Katalog

CUMIIURİYKI DERGİ 7 F.YL.ÜI. IW7. SAYI 598 durumagcldiklerindeoyunculuğubıraktı. 188792 yıllan Atget'nin yaşamının en kötü dönernlerindendi. T iyatroyu bırakmasıyla birlikte, geçim zorluğu da artmış.tı. Fotoğıttfçılığı yaşamını siirdürebilmek için bırçıkıs, olarak düşündü. Bu düsünccy le de fotoğrafa yöncldi. Atget, bu dönemde, Andre Calmcttc aracılığıyla Montparnasse'lı ressamlarlatanıştı. Onlarla olan iliş.kilcri yaşamının bundan sonraki kısmınısürdürebilmcsiiçinonayenifikirlerverdi. Düncmin ressamlarının, fotoğraflara bakarak resim yapma anlayişından yola çıkarak onlara çaşitli objc ve ınekanlann fotoğraflarını satabileceğini düsündü. Bunun yanı sıra, rcsimlcrin orijinallerindcn ressamlar ve koleksiyoncular için reprodüksiyonlar da çekmeyı hcdcflcycn Atget, Şubat 1892 'dc La Rcvue des BeauxArts (GüzelSanatlarDergisi)'averdiğiilandaşöyle diyordu: " Sanatçılar için manzaralar, çiçeklcr, hay vanlar ve resim kopyaları. Yalnızca koleksiyoncular için." Fotoğraf artık birgeçim kapısı olmak uzereydı Atgct için. Döncmin Paris'ininbelgelcnmesi gercktiğini farkctti. (,'csitli projclerüreterek bunları kendi olanaklarıylagcrçekles.tirmeyeçali!jtı. Kırkyaijindayaşamınısıfırlayan Atget'nin 'fotografık Parısyolculuğu' başlamıştı... Bıryıl sonra " 17 bisrueCampagnePremiere, Montparnassc" adresine, beşinci kattaki apartmandairesinetaşındı.Ölümünedekyaijayaeağı bu daireyi bir "cvatölyc" biçiminde kullanacaktı.Kapısınatabelasınıastı: "Documentspourartıstc"... "Sanatçılar için belgeler"... lin öncmli eserleı inı bu apartman dairesinde gerçeklesjtirdi. Fotoğratlarını 18x24santimboyutlanndacam negatiflerşeklindcolıi!)tııraıı Atget, daha sonra bu görüntüleri gün ısıgında yaptığı kontakt baskıilekartageçirdi.Ortayaçıkanfotoğraflarkırmızi tonlardaydı ve kenarları sıyah bırakılmıs.tı. Atgct,ancak 'üçayak' üzerincoturtarakçckim yapabildiği büyük boy, alısap fotoğraf makincsini yaşamının sonuna dek kullanacaktı. Oysa yirminei yüzyılın ilk çeyrcğınde çagda^ları, gıderek küçülen ve elde çekım yapma olanagı sağlayan fotoğraf makineleriyle çalışmaya baslamışlardı. Atget'nin bu yıllardaki müsjtcrilcri arasında IJtrillo, Braque vc Vlaminek gibi öncmli ressamlann yanı sıra dekoratörler, sahne tasarımcıları,edıtörler ve mimarlarda vardı. Orneğin Utrillo'nun basjarıh cscrlcri arasında gösterilen "PlaceduTcrtrc"ınreprodüksiy(.)nuo dönemde Atget tarafından gerçeklesitırıldi. Daha sonra gerçekleş.lireceği projclcrınınalıcıları isemüzeler, kutüphanelcrvetarihkururnlarıolacaktı. 191 l'de tanesi 0.251.25 frank arasında satılanfotograflannederisavaşyıllarında 1.505.0 frank arasında dcğişiyordu. Yas,am boyu yoksıılluk ve projclcrinı l'ınans /orluğııçcken Atgct I S frankasattığıbırfotoğral scrisinınardındangunlüğüne.'jöyle ya/dı: "(,'okiyibirgiindü." Atget bu yıllaıda Paris'ınçoğu ınsansız sokak vcdctay gomnlulcriııindışındagünlük ya^amdan ınsaıı fotoğralları çckmcyc ba.şladı. 