Katalog

9 AĞUSTOS 1W8. SAYI 646 Okıılları gczcrkcn çok duygulanmıs. "Acaba" demiş. "Benim çocuklanm da buralardaokurmu?" "Ookullarıgördüktensonraçocuklarıma hergünokumalarınınasihatediyorum.Onlarokusun diyc gurbctc çıktık. Bak biz okuyamadık, bir mesleğimiz yok, okuyun büyük adamolundiyorum. Avukat,doktor,hâkim olun. Bcni okutsalardı, ya öğretmen olurdum ya da avukat. Ah! kcşke tckrar çocuk olsam da okula gidcbi I scm." Feridc daha öncc Istanbul'un büyüklüğünden, kalabahğından korkuyormuş. Onun içintanımayaçalışmamış hiç.Şimdiise/İstanbul hiç de korkulacak bir kent değilmiş. Çocuklarımıalıpgczmeyeyalnızba:>ınada gidebilirim. Şimdiye kadar boşuna evlerimizdençıkmıyormuşuz" diyor. 13 Bir kenti tanımak... "Projenin amacı Istanbul hiç de korkulacak bir kcnt değilmiş dcdirtebilmckti"diyor Marmara Üniversitesi Kadın lsgücü Istihdamı ArafjtırmaveUygulamaMerkezi Bas,kanı Prof. Dr. Nccla Pur. "Onların tamamıyle kent hayatına adaptasyonunun mümkün olmadığını biliyorduk. Ama en azından kent hayatına uyum göstermelerini sağlamaktı amaç. En azından bir Kadıköy'einebilmcli,çocuklarınınokulsorunlarınıhalledebilmeli veyaparasıolduğu birgünçocuklarınıalıpGülhane'yegötürebilıneliler. Adalar'apikniğegötürebilmeliler. Biz kadınlarımıza kent yas.amıvekcntli olmak konusundatcorikdcrslerveriyoruz. Amaartıks.chiryaş,antısınıgörüpkendidar çcvrelerindenayrılarakkentegiderekuyum gösterınelerini sağlamaktı amacımız. Gezilerimizc katılan kadınlammzın bundabaşarılı olduklarına inanıyoruz." Projeye katılan kadınlarınyüzde95'i Istanbul'uhiçtanımıyor. Anadoluyakasında oturan bu kadınların birkaçının dışında hıçbiri köprüyü gcçmcmiş. Gezileröncesi bir anketdüzenleınişler. Anketsorularınailginç cevaplargelmiş.kadınlardan. "Bugünköydcolsan Istanburagelirmiydin?"sorusunaçoğu"Hayir"cevabını verirken, yine henıen hemen hiçbirisi kendini Istanbullu kabul ctmemiş. Istanburdadoğupbüyümüşsizinyaşınızdakievhanımıylaarandanefarkgörüyorsun sorusuna ise, "okumuş, kültürlü kadın olmalan" diyenlerolduğu gibi, bazıları giyimlcrinin farklı olduğunu söylemiş. Hiçbiri daha önce hiç sinemaya gitmemis,. "Bizim oralarda sinemaya giden kadııılara 'orospu' derler"demişler. Yine çoğunun kendinc ait parası hiç olmamış.. Telcvizyon, radyo gibi kitle ilctişim araçlarını sadcce eğlence aracı olarak görüyorlar. Programı gerçeklestirenlerden Marmara Üniversitesi İlctişim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Özden Cankaya'nın bu konuda birsaptaması şöylc: "Bu kadınların televizyonu daha t'azla izlediklerinisanıyordum.Oörüşmelerimizsırasında crkek cgcmcn kültür içinde yaşıyor olmamız,telcvizyonundakullanımegenıenliğinınailcdeerkeklerlehine olduğunu gösterdi bana. Televizyonu kullanma hakkı bilc, kadın içinevdcherkestensonrageliyor." Kadınlar.kendilerinefırsatkahrsatelcvizyon izlediklerini söylüyorlar. En sevdikleri dizıler, "Mcmşerim", "Küçük Ibo", "Acı Günlcrim". "Ibo Show"a da rağbet büyük. Haberleri de izliyorlarama sadecekocaları ckran ba^ındayken. Televizyon izlerken, tercihlerinin yine kendilerini buldukları programlardanyana olduğunu söylüyorC'ankaya: "Kırsal kesımdcn kente gelmiş ve uyum sağlayamamıs,yoksul insanlarındramlarını anlalandizileri izliyorlar. Bunlarlaözdc^leşiyorlar. Miizik olarak arabesk bir yapının Proje önvesi kudınlar biraraya gelip, ne yapacaklarmı, nerelere gideceklermi, projenin amacınt konu$up tartıştılar... egemen olduğunu görüyoruz. Aslında çok da şaşmamak gerekiyor. Toplumun yapısı ncysc kisı de o toplumun yapısıyla örtüşen programları izlemek ıstiyor." Projeye katılacak kadınlarıscçcrkenözcllikle dikkat ettikleri konu,bu kadınların gezdiği,gördüğüyerleri çevrelerindeki insanlaraanlatabilecekkişilerolması.Öyleki.onlar dabırkaçkadınıböyleceetkileyebilmeli. Bu pilotprojede 15 kadın bulunuyor. Prof. Dr. NeclaPur,"Yerelyönetimler, 150 kişilik gruplar halinde kadınların kente uyumunusağlayabileceklerdir. Onlardaherbiri çevresinden lOkişiyi etkileyebilirse, 1500 kişi, onlar da bir 10 ki.şi ctkileyecek." diyor "Böylece,gezipgörmeselerbiledinleyerek giderek kent hayatına yabancılaşmanın ön basamağıaşılınısolacak.Onlarıtekrarköye göndermemiz, gelenleri de almamamız. mümkün olmayaeağı içinonları kazanmaya çalışmamızgerektiğincinanıyorum." Kadın kısmısı gezmez... "K.oınşularımgezilerdönüs,ünde,meraklabeni kapıda bekliyor" diyor, Seriyelnan: "Bana imrcniyor, dönüşümü dört gözlc bekl iyorlar. Ben de gezip gördüğümüz ycrleri onlaraanlatıyorum. Keşkebizdekatılabilseydikdiyorlar." Gczmclerini eleştirenler de oluyormuş FatmaBaysarınkomşularıgibi: "Bana hep çok geziyorsun cvde durmuyoısun diyorlar. Ben de gezip gördüm, öğrendiın sizt de tavsiye ederim diyorum. Aman biz buıalarda her zaman gcziyoruz. Biz neyapacağızgezmcyi kadın kısmıfazla gezmez diyorlar. Ben deyanlışdiyorum. Gezip görmediğimiz için cahil kalmışız. Ama .•jimdineresiolsayalnızçıkabilirim" Prof. Dr. Necla Pur, "Biz gördük ki, kadınlar büyük kentin korkularını yaşıyorlardı. Yoksahepsisonderccealçakgönüllü, sevecen,yeniliğeaçıklardı"diyor. Gezilersırasındaçocuklargibiheyecanlılar. Bir yere gittiklerinde önce hocalarının girmcsini bekliyorlar. Yanhşbirhareketyapmamak için dikkatliler. Maltepc Sigara Fabrikası'nda, büyük bir ılgiyle karşılanıyorlar. Işçi kadınlarlatanıştırılıyorlar. Amaçkadınınçalışıpüretmesinin önemini anlatmak. Hepsi bir köşede bir kadını yakalamış, sohbetedalmış.Çalışmakoşulları,mesaisaatleri,ücrctlerkonusundasoruyağmuruna tutuyorlarkadınları.Çaliijan kadınların cevapları üç aşağı be!j yukarı aynı. "Çalışmak çok iyi birşey. Kendi ekonomik özgürlüğümüz oluyor. Hem aile bütçesine katkımız oluyorhemdekendimizegüvenimizoluyor. Çaliijmakoşullarımızdaçokiyi." Biraraya geldiklerinde ise, i^çikadınlarla konuştuklarını anlatıyorlar birbirlerine. Hepsini çalışmaheyecanı sanyor. Alsalar, şimdifabrikadaçalışmayahazırolanlanbile variçlerinde.Birfabrikadaolmasabileçalışmalı.Çalışmalıveparakazanmalı. Fabrikayı gezerken meraklılar. Herşeyi, herycribirbirincelıyorlar. Kimifiltreyıelliyorkimi yüzünii buruşturarak tiitünü İcokluyor. Kimi de hızla çalışan makinelerinin önünegcçmişdikkatlenasılçalıştığınıinceliyor. BuaradaYaseminijaijkınlığınıdilegetirmedcndeedemiyor: <•" Florya sıılıiliııılc hir kufeteryada soltıklutulı, kenti ketf'e çıkan bir avuç kadın...