Katalog

I4ARALIK 1997. SAYI 612 ğında yatiyor. Bugün söy lcdiğini y ann unutan insanlarla bir ülkede bir ycre van lamay acağına inanıyorum. Çözüm, insanın kendisindedir. Tabii o insanı o toplum düzeyındc yetiştirenbirdeeğitimindedirvepolitikacıdadır. Yani siz tekdiize insan yetiştirmeyi kendinize bir politıka olarak seçmiş ve bunu dcvletpolitikasıhalinegetirmişseniz,herkesin aynı şekilde hareket ettiği toplumda bir ilerleme olacağına inanmıyorum. GÖç eden Ermeniler hangi ülkeleri tercih ediyorlar? Ö/ellikle bir ülke tercih etmiyorlar. Onlannkıstaslarışu: Akrabalannın daha çok olduklanülkclcrc, Amerika'yaFransa'yaama genellikle Avrupa ülkeleri daha yakın oldukları için oralara gidiyorlar. Tabii hangi ülke onlara daha rahat kalma imkanı sağlıyorsa, oralan tercih ediyorlar. Gerek yaşam standartları, gerek sosyal imkanlardan faydalanmaaçısindan. Cöç edenler gittikleri yerlerdc rahatlar mı? Rahathğın tarifi de yok, yani herkes her yerde rahat, herkes her yerde rahatsızdır. Eğer buralarda birtakun insanlar size, dolaylıyoldan baskıyapıyorlarsa rahat değilsinizdir. Mesela; "Sev ya da terk et" diyebiliyorlar,banasanahepimize. Bunasılbirpolitikadır,bunlarnasılinsanlarbi1emiyorum.Gittiğiniz yerde rahat etmek ya da etmemek size de bağlıdır. Rğer sadece ekonomik nedenlerle gitmişseniz, ekonomik imkanlarınızı da elde etmişseniz, bu sizin rahat etmeniz için yeterl idir. Ama onun karşı 1 ığında verdi giniz bedcllervardır. Eğerburadaikincisınıfvatandaşsani7, gittiğiniz yerde de ikinci sınıf vatandaş durumuna düş.müşseniz bu sizi rahatsız eder. Dolay ı sıy la memnun olanlar var, olmayanlardavar. Siz nedcn Türkiye'de kalmayı seçtiniz? Ben bu ülkede düşündüklerımi az da çok da olsa dile getirdiğim için kalmak istiyorum. Benım kişisel bir şikâyctim yok. Düşündüklerimi dile getirmck için bir çaba içindeyim. Kendi kabuğumaçekilmekistemiyorum. Çünkü ben kendimi ülkcdeki insanlardan farklı görmüyorum. Bu ülkenin bütün insanlarının düşüncelerine katılmasambile,ülkeniniyiolmasıiçinelimdengelengayretigösteriyorum. Bunupaylaşmak beni buradamutluediyor. Dolayısıylaburadan gitmek istemiyorum. Ermeni okullarının sayısı durmadan azalmıyormu? Okulların çoğu ekonomik bakımdan sıkıntıya düşüyor ve dolayısıyla kapanıyor. Zaman zaman bir veya iki okulumuz kapanıyor. Çünkü cemaat, okullan kendi ekonomik gücüylc ayakta tutuyor. Devletin bu konuda maddi hiçbiryardımıyok. Okullar tabii oldukları vakıflardan aldıkları yardım ve cetnaatin desteğiyle ayakta duruyorlar. Ermeni okullanna giden öğrenci sayısına ilis.kiıı bilgi verir misiniz? Hskıden Ermeni okullanna giden öğrenci sayısı daha fazlaydı. Ama gerek erflasyon, gerek ekonomik nedenlerden dolayı çocuklarını bu okul lara göndercmez duruma geldiler. Buokullarasenelıkbırödcmcyapmaları gerekirkcn, bunu beceremediler. Devlet okullarında böyle bir mecburiyet olmadığı için veya az bir rakamolduğu için onu tercih ediyorlar. Ekonomık bakımdan durumu daha iy i olanlar da çocuklannı kolejlere gönderıyorlar. Dolayısıyla azinlık okullarındakı öğrenci azalınca okullar ınecburen kapanıyor. Yanibirnevikısırdöngüiçindeyiz. öğretmen sıkıntısı çekiliyor mu? Evet, okııllarda öğretmen sıkmlısı çekilmektedir. Çünkü yenınesil öğretmen olmuk istemiyor. Öğretmen maaşları tatmin edici değil. Azınlıkokullau için debu durum geçerli Şımdı bir de insanlara, "Kaç paralık adamsın"diye soruyöneltiliyor. Kaç paralık adam olma sanki beyinlerine, şuuraltlarına yerleştirılmi^ oluyor. Hangi okul okunursa, ne kadar para kazanılacağımnhesaplarıyapılıyor. Dolayısıyla öğretmen yetişmiyor. Yetişemediği için de okullarımız maalesef akıntıya kürek çeker duruma gel di I er. Okulların tamiratı konusunda güçlüklcr çekiliyor mu? Okula değil yeni bir kat çıkmak, hatta badana yapmak için bile izin almanız gerekiyor. Okul kapısıru camını veya çatısını onarmak için devlettenhiçbir maddi taleptebulunulmadığı halde, bunun için izin almamız gerekiyor. Bu iznin verilmesi de hemen olmuyor. Bir sürü bürokratikengellekarşılaşıhyor. Okulların geleceği ne olacak? Eğer bu şekilde devam edihrse elli veya y üz yıl sonra herhalde kapanırlar. Yani görünen köy kılavuz istemez. Elli yıl evvelki durumla bugünkü durumu mukayese etmck yeterli. Yalnız Ermeniler için değil. Rum okullan için durum daha dakötü. Istanbul'da Rumlarınsayısı 34 bin cıvarında. Üç beş tane Rumokuluancakayakta. Sanınm Musevi okullan için de durumpek T ^ ^ ^ ^ ' . " " , ! ^^^^™"^T^^^^^^"^TT™ ... . . T, , • •, , , • , • Ermeni okullan ekonomik sıkıntı nedenıyle kapanıyor. farklı değil. Tabııbu, devletin bir azınlık pohtikasıdır. Yanlıştır. Ben burada y alnız azınl ıklanmız için demiyorum, dünyanın hangi tarafında olursa olsun, hangi ülkedengelirsegelsin,azınlıklara karşı yapılacak şu veya bu sjckildeki yakışıksız muamelelergüzeldeğildir. Çirkindir. Zaten azınlık kavramının da saçma olduğunu düşünüyorum. özellikle hep söylüyoruz, iki bine üç kala iki kala kafalar değişmedikçc, azınlık problemleri tabii ki bitmeyecektir. Ermeniler arasında Ernıcnice fazla konuşulmuyor. Konuşulmaması si/ce ne gibi sorunlara yol açacak? Kendi dilinizi konuşabılmeniziçin iki şık var. Biri ana diliniz olduğu için evde öğrcneceksiniz. Ama anneniz bunu yeterincebılmıyorsa, sizin onu konuşmanız tabii ki zordur. Bugün tstanbul'a göç etmiş insanların büyük bir kısmı dillerini bilmeyen insanlar.. Mesela haftalıkTürkçeErmeniceolarakyayımlanan Agos gazetesi bundan kaynakla * narak bir atılımda bulundu. Ana 'dillerini okuyamayan yazamayan insanlar arastnda belki Türkçebirgazeteylenispeten iletişim kurulacak. Gazete, aynı zamandaTürkiye'de yaşayan Türk okuruna da kendimizi yeterincetanıtabılmek için faydalı. Gazeteler ayakta durmaktazorlanıyor mu? Gazetelerin maddi dunımu konusunda fazla bir bilgim yok. Zaten şu anda iki tane Ermenıcc günlük ga/ete yayımlanmakta. Her ikisi de aile gazetesi. Bu işlerden para kazandıklarını zannetmiyorum. Çünkü genelde Türkiye'de yazıyla, gazetcyle, şiirle, sanatla kolay kolay para kazanılmıyor. Bu açıdan bızim gazetelerin işin parasal yönündençok, manevi yönüyle uğraşıyor gibi bir tutumlan var. Türkiye'deki Ermeniler'in maddi konumları nasıl tanımlanabilir? Ben Türkiye'deki Ermeniler'in maddi du J rumları hakkında "zengin" veya "fakır" diyerek çetele çekecek konumda değilim. tçlerinde iy i para kazanan insanlar olduğu gibi, çocuğunu bir okula veremeyecek kadar fakir olup da daha ucuza veya parasızokulagönderen Ermeniler de var. Türkiye genclindeki tablodan pek farklı değiller. Geneldc orta sınıf,ortadirek grubuinsanlardır. Ermeni Cemaati içinde sanatla uğraşan çok mudur? Eğer yüzünüzebirtakımkapılar kapanmışsa mecburen kısıtlı şcyler yapmak zorundasınız. Türkiye'de bir Ermeni 'den vali, bürokrat veya maliycci olmuyor. Anayasa engel değil, ama maalesef bu bir gerçek, bunu söylemekten de kaçınmamak gerek. tş böyle olunca pratik hayatta dolayısıyla avukatlık, doktorluk ve mühendislikle yetiniliyor. Bunlarındiijindaelsanatları ve kuyumculuk gibi mesleklerde çalışıyorlