Katalog

CUMHURlYET DERCİ tır; burada 'dağ' bir sinıge olarak kullamlmakta, bilinmeyen güçlere karşı savaşmak anlamına gelmektedir' gibisinden iki sayfa dolusu yazmışlardı." Akan, anı kitabında "Dağ"ı da şöyleözetliyor: "Büyük bir keyif ve mutlulukla planlanan, anıa lıayata geçirileınenıiij bu hikâye, dağın ardında kurulu bir köyde başlıyordu. Yolları kardan kapandığı icin kurııldıı kurulalı bu köyden kışın kinısc kasabaya ınmemiijti. Oynayacağım adanıın oğlu ölüııı döşeğindeydi. Dört arkadaş, yüzyıllardırkimseninyapanıadığını yapmayı göze alıp lıasta oğlanı hasUuıeye yctiştirnıek iizere, henı dağı, lıenı de küyiin kadeı ini aşmaya karar veriyorlardı. Yolda öncehaslaeocuköleeekti. Aıııababa, ötckilerden bunu saklayacaktı Günler sonra iki ölü dalıa verilecekti. I ler şeye karşııı kasabaya ııildığindebaba, sadece 'basjardık' diyecekti..." Anıa Miran "başardık" diyeınemıştı, çiinkii film çekılnıemişti Akan, ^öy le diyordu: "Bu fılm, 'Yol' kadar büyük bir projeydi aına onun kadar ^anslı değildı." Fatoş Güney de Yılmaz Oiiney'in,"Dağ"ı 1969'da,Muş'taaskerlik yaparken cliişündüğünü anımsatıyor. Dağ'ınbirscnıbololduğıınuvurgulayanCJüney"YenilYılmaz (îüney'in seııuryosımuyuzdığı "Dafj", Yol kadar büyük birprojc iıli ama sansüre takıldı. Turtk Akan oynayacak, Zeki Öktett deyönetecekü. nıesi aşılması miimkünsüz görünen bir engele karşı verilen amansız bir mücadele.KO'liyıllarınbaşındazamanııı sansür kurulu bu ışiıı ıeiııde bir bıt yenığı var düşiincesıyle senaryoyu reddetti ve filıııin\ekirııine başlanamadı" diyor. daki ilişkiden korkmuş.. Çekilmemiş i'ilmin koııusunu ve başına gelenleri Tank Akan, Can Yayınları tarafından yayımlanan sıkıyönetını anılannı aktardığı kıtabı "Anne, Kafunıda Bit Var" da anlatıyor. Akan, l t )80()cak'ında"Yol" scnaryosunıı tamamlayan Güney'iıı kafasındaki yeni filmden sözediyor. Hırdcoturupuzun u/un konuşmalarından.Bu film "Dağ": "Oııda da oynamamı kararlaştırmıştık.'Yol'daki rolüm Bingöl'deydi. Onu laınamlayuıca Muş'a geçecek, 'Dağ' filmine başlayacaktık. 'Dağ'ın yönetmenliğini Zeki Öktenyapacaktı. Önceliklesansürden geçirmek gerekiyordu. Aldım senaryoyu, gene ben gölurdünı. Sansuı K.urulu'na. Reddedıldı Dalıa sonra Danıştay'a başvurduk, orada da rcddcdildi. Gerekçe ikisinde de aynıydı."Dağı aşmak, emperyaliznıe karşı bir savaş Çekilemeyen film: Dağ D niJYC.U YA7JCI Tarık Akan anılannda ağ... Miran gözlerinidiknıiş, dağla boy ölçiişüyor... Dağ da Mıran da birer kalıraman. Yaratıc ı ları Y11 rna/, G iıııcy. Cezaevinde kaleme aldığı senaryo için derin iç geçimıiş Ciiincy "Keşke bcn çekebilsem". Anıa çekememış, fılm hıç çekılmemiş... Çüııküsansür, dağla Miranarasın Yılmaz Güney'in filme çekilemeyen senaryosu Fatoş Güney'e sorduk. Dağ'dan bir bölüm... "Dağ"dan da söz ediyor. "Çekebiliriz" dedi. lşte Güney'in f ilnıi kendisine en yakın yönetmeıılerden bıri olarak gördüğu/ekiökten'eeektirmek istediğıııi de anımsatan l:atoş Güney, "llersenaryodabirsosyologtitizlığı ile valışırdı. Bu iş i(,in de, dalıa önceden bölgeye araştırmacı göndermişti, orada yaşanan hayatla ilgilı en geniş bıçımde bağlar kurınuştu. Araştırına yapaıılardan biri Adana'dan çocukluk arkadaşı Yavuz Pağda idi. Y ılnıaz, aı dından genişletilmiş bir ikinci senaryo yaz Senaryo: Dağ'dan bir bölüm YILMAZ GUNEY Muş 1969 1. Genel cekimle, başı bulutlara ermiş, aşılmaz geçilmez sanısı veren, korkunç, heybetiyle, ürperti veren görünümüyle dağ, önümüzde duruyor. Göğüs plan çekinıle, Miran, kar yanığı, rüzgâr yanığı, yoksul yanığı yüzünde içteniçe derinleşen bir hesaplaşmanın ağırhğı içinde bakıyor dağa.... Gözleri ve göz kaslarının dışında, beyaz kâğıt üstünde bir fotoğraf gibi kıpırtısız... Gözleri, derinden derine sarsılan toprağın habercisi sanki.... bir hesaplaşmanın depremini taşıyor... "Bu dağı aşabilir mıyim?" diyor içinden. "Başarabilir nıiyinı?" diyor. "Oğlumıı kurtarabilir miyim?" diyor. "ölürsek bir kişi, üç, beş, yedi... ama aşarsak, yenersek dağı, çok kişi kurtulacak... insanlıkyeni bironur kazanacak." Oğlu kaç zamandır lıasta Miran'ın... llk karla birlikte düşmüş yatağa... o gün bugündür gittikçe erimekte... yokolmakta... iştahsız... bir şey yemiyor... ağlıyor için için... derdini bilen de yok... Miran'ın kafasında yanan ışıltı, şehrin soluk ışıklan... doktor... baharı beklemek, oğlu Şıho'nuıı ölümünü beklemek dcmek... ölünıüne göz yummak demek... hayır... göz yumamaz .. Ama dağ... dalıa yakın çekinıle, dalıa heybetli duran dağ, sankı meydan okuyor Miran'ın düşüncelerine. "Boşıına yornıa kendini, ben koca bir dağım... bugüne kadar kinıse aşnıayı değil, denemeyi bile aklına getirmedi" dercesine, dınıdik, korku verici. Baş planda Miran'ın gözleri, yakın bir düşmanı kollayan, düşmanın gözleri içine dolu dolu bakar gibi, kararlı... "Göriiriiz... görüşürüz seııinle... sen koca bir dağsın ben de koca bir Mıranım.. hele bir bekle"... Aıııa şinıdilik kazanan dağdır... yenik ve ezik durumda Miran... ama oııun içindeki fırtınalar, zaferin tohumlannı taşır... Dağın donıklan... Sisli, puslu tepeler... 2. Boy plan... Miran'ın sırtından izliyoruz.. Uzunkarakaputu... Yüriiyor karlara bata çıka... bir karar arifesinde... uzuıı boyu, iri bedenı... sarsıyor sanki toprağı. Köyüıı birbirinden uzak, karla kapanmış evleri... çevrede, günlük işleriyle uğraşan üçbeş kişi...kar yürüyenler... evlerin görünümlen... doğal bir gün... Miran'ın yüzü .. Kargalar, beyaz karı karartıyorlar. kargalar... ağaçlarda... damlarda... uçuyorlar. Tek tek ...üçlübeşli kargalar... ötüyorlar... Köylüler günlük işleri içinde... Bacalardan koyu grı duıııanlar çıkıyor... 37. Sabah... kargalar kara konuyor. .kalkıyor... (,'ocuklar öğretmenlen ile birlikte dağa doğru yürüyorlar, nıarş söyleyerek... çocukların bir kısmının ayağında, babalarının hedikleri... köylüler bakıyorlar... Miranın evi...kızak hazırlanıyor, Şıho'yu sarıp sarnıalıyorlar, yatınyorlar... tüfeği omzunda,