Katalog

1ARAL1K. 2002. SAY1871 ler ordusuna yakalanır ve hepsi öldürülür. Onun ailesi ise şans eseri kurtulur. öğrctmen anne ve babanın çocuğu olan Natasha, 1982 yılında üniversitey i bitirir ve 1994 yılında Amerika'ya göç etmelerine kadar önce Chachersk'te, Cernobil patlaması sonrasında da M ınsk 'te öğretmenl ik yapar. 1986 yılı 26 Nisan'da Cernobil nükleer santralınde patlama olduğunda o, öğretmenlikyaptığıokuldaçocuklara 1 Mayıshazırlıkları yaptırmaktadır. O gün oldukça güzel, sıcakbirbahargünüdür. Onlarnedenini bilmezler ama sıcaklık birdenbire olağanüstü artar. Rüzgârlıdırhava, sanki fırtına varmış gibi. Onlara kimse bir şey söylemez. O ve öğrencileri 1 Mayısgöstenlerinehazırlanmak için gün boy u dışanda kalırlar. Aşın sıcakradyasyonyağmurualtında I Mayısgösteri hazırlıklarına çalışırlar. Patlanıamn olduğunuokulmüdürüolankocasıSasha'nın anne babasından öğrenirler. Çernobil'den kırk kilometre uzakta otunıyorlardı. 1 MayıstatilindeSasha'nınailesini ziyaret etmek için telefon ettiklerinde "Sakın bizegelmeyin"yanıtınıaldılar. Bütünısrarlara karşın asıl sebebi açıklamaktan kaçınmışlar, sadece "Gelmeyin" demişlerdi, o kadar. Resmi açıklama 3 Mayıs'tayapıldı. Aradanbirsüregeçti. Bir sabah kapılan çalındı. Sasha erkenden evden okula gitmek içinaynlmıştı. Kapıyı Natasha açtı, Sasha 'nın kuzenleri, el lerinde valizlcri ve çocuklanyla kapının öniinde dııruyorlardı. Chachersk'e nakledildikJerini söylediler. Natasha Sasha'nın anne ve babasını sordu ama bir yanıtalamadı, çünküonlann dahaberi yoktu. Sasha'nın onlara ulaşabi lmesi ise saatleraldı. Onun bulunduğu şehir Ç'ernobirden iki yüz kilometre uzaklıktaydı. önceleri onların şchrinin tamamen radyasyondan uzak ve temiz olduğu açıklaması yapıldı. Başlangıçta, Çernobil'e daha yakın olan bölgelerden insanları onlann bulunduğu Chachersk'e yerleştirdiler, kamplar kuruldu, akrabalanisc onlann cvlerindekalmayabaşladı. Altı ay sonra Chachersk'in onlann geldiği şehirdcndahakırli olduğu anlaşıldı. Gelenlerbukez başka yerlerenakledildi.bazılan biitün tehlıkelerı göze alarak geri döndü ve orada yaşamaya devam ettiler. Onlar ise hâlâ Chachersk'teydi, çüııkü onlar için yeni apartmanlann, kalacak yerlerin hazırlanmasıgerekmekteydi. Öğrencilerinher altı ayda bir başkabölge okullanna nakledilmesi karanlaştırılmıştı. Yaz geldiğinde öğrencilen otobüslere doldurup ailelerinden ayrı başka şehirlere götürdüler. Ama kimse onlann nereye götürüldüğünüsöylememiştiailelere. Öğretmenlerbile çocukların nereye götürüldüğünü bilmiyorlardı. "Benim deçocuklarlagitmemgerekiyordu, amabeıı kendi çocuklanmı götüremeyecektım (,'ocuklarımanaokulundaydı ve başkagrupla birl ikte gidecekti. Ben de onlara ya çocuklanmı da birlikte alırım, ya da gitmem dedim. Gitmedim, çocuklanmı alıp uzak akrabalarımıza gittik" diye aıılatıyorozamanki tepkisini. Başka bir şehre nakledilmeleri ise yıllar alacaktı."Biziormananakledemezlerdiki" diyor Natasha. Apartmanlann yapımı ve onlann nakli ancak 1992'de gerçekleşti ve Mınsk'e nakledildiler, onlara bir daire verildi. Onlann nakledilmelerinde küçük oğlunun 1984'dedoğmuş. olmasıönemli roloynadı. Küçükçocuklanolnıayanlarise 1994,1995 yılına kadar beklemekzorunda kaldılar. I aşınırlarken mobılyalar da dahil olmak üzere her şey i geride bırakmalan gerekmekti. Bu nedenle hiçbir şey götürmediler yanlannda. Kocasıyla birlikte Minsk'te, yeni yapılan okulda çalışmaya başladılar. Amerika'ya göçene kadar daookuldaçalıştılar. Bu arada çeşitli ülkelerden, çeşitli sağlık örgütlerinintemsilcileriolandoktorlargelmeye başladı. Her ay onlann sağlık durumunu kontrol ediyorlar, sayısız test yapıyorlardı. Onlara öncrilen yetişkinler için kırmızı şarap, çocuklar için ise bol bol su, özellikle maden suyu içmckle sınırlıydı. Artık çocukların dışarda, açık havada oynamaları tehlikeliydi, sürekli içerde olmak zorundaydılar. Bir iki y ıl sonra da hayvanlar özürlü doğmayabaşladılar, kımıleri iki başlıydı. Kımileri bazı organlanndan yoksundu. Sasha'nın kuzenlerinden bırı de Cernobil lulıık diye açıklıyor. Oğullannın askere gitmesini istemedikleri için de askerliğin zorunlu olmadığı Amerika'yı seçmişlerkendilerine iilkc olarak. Amerika'ya ilk geldiklerinde bütün göçmenler gibi onlar da çok zorluklarla karşı laşmışlar. "Dil bilmiyorduk, Amerikan kültürünübilmiyorduk,nasıl, nereye gideceğimizi bilmiyorduk" diyor. üğer üç yılda bir şeyleri değiştiremezlerse geri dönmeyi planlamışlar. iki yıl sonra, gönüllenndekiişolmasadaidareedebilecekleri bir iş bulmuşlar, ev almışlardı. Oğullan büyümeye başlamıştı. Daha rahattı her şey çocuklar için. Önce çocuklan Rusya'dayken neye sahip değilse onları aldılar, oyuncaklar, bisiklet, bilgisayar... Artık dışan çıkabilmelerinde bir sakınca yoktur. Çocukların kısa sürede Ingilizce öğrenmeleri onlar için yaşamı kolaylaştıran bir başka etmen oldu. Kötü davranışla karşı laşmıştı... 1 İk defa The Martin Group 'ta müşteri temsilcisi olarak çalışmaya başladığındaaldığı ikinci telefonda bir müşten ona kım olduğunu, hangi ülkeden geldiğini sormuş ve ona göçmenlerden nefret ettiğini söylemişti: DERGIDEN Merhaba, Irak savaşına karşı bugün tstanbul 'da biiyiik bir yürüyüş yapılıyor. Kapağımızı bu nedenle barışa ayırdık. Savciflar, silahlar patlarken de sustuktan sonra acı ve şiddet kaynağı olmayı sürdürüyor. flginç bir knnuk yazarımız var savaşın taa içinden. Amerikalı bir Körfez Savası gazisı... Yazıyı www. alternet. org sitesinden aktardık. Geçen ay, Amerika 'yı birbirine katan seri katilin de bir Körfez Savaşı gazisi olduğunun farkında mıydımz? Savaşta tecavüze uğrayan kadınlara destek olmaya çalışan üç Kosovalı kadın hukukçu ile yaptıgımız görüşme ise savaşın bir başka acı yüzünü sergiliyor. Çerıtobil'de nükleer kazanın ardından çalışanlar... Geçen hafta Sevda Ferdağ 'ın tstanhulCihangirde bir kahvede çekilmiş çok güzel bir fotoğrajinı yayımlamıştık. Maksadımız Ayşegül Devecioğlu'nun "kahve" denemesini fotoğraflı olarak aktarmaktı. Ancak, Ayşegül 'ün yazısında Cihangir sözcüğü geçmiyordu. Ama bu kah veden esinlenerek yazıldığı anlaşüıyordu. Kahveyifotoğrajlamak bizim fıkrimizdi. Ne var ki edebiyat ağırlıklı bir metin ile gerçek insan fotoğraflarınm bir arada kullunılması maksadı aşıyormuş. Sevda Ferdağ, fbtoğraf'ının bu yazı ile birlikte kullanılmasına üzüldüğünü söyledi. Filmlerini keyifle izlediğimiz Sevda Ferdağ 'ı hiç istemeden incitmişiz. Özür diliyoruz. Hepimize bir gazetecilik dersi... Çernobilzede Natalya ile röportajı için Cemile Çakır a teşekkürler... * lpek Çalışlar Necdet Tuna'ntn Sagalassos yazısı için bir düzeltme... İkinci deprem Isa'dan önce 7. yy'da değil, I.S. 7. yy'da meydana gelmiş. CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİ MAYIS HABER AJANSIBASIN VEYAYINCILIKAŞADINA İLHAN SELÇUK • SORUMLU MÜDÜR: MEHMET SUCU • YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • BASKI: SABAH YAYINr CILIKAŞllDAREMERKEZbTÜRKOCA. [ ĞICAD.NO: 3941 CAĞALOĞLU, 34334 İSTANBUL. TEL: (0212) 5120505,1 R£l LAMPUBLİMEDİA ) \ \ " cumdergi@cumhuriyet.com.tr Kapak Fotoğrafı Floransa'cj^^sımtarihlerinde yapılan "BaşkaBif/ Mümkün"yürüyüşünden... U patlama sırasında itfaiyede görevliydi ve kısa bir süre sonra öldü. Hşi ise şu anda Çernobil'de yaşananlarnedeniyle hastadır. "Bu ilk kczolmadı. Orada çalışanlarbazen altı ay tatil yaparlardı. Niye? Bir açıklaması olmalı. Sasha'nın ailcsimn köyünde bazen sebzelerkururdu. Niye? Eğer başka ülkeler devreyc gırmcseydi, biz asla öğrenemeyecektikÇernobil'deneolupbittiğini." Çernobil sonrasında Belerus'ta kanser hastalığındaalabildiğineartışoldugunuvurgulayan Natasha, Sasha'nın annesinin Cernobil sonucunda kanser, kuzenlerden binnın çocuğunun kemiklerinden hasta olduğu, söylüyor. Nedeniaçık: (,'ernobil. Cernobil 'den etkilenenlere özel kartlar verildi. Natasha, Sasha ve iki oğullannın da kartları var. Bu onlar nereye giderse gitsin Ç'ernobü'den etkilendiklerini ve özel tıbbi muanıclegörmclcrigerektiğinıbclirtcnbir kart. K.artı olanlar beş yıl önce emekli olma hakkına sahipler. Onlara, Rıısya ve Belarus'ta ve daha fazla emeklilik maaşı veriliyor. Neden Amerika'ya göçe karar kıldıklarını sorduğıunda "1 ler şeyden önce (,'ernobil nedeniyle" diyor. İkinci neden ise askeri zorun "Anlanııyorum The Martin Group niye sizin gibileri işealıyor"demişti. Natasha'nıntepkisi ise sadece ağlamak olmuştu. Cernobil olmasaydı, şu andanereyı seçerdin diye sorduğumda yanıtı "Ben Chachersk'te yaşadım, 1986 öncesinın Chachersk'ini tercih ederdinı elbet. lyi bir işim vardı, neye ihtiyacım varsa vardı, benim geleceğim, çocuklanmın geleceği oldukça mükenımeldı. Her şey değişti. Çernobil nedenıyle,ayrıcapolıtıkolarakdadeğişti.Şimdi her şey değişik. Şimdi geri dönmek istemem, ama öncelen her şey ıyiydi" şeklinde oluyor. Amenkan yaşarnına alışmasına ve burada yaşamaya karar vermesine karşın, önceki yaşamını çok özlüyor. "tşııni özledim, öğrencilerimi, oradaki yaşantımı... Şimdiki işim benim gerçek işim değil, ama ben burada öğretmenlik yapamam. Belki benimçocuklanm yapabilir"diyor. Aynı ışyenndc çalışan göçmen olarak ben ve yine Rusya'dan gelme Galina tatil hakkımızımemleketımızdegeçirmenindüşlennı kuruyor ve birbirimize anlatıyoruz bu düşlerı. Natasha "benim gidecek şehrim yok ki" diyor. ^