Katalog

18 CUMHURİYET DEKGİ Teknenin VIII ölçvginıle iivhoyutlu kopyası. • J» JLMJL9LMXiJdL * J Buyrun Yorgo'nun teknesine ÖZGEN ACAR aptan Ncmo" ile "Kaptan Yorgo" arasında elbette önemlı bır fark var. "Kaptan Nemo" iiıılü yazarJulcs Verne'ınyarattığıdenızın20bın"ayak"derinlığine"Natilius"Denızaltısı ileinıpgeleeeğe yonclen düş.scl bır denı/eıydı. Bızanslı "Kaptan Yorgo" ıse gerçektı "Kaptan Yorgo"yu ötekı "Kaptan Yorgo'Mardan ayıran özellığiısealis.apteknesınınbatmış.olmasıydı. Yıl 626'ydı. O günlerin iki devi olan Bi7ansıle Perslerarasında Ige ve Doğıı Akdenı/'dekı sava^sonaerdığı ıçındeni7ula^ımı vetıcaretıyenıdencanlanmıstı Hz. Muhamıned, Mekke'den Medine'ye "hieretgöç" edeli ise hcnu/ dort y 1 olmu^tu. 1 Yorgo "(ieorgıos", kaplan "Naukleros" ve aynı zamanda dın adamı "Presbyteros" idı. Tckncsinı Bodıum"Halıeumassos"yarımadusınınbatısınduki Yassıada'da"[.odo"batı'jinıonleyememi'jtı Kuıtulupkurtulmadığı bılııımıyor Yassıada, bırkae yıl onee balı (Yıınanıstan) ıledoguyu ( Fiirkıye)yıne bır savasmesığınegelıren KaıdakKayalıklaıınınsadeeebııkaı, mılonundeydı. Bodrumlusııngeravcısı Kemal Araspek çok batık hıılınus/tıı Bıınlardan bırı de l95S'desiingertoplarken 3236m derinlıkte yatan "Kaptan Yorgo"nun teknesi idı. Aras, I96()cla Fııgya'ııın baskenlı "(iordıon"dakı kaıaarkeoloıısınden Kaııa'nınbai}kcntı"llalıkarnassos"dadeni7arkcolojısınc ilk ke7 gcçen Amerıkalı genç bılım adamı GeorgeBass'abatığınyerinigösteıdi. K Bodrumlu sünger avcısı Kemal Aras pek çok batık bulmuştu. Bunlardan biri de 1958'derastladığı "Kaptan Yorgo"nun teknesi idi. Aras Amerikalı genç bilim adamı George Bass'a batığın yerini göstermesiyle sualtı arkeologları bir hazine bulmuş oldu. Sonunda öyle çok şey çıkartıldı ki, teknenin de bir kopyası yapılarak sergilensin denildi. Derken tekneye siyaset bulaştı... Açılış ise bu hafta. Sünger avcısı Kemal \ra\ ve Oğuz Alpözen. lıkte binin ü/erinde dalı> gerveklcjtırdı. hkıptekı kısılerden bırı de Antalya Mii/csı'nın genç arkeologu ()gıi7 A Ipö/cn "dı lcknedc. 900 kadar amlbra (testıküp), kandı 1 ler. mutfak eşyası, marangozluk araçları, balık ağları, olta takımları, suıahıler, tune buhurdanlık, >erbetçı kabı ve tunçtan yapılmışhıromu/kantarı hulıındu Kantarın ii7crındc"NauklerosPrcbyteros(jeorgıos" yanı "Kaptan Ralııp Yorgo"yazılıydı. AınforalıiıııılO()kadarıogunleıde,700'u 1980'devıkaı ılaıak Bodı um Denizaltı Arkeolo|i Mu/csı'ncta'jindı Ü/erlerındemürettebatın ba/ılarının adları ve ayrıca "mercımek", "zeytın" ve "şekcr" anlamında kısaltmalardan teknenin kargosu da belıılendı Amforalaıın bazılaıında, Dat(,ayanmadasındakı Knidos'undöncmın Fransız^arabı ıle cjdcgcrlı ünlü ^araplan da olmalıydı lcknenın demırden yapılmi1» I 1 eapası da bulundu Denı/suyunda paslanaıı bucapalarınsuustuneçıktıgındato/gıbıdağılmalaıı kaeınılmazdı. (,'apaların kalıpları bır çejjit lastık, denı/ ıçındc cntılmek sııretıyle ve günlercesüi"cnuğrasılarla,çıkarılabılmıi}tı Tekneyi tarihleyen altın sikke Batıkta bulunan 16altın sıkkeden bıı i lıııpaıatoı Fokas'a (602610) ve otekılerı ıse İmparalor lleıaklıus'a aıttı Son sıkkc ıse 625yılınataııhlenıyordu Bunedenle,batığın tarıhı, nc bıından öncc ve ne de bundan da çoksonraolabılırdı. Arkeologlarba;>kavcnleıdendeyaıaılanaıak Yorgo'nuntekııesinın batıstaıılııolaıak626\labıılestıleı Bass'ın yardımeılarından "antık tekne mühendısı" I rederıc van Doornınek elc geçırılebilen tahta parçaları koruma aldıktan .sonıa. ü/erındeaylaıcauğrasaıak Yorgo'nun tcknesinın nasıl olduğunu ıneelcdı ve sonu*,taplanınıv'izdı Van Doornınek ıle 1970'lcrın sonunda Bodrum'da konustugumda "teknenin 20 metre boyunda, 5 metıe enınde ve 60 ton agırlığındaoldugunusandığını"söylemıı>tı Daha sonra tekne hakkında yaptıgı yorum özetleşöyleydi: "Tckneninomurgadan.suyiizeyine kadar olan böliimu ılk çagların tekne yapımına ııygun.Öncekaplamalahtalarıçatılmış Buna karşı lık suçi7gısındengiiverteye kadar olan bölümüısegüniimüzdekiyönteınegöreön Mutfak kaplan (ü\tte). (îemide hıılunan huvun ve replikusı (altta). Deniz fobili denizaltı arkeologu Bass'dadenız koıkusu vaıdı. Pıofesörünun/oruyla Antalyakıyısındabirbatıgailk ke7dalmak/orıındakalmi'>tı Dalmayıönce bır yiizme havuzunda, sonra Istanbul'da Heybeliada'dadonanmanıııtesisleıındeoğrenmı.'jtı.Dahadoktorasınıbıletamamlamadığı haldc bıı batıkta olağanüstü buluşjar yapmıştı Artıko bır denizaltı arkeologu idı. Böyleee denizaltı aıkeolojisinin dekurucusuoldu. "Amerıkalı Cıeorge", Kemal Aras'ın bıldirımı Ü7erıne"Bi7anslı (icorgc"unbatığına daldı 196164yıllaııarasındaekibı ilcbır