189X'deçcktıgı "Fırıncı","liskicı", "OrgÇalan Adam" fotoğrafları bunların cn öncmlilerııuleıulı. Daha sonra gerçekleştireceklenyle birlikte bulbtoğratlar "cnstantane fotoğraf "ın ılk örncklcri kabul edılccekti. Atget de, "cnstantane fotoğrafınöncüsii" . "Paris F.sııaflan" adınıtaijiyanilkçalışnıası KOkartpostallıkbirsen halindeyayımlandı. < dolaşan Abbott, Caltyi başardı. Atget'nin daydı artık... ;rinin dışında pek çok lcksiyonlannda da Atılıyordu. Ancak Atck fotoğraf tarihi içinnylaoluştu. Fotoğrafan Ray, Andre Kertesz >toğrananyla birlikte yil da Stuttgart'taaçı.'rgisınde 11 fotoğrafı nra isc Paris ve Leiptoplandı Atget'in folardaçeşitli dcrgilerde ıkaleninyayımlarımaine Abbott'ınçabalaebirsöyleşisindc Atraşmayı 'birrüya' olai diyordu: 'ilını verdim. Bu kadar iijtim. Atget adına biize ve kütiiphanelerin ımaması oldu. Onlar, uğrasjmayıbırzalardı." Ihe VVorldofAtadlıalbümdebiarı,dörtyılsonra arMü7esı'netesıikotuzyılını vcrekikoleksiyonun kleydi. 12Kasım .•rMü/esi'ninyölığı bir mcklupta ir, tümüylekeııdı •ski sokaklarınııı sanatsalvcbclgeımaınlanmi!} dıııın'Mski Paris' el yasja, yaniolümc ınebirvarisnede ıilecckbiriolmatiyonun değerini ıne düijmesinden Yeni yüzyılda... Buarada AtgeUba/ıyıyeceklenn "zchirli" oldıığu ılıı.'jiıncesınc kapıldı vc 1900'lerdcn ıtıbarcn sadccc ckmek, siit vc îjckcrlebeslenmeyebaşladı.Ömrününgeri kalan bölümündc bunlardan basjka hiçbir şeyyemeyeeckti. 1901 'dc"Eski Paris'lcSanat"adını verdiği bir fotoğraf serısıolıiijturmayabaijladı. Kotoğraflarının konusıı Paris'ın eski kapıları ve mımandctaylardı. Takıp eden y ıllarda Paris'teki cv, kilise veotellcrın mımari yapılarıyla ilgilcndi. Fotoğralları yapıların içdı^dekorasyonları vcdelay çekimlerındcn oluştu. 1907 ve sonraki birkaç y ıl "Tarihi Paris Kiitüphanesi" için Paris' inşehirmerkcvini fotoğrafladı. Çckimlersırasında, Parissokuklarında sırtında 25 kiloyükle dolaşan bu 'garipadam'dan şiiphelenen Parislileronudcfalarcapolisc ıhharettıler. "C'arnavalet Mıı/csi veMilli Kütüphane"ye albünılerinı sattı 1910 ıla... Albümdeyeralan Ibtograllarkarthaskıydı ve lıpkı biraile albümii gibi Atget tarafından cldcoluşturulmuştu.Buyıllardaçcktiğiba/ı fotoğratları 1898'dekilcrgibi 'enstantane görüntiiler'di. Konularını çe^itli ıncslck sahiplerindcn ve giinlük ya.şaından alıyorlardı /or yas.aın koşullarındaki insanlann seçilmcsı Atget'ninya^amkofjullarıylaörtüijtü. Tıpkı, Paris'ınçcijitli mekanlarınıgörüntiilediği fotoğraflarıiHİakı yalnı/lıkduygusugibi. Atget Bırıncı I )ünya Sava^f nın ba^ında fotoğrafçeknıeyibıraktı Ozamanadekçektiği fotoğranarınncgatinerinideAlmanbombaların*' 'alni7adaminya)oume'daba!>ladı. ıx'yataşındı. Hee babasının, kısa ı öliimü Atget'nin \bbott'un objekıifınden liugene Atget gcçecekyaşamıuklukyıllarınıakrabuuaradaokulubıraktı. v yaparak geçirdıgi ılk ınl878'dcPans'eta!jiıtiyatrobölümiinii kalersleri aldıktan sonra ırıs'tckiçcs.illitiyatronı yıl,tani!jtıklan Andarı, Atget'nin ll>27'de 886'da, kendısi gibi ti•ntineCompagnon ıle ldu. Compagnon At^e yedi yasında gayrı914'leyiliıecekleribu 'C C'ompagnon'un çoı tlek gezici bırtıyatro ınbcllibaşlı kcntlcrınrada Atget, kısa hırsıi nüınünden ötiiıü lıep diişiik ücrellerleyetinıllardageçıneıııeyecek Üçüncü sınıf bir tiyatrocu, birinci sınıf bir fotoğrafçıydı. Döncmin Paris'ini kare karc belgeledi. Bütün eski sokaklarını tek tek fotoğrafladı. İlk kcz 1927 yılında sergilcndi yapıtları. Yani ölümünden bir yıl sonra. Geç de farkedilse gerçek şuydu: "Atget ashnda Paris'ti."