Katalog

fOS 1WX. SAYI 646 11 Seyirciyadaokuyucununaçısındanbakıldıgında ise bu tür haberleri takip etmede çok insancılfaktörlerinderoloynadığıgörülebiliyor. Araştırmalara katılan emekli öğretmeıı Anna Eversdorf, "Sabahları gazetemi açtığımda ya da akşam televizyon seyrederken tünı bu vahşeti okıımak ve görmek istemiyorum, aneak Cezayir'de ya da dünyanın başka biryerinde insanlann başlarına gelenlerden ötürü, o insanlara hiç olmazsa birkaç dakikalıkbiracıçekmcyiborçluolduğumu/Lidüijüniiyorum, bu yüzden kafaını çevirip geçemiyorum" diyor. Benzeri bir yorumu gazeteci BeltinaMaudda yapıyor ve"Haberlerdeneleı olduğunu biliyorum ancak belgesel nitelikliyadaben/erieiddiyetteyapımlarda.insanı cok derinden etkileyen sahnelerolduğunda bi le telcvizyonu kapatmak özgüıl üğünü kendımde hiç bulmadım, bu terbiyesi/liği hi<; yapmadım ve rüyalanma da girecek olsa, kendimi bunları izlemeye zorladım. Sjimdi anne olduktan sonra çok daha acı çekiyorıım, eünkü bir sava^ta \ a dadepremde yaralı çocuğıınLH,aresizlikiı,*indeoradanorayako!>turmanın ne demek olduğunu anlayabiliyoruııı" diyor. burahatlatılmaduygusununpeşinedüs.nden kaynaklanıyor. Biryerlerde birşeyluyorancakkişinin kenti.kasabası yada ı 'temiz' kalıyor. Öte yanda bugün diğerin ba^ına geleıı. yarın kcndi başına da geecek olduğundan, o gün için rahatlanıı^ bircycrtcsi gün haberlerebakıp,dünyaidişııtını izlemek zorıında kalıyor. [ün de kurtuldum... aşttrmalar sonucunda ortaya çıkan bir ;ı da bu korkıı dolıı giinlük beklcyişin kii>irgrupolmakla beraber, bazı insanlarda eçen gün biraz daha yoğunlas,tırdığı yala kalma içgüdüsü oluyor. (,'oğu kez biItıncla olus.an ve lıiçbiıvaman açıkca 'bcn yaşıyorum. bııgün dc kurtuldıım' «jcklinlinç yiİ7cy inc ve dile \ urulamayan bu gükrandaki kaıılı cesetleri, kopıık baijları, etleri yadaaçlıktanölmek ü/crcolanları iikçebesleniyor. KLı^iegosıındaki budalımayıalgılamıyor,gördıiklcri içinüzülüuılaraacıyor. gözya^ı döküyorama kenmlaıabakmaktandaalıkoyanııvorçünkü nm'bajjinagelebilecekleri, 'kendinede' Kosovu Suvuşı 'ııııı }>örüıttüU'ri de acıma duygıısunu yok edehilir mi? Duygular yok ediliyor... Psıkoanalız uzmanı lleidrun I lankammerısetamtcrsini düşiinüyor. İnsanlann televizyonda nıiidahale ve yardını edeıneyeceklerifaeialarıtckrartekrarseyredip ardından yine nornıal ya^amlarınadönmelerinin, insanlann en sosyal güdülerinden olan yardımetmcdııygusunıı törpüleyeceğini belirten llankammer, ayrıeabu tür program ve görüntü ,^ bombardımanlarının insanlann acıma duygusunu yokedeceğın,^ den de sözediyor. Bu nedenle bu ^ ^ H tür programları, haber vebelge*• ^ selleri seyretmeyen bir kitlenin varolduğunu belirtıyor. lletiijinı uzmanı Reginald Földy ise " Mcdya bizihasta nıı ediyor?..." isimli kitabındabutürhaberlerin bas.ka bir etkisinedeğiniyorve insan m sürekli bir ü/üntü ve acıma rulı hali icindcya^ayarak/amanlakendınısuçlarhalegelebileeeğini lıatta dcprcsyona girebileecğini acıklıyor. Elbette anlatılan tavn benimscıııeıııİ!) ve lıer tür şiddctı görüntülerken son dcreee seçici davranan program ve habeıieıdebuluııuyoı. Aneak onlaıldetten ptıyınu diiyııi sıınuyor izJeyici vc rın sayıları vah^et kültürünü beohuymııya. nimseyenlerden daha a/ ve en iyi ılecekleri görmek, öğrenmekistiyor. örneklerde bile zaman zaman rekabetin kötü jdya'nınbudürtüyüke^fettiktensoııraki ııu isccn az kcndini i/leyen kis.ininki ka elkilerini görmek mümkün. Fransi7ya7arC'hri()stiaıı Bobin.televizyonkiyüzlü... (,'ünkü kişi bıınu bilınçsizce, ya ise bilerek ve zorlayarak yapıyor. Ha la insanın ılıskısını sjöyleaçıklıyor: "Koltugunuzda ya da masanızın ba^ında cğcrini birnorm olmaktan çoktan çıkarotururken önünüze bir ceset ve gol atmış bir >lan mcdya, lek nornı olarak hubcrin türüfulboleuyugetiripkoyuyorlar. Oanda,çıplak :naklcdilıncş,cklinikabul ediyor. Böyleıberi(gcrçeğı)biraraeı olarak naklctmi eeset,mutluluktan ucan oyuneu vesizoıada ınuyenıdenyapılandırarak ıçındeki 'kö yalnızsınız. Hcr birini/ dünyanın ba^ka bir ' vc'^iddeti'önplanaçıkararakseyirciye noktasına bırakılmışsımz ve sizi ayıran ^cy de ıyor. Bunu sunarkeıı de heı tür haberdc aslındaradikalbirsekildebirarayagetirilişinİ7o!uyor." nün kötü olduğunu vurgulayarak (kötüHeidrun llankammer de benzeri bir bakıs. iötüoldııgunu ancakbiriyi belirler!) işin açısından "Medya insanın baş.kalanyla ve lensıynlmayı hedefliyorveikinci büyük başka yerlcrlc baglantıy a geetiği ama bununsını yapıyor. Çünkü seyirci, okuyucu ya la tek başına ba^etmesi gereken yerdir" diyor. nleyici, kendisini iyi bir insan olarak kaBu mcdya'da calışanlarm, şiddctin en ean ttigi için, seyretliği televi/yon kanalının ı okudugu gazetenin 'kötü' (atom bom alıeı görüntülenni arayıpbulan insanlann, hcr nekadar"bizprofesyoneliz,bubizimişimiz, üretenlerdeolabilironakarîjiolanlarda, zaınanla alısjtık, kurbanlar bizim için zamanla ıııcılaıdaolabiliryabancıdiişmanlığıyaaı da. muhafa/akâı larda sosyal deınok birerncsncyedönüs.tü,kolektifaeılarçekemir da) tanımlamasına kalılıyoı. Böylece yoru?" deselerde, zaman içindeciddi psikolojikyaralaraldıklarısaptanmii}. ya, soyut ve tepcden inmc bir olgu olarak Öyleyseneyapmalı? Hemüreticisinihem Nckoiiiyüdeayırtedenbirnıüesseseolade tükcticisini 'hasta' eden bu olguya karşı naık.ıyor ortaya. sıl bir tavır izlemeli? Tclev izyoııları kapatıp, f , f gazetelcriyırtıpatmak.kıılaklantıkayıpdünyaya sagırlaşmak ya da ıçındekiler için medya sektöı iinden uzaklaşmak elbette çözüm olarak görülmcıncli... l Jzınanlarbu konuda iki tarafadadogru duy:\rliliklargelistirmelerinioneriyorlar.l.laberlcrı lıazırlayan ve sunanlann kurbanlara ve vah^etin detaylarına daha mesat'eli olmaları gerektigini savunuyor ve aksi tutumların özelliklekişiselijiddetolaylanndaşiddetigerçekle>tiron vegerçeklcjtirecekolan kiiji vcgrupları daha çok tahrik ettiğini iddia ediyorlar. Habereilere, 'kurbanları' hikâyeler içinde birer obje olmanın ötesine taîjimamalarını, olaylarıçindeyeralankişilcribireylesjtinnemelerini önerıyorlar. Bu nedenle ki^ilerin birkez daha kurbanlaştınldıklannı öne sürüyorlar. (iazetcci vc televizyoncuların en büyük eksikliğinin 'görevleri' dı^ına çıktıklarını farketmcmcleri ve medyayı içinde calı^lıklan 'sadecc' tıcarı bir scktörolarak gömıelcri oldugunusöylcyenilctİ!>imbilimcilcr,hcrgazcleeiningünümüzdünyasmdaçokönemli bir görevcsahip olduğunu hatırlatıyorlar. Seyıreıyeönerılenısetepki veöfkesiniıçine atmaması,telefon,fax yada başka bir ileti^imaraeıylayetkilimerciilerebaskıyapması. Seyirci kendi kendineöfkelenipaeıçekeceğine, tclcfonayadabai}kabiraracasarılarakcyleme geçtığııulc, hem sorumluluk alarak kendini suçlamaktan ve çaresizliğin bojjluğuna düş.mekten kurtuluyor hem de kitle halinde harckcl cdersc ciddi bir baskı gurubu olu^tura rak,olaylanııgidi^alındaetkinbirroloynayabiliyor. Tcpki vcrıııck kadaryardım ctmek, bağışyapmakdascyircininrahatlamasını vc dünyaüzerindeki 'ya^am'akatılmasınısağlıyor. örneğin, Sudan ve bölgedeki birçok Afrika ülkesinde lıalcn süı nıekte olan kadın sünncti vahşeti karsjisında, duyarlıhk gösteren büyük kitleleryıllarsürentepkilerisonııeunda, hem Af'rika'nın birçok ülkesinde hiç olmazsa yasal olarak kadın sünnetinin yasaklanmasını sağlamı:jheındeAmerikaBirles,ik Dcvlct'lcrinin süıınet einnctiyle kar^ı karsjya kalan kadınlara iltica hakkı tanıma kararını almasını zorlamıştı. Bu tür tutumların, ıızmançevrelere göre, medyaya karsji da alınması mümkün olabilir. Haberlerirıi olu^lurma tarzı, büyük kitlclcrtarafındankınananbirkanalıntavnnı uzun vadedesürdürmesi çok zorgörünür. Böylece, insanlarıncylemsİ7vcçÖ7Ümsüz sıkıntılaraboğulmakyerine.hareketegeçerek hem diğer insanlara hem de kendi psikolojilerincyardımcı olmaları mümkün. İnsan ancak çevresiyle iletişim içinde veçevresindekı ya!>amasaygıduyaıak,kendi içindckidcııgelerı kurabiliyoı vebilinçiillındakivicdanazabındankurtulabiliyor. Sorumluluk aldığı ölçüde kendine kariji saygı ve sorumluluk geliştirıyor. Uzmanlar ancak böyle bir Hıtuniİ7İeycn kişinin çevresiııde ve dünyada ya^anan tünı oluııısuzluklara, ^iddete vfvalı^ctc rağıııen ıııutlu olabilcceğini iddia ediyorlar...^ Psychologh' lleute 'den çeviren: AŞKINELÇİ . imerika 'da Aıkansas kentiııdeki öğrenci cinaycti, bütiin dünyayu uyııı görüntüyle ııluştı.