Katalog

CUMHURİYF.T DERGİ 4 Nisan, siyah lider Martin Luther King'in 34. ölüm yıldönümüydü. Mücadele içinde siyah lidcrin yanında ycr alan onun korumalığını yapan Robert Trynham, yaşadıklarından kcsitlcri, Boston'da Cemile Çakır'a anlattı: "Kara Panterler'e üye oldum. Bütün büyük liderlerimiz öldürülünce Martin Luther King, 1963 yılıııda "Bir Düfüm I aı" konuimasını yaptıgında Robert Trynham da orudaydı. p O l l t l K a ü a n ÇCKIİUHYI. King'in korumasıydım R CEMİLE ÇAKIR / BOSTON sert bir kadın olduğunu söylüyor. "Babanı bizi asla dövmezdi, ama o obert Trynham, ne zaman bizebaktığındatırtırtıtrerdık"dıMartin Luther King'den yor. Kanıçı yerine kullanılan söğüt söz açılsa, "Bir diişüm çubuklarını da bulup getirmeye onvar" diye başlayan konuş ları yollarmış anneleri. Dayak yeraasını yaptığı görkemli gösteriye diklerinde susıııaları gerekirmış, (1963) katılanlardan birı olduğunu eğerçığlıkatarlarsa,anneierıdaha vurguluyor. Trynhanı'la Boston'da da fazla dövüyormuş. konuşuyoruz. linçokgururduyduBabası hakkında söylediğı ilk ğıı iki şey var: Bırzamaıılar King'in şey sendikal mücadele. "Babam korumalığını yapmak ve Kara Pan güçlü bir sendıka adamıydı" dıyor. terler'e üye olnıa. Öncc yıllar önce 1950'lerde kömür madencılerinin srhe.okulyıllarına, sıyahlarınkav grevını örgütleyenlerdcn bırı de baga yıllarına dönüyoruz. bası. "Ben de onlarla birlikte nıadeArkadaşları arasındakı adıyla ne gıderdım Maden gırışınde buBob T., Batı Virginia'dan bir madcn y ük b i r ateş yanardı. Hğer birisı makömürii işçisının oğlu 1934'te dene gınp çal lijinaya kalkarsa grevdünyaya gelmiş. Altısı crkek, sekız cilerate!) edip vururlardı. Ba/ılan kardeşler. Doğum giinü ise Abra yorulduğunda eve gıderse, yerını ham Lincoln'ün doğum giinüyle bir başkası alır ve nöbet sürerdi. aynr 12 Şubat. Doğum gününün Annem de nöbet tutardı, onun da tüköleliğe karşı ınücadelede öneınli reğivardı.Grevciler.çokyakııızabir isım olan Lincoln'iindoğıımgü mana kadarda aynı şeyı yapardı." ııüyle çakışması, bu günü ailesi için Çocuklugunda geceleri yakılan dahaözelkılnıış. Annesı odönem haçları anımsıyor. Bu 1 lırıstıyanlıde siyahlarıngidebileceğıtekünı ğabirtepkı. K.ölelikle,kolesahıpleversiteyibitirenazsayıdakadından riıündiniolanHıristiyanlıkıdeolobin. Annesinin çok güzel, ama çok jisınıbirleştirensiyahlar,tcpkılerını haç yakmakla göstenyorlar. "Annembabam bızden gizleıneye çalışırdı bunları" dıyor. Bıra/ daha buyüyüiice o da aileden gızlı de olsa kendınce mücadelenın ıçınde yer alıyor. Geceleri onnanda toplanan, sıyahlara karşı terör hareketının temel örgütü beyaz Klu Klux Klan üyelen... Gecenm karanlığına sığınarak onlan izleyen ve kardeşlerini noktasındaydı. Güney eyaletlerinde siyahlara yapılanlar Batı Virginia'da yapılamazdı, ama yıne de siyahlarla beyazların gittikleri yerler ayrıydı Bob T ılk olarak, ön koltııkta oturup beyazlara yer vermeyi reddettiğı içın tuıtuklanan Rosa Parks'ıııdireııişınekatılmi!}. "Ben ve erkek kardeşım önc otıırurduk, üslelık para da verınezdık. îjororbızdenkorktıığundanbırşey diyemezdi. Bi/im de ayrımcılığa dırenışımız buşekildeoldu" Siyahlarla bcya/ların gittiği okullarınayrıolduğuyıllardı. Ben, Batı Virginıa'da siyahlara mahsus bir lisede her sabah yinelenen Siyah lllusalMarijrnınsöylennıesıneönderlik eden genclerden biriydinı. Kardeşım, 20 mıl uzaklıktakı siyahlara ait, ilerici bir yapısı olan, kurucusu siyah özgürlük hareketıninönemli isimlerinden W. Duboıs'ın adıyla anılan lıseye gittı Bir grupla birlikte mahallede siyahbeyaz ayrımcılığının kalkması ıçın calışıııalar yaptını. Bu benim icin ılerıcı çalışmalann ılk başlangıcıydı" diyor. Lıseyı bıtırdığınde babası kendısiyle birlikte madendeçalışmasını önernıiş, ama o reddetnıış. "Her günbırkışınıncesedınınçıkarıldığını göriirdük. Bazen ocak göçerdi" dıye anlatıyor bu karşı çıkışın nedeninı Kore Savaşı başladığında bırdenbıre beyaz adamlar belırdı mahallede ve yaşı lutan siyalı gençlen savaş ıçın toplamaya başladılar. Okullara bile sızdılar, alıp askere gönderdıler Bir süre sonra da gıdenlerin cesetleri dönmeye başladı. Bob T asla savaşa gıtmeyeceğıni düşünnıeye başlamış. Batı Virginia'da, 18 yaşına gelen her gencın askerlik yoklaması yaptınnası gerekiyordu Robert Trynham ya da Bob T. "Ben 18 yaşına geldiğımde 15 yaşında olduğumu söylüyordum. Batı Virginia'dan ayrıldım, New York'agittım,dolaştun, sonra Bosde yanınaalarak onlan taşlayan ise ton'a geldım Artık 23 yaşındaydını, evlennıiştim, ıki çocuğum varBobT. "Benozamanlarbelki 13, belki dı ve savaşa gıtmekten kurtulmuşde 15 yaşlarındaydım ve o adamla tum." nn ıyı şeylerıçıntoplanmadıklarını biliyordum. Ormanda atış talimleri Martin Luther Klng... 1960'larda siyah özgürlük hareyaparlardı Uen kardeşımle, ağaçların arkasına saklanır, onlan taşlar keti başladığında o Boston'daydı. dık. Karanlık olduğundan bizı gö Mücadelenın ıçındeydı. "1963 yılında Dr. Martin Luther King'in remezlerdi." Sonra da kaçarak eve döner, kım ' Bir düşüm var' diye başlayan iinlü seye görünmeden verandadan ken konuşmasını yaptığı mıtıngde ben dı odasına tırmanırdı. Bir gün de WashıngtonD.C.'deydiın. Boskomşulardan biri öğrendi ve baba ton'a geldığınde, Colombus C'adsına şıkâyete geldi, o sırada o, arka desi'nden ParkCaddesi'ne yapılan balkondan gizlicc içcriyc girmişti yürüyüşte onunlaydım Martin Lutbıle. Babası da ona "Çık yııkarıya her Kıngne zaman Boston'agelse, bak, benim oğlum uyuyor" dedi. ben onun 'bodyguard'lığını yapıOnlar yııkarı geldığınde ise derın yordum 1 latırlamıyorum, belkı on uykudaymış numarası yaptı. kez geldi Boston'a. Ben yanında ol"Biz Klu KJux Klan üyelerinın duğum siirece kımsenin ona dokumahallemızde bazı kışıleri oldür namayacağını söylüyordum." düklerini bilıyorduk. Daha sonra Bu sözler ağzından dökiilürken onlar yakalandılarvehapsegıttıler. Bob l'nınyüzüneçaresızlıklebüBugün terörist diyorlar bazılarına tünleşenbıracının ıfadesı otunıyor. Asıl terörist olan, o zaman Klu (^'unkü Martin 1 .uther Kıng, o gunKluxKlanüyeleriydi"diyor. lerde, 4 Nısan 1968 'de öldürülüyor. Onun doğdıığu Batı Virginia, si Bu, bütün sıyahlargıbı Bob T'yide yah ayrımcılığı açısından geçiş çılgına döndürüyor. 100'den fazla