahıslara Karşı Cürümler" altında düzenlenmemesi açıkça kadının bedeninin kendine değil, aileye ve topluma ait olduğu anlayışını yansıtıyor. Aynı suçlar, Türk Ceza Kanunu 2000 Tasarısı'nda ise "Cinsel özgürlüğe ve Edep Törelerine Karşı Suçlar" başlığı altında düzenleniyor. (Tasarı Madde 313316, 319). Tecavüz ve cinsel taciz yine kişinin şahsına ve kendi bedenine karşı işlenmiş suçlar olarak alınmıyor. öneri: Yeni TCK'de bu bölümün adının sadece "Cinsel özgürlüğe Karşı Suçlar" olarak duzenlenmesi lazım. • Yürürlükteki Türk Ceza Kanunu'nda "namus" cinayetlerinde, 51 ve 462. karacan. AmerikaveFransadahil 19ülkede faaliyet gösteren Yeni Çözümler Vakfrnın (New Ways) kurucu üyelerinden tlkkaracan Berlin 'de geçirdiği yedi yıl boyunca, hem aile içi şiddet ve tacız gibi konulan, hem de dünyada kadını korumaya yönelik somut önkarşı "korunıa emri" çıkarma hakkını tanıyan yasay ı ilk kez onlar giindeme getirmiş ve başlattıklan kampanyayla yasanın meclisten gecmesiiçinyoğunçabaharcamışlar. llkkaracan, şimdiye kadar 24 şehirde uyguladıkları Kadının İnsan Haklan Projesi'nden YILD1Z ATEŞ "Türkıye'de kadını ilgilendirenkanunlar, insan haklanna göre değıl, edep törelcrine göre hazırlanıyor" Bu sözlerin sahibi psikoterapist Pınar t lklemleri araştırmış. Farklı ülkelerdenbeşarkadaşıyla birlikte kurdukları vakıf, zamanla tüın dünyada tanınır halc gelmiş. Hükünıetlercadıl yasalar c,ıkarmal an içinbaskıyapmışlar. Örneğin, Türk demokrasisinde devrim sayılan, şiddeteuğrayankadınlara.kocalarına bahsediyor. Sıkçaduymaya alıştığımızşekliyle, "kadın haklan" değil de, neden, "kadının insan haklan" olduğunu soruyoruz, yanıtlıyor: "Kadının topluma ait bir nıeta olnıadığını, kendi kişiliği ve insani haklan olduğunu vurgulamak içın bu başlığı kullanıyoruz. Birleşmiş Milletler' in kadın konusunda aldığı kararlar da aynı başlıkla yayımlanıyor. Oysa Türkiye'dekadını ilgilendirenkanunlar, insan haklanna değil, edep törelcrine göre hazırlanıyor." Ona göre, kadının bedenini toplumun malı olarak gören zihniyetin en önenıli kanıtı, önümüzdeki yasama döneminde tartışılacak olan yeni Türk Ceza Kanunu Tasarı s ı: "Kişiye karşı işlenen suçlar kapsamında ele alınması gereken' zorla ırza geçme' suçu, topluma karşı işlenen suçlar bölümünde ele alınıyor. Yani kadının kendi kışılığiyok,bedeni topluma aıt. Bu yetıniyorınuş gibi konunun başlığı 'Cinsel bütünlüğe ve lidep Törelerine Karşı İşlenen Suçlar'. lidep töresiyle ne alakası var? Irza geçme, insana karşı yapılan bir suçtur. 1 lem kanunlar edep törelerine göre hazırlanıyorsa, o zaman törelere karşı geldiği gerekçesiyle zına yapan kadını öldürmek suç değildir nıi diyeceğiz? Aynı maddede, 'Kendisine karşı suç işlenmesini sağlayan kışılere de ceza verilir' deniyor. O kadar telılikeli bir cümle kı; mesela kadın dar bir blucın giydi, 'vay sen adaıııı tahnk ettın' diye ceza verilecek. Yıl 2002, hem tecaviize uğrayacaksınız, hem de hapse gireceksinız." l'ınar tlkkaracan, Türk yasalarına göre kadının bedenının, aynı zamanda kocasına da aıt olduğunu anımsatıyor: "Yani kadın, kendısındcn başka herkese ait. TümAvrupaülkelerindeevlılikıeitecavüz cezalandınlıyor. Adam, karşısındaki karısı da olsa, zorla cinsel ilişkıye gıremez. Bizde ise, yeni tasarıda bile bu suçu engelleyen tek bir madde yok." Kadının tnsan Haklan Projesi'nin pilot maddeler kullanılarak cezada korkunç indirimler sağlanıyor. Madde 51 açıkça "namus" hakkında bir şey söylememesine rağmen, "haksız tahrik" mevcut ise işlenen suçun cezasını dörtte bire indiriyor. Uygulamada, kadın aılesının "namusunu kirletmış" olarak algılanıyorsa bu "haksız tahrik" sayılıyor. 462. madde ise zina halinde, zinadan hemen önce veya hemen sonra gayrimeşru ilişkide bulunan kişiye karşı bir suç işlendiğinde cezanın sekizde bire indirilmesini öngörüyor. • Yürürlükteki Türk Ceza Kanunu'nda 450., tasarıda ise 134. madde "öldürme fiilinin" cezasının ağırlaştırıldığı durumları düzenliyor. "Kan gütme saikiyle adam öldürme"ye daha ağır ceza verilmesine rağmen, "namus sebebiyle öldürme" fiilinin sözü geçmiyor. • Türk Ceza Kanunu 2000 Tasarısı, "Zorla Irza Geçme" ve "Zorla Irza Tasaddi"yi düzenleyen 313 ve 315. maddelerin 3. fıkralarında "Bu maddede yazılı fiillerin birinci fıkrada belırtilen hal ve suretlerle kendisine karşı yapılmasını sağlayan kimseye de aynı ceza verilir." diyor. Bu fıkra şu anda yürürlükte olan TCK'den daha da olumsuz, çünkü tecavüze ve tacize uğrayan kişıyi de cezalandırıyor. • Yürürlükteki Türk Ceza Kanunu'nun 478. maddesi "aile efradından birine ...fena muamele"yi cezalandırmasına rağmen, uygulamada bu madde "evlilik içi tecavüze" uygulanmıyor. Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun 1996 tarihinde verdiği bir kararda "evlenme cüzdanı eşe zorla ırza geçme yetkisi veremeyeceğinden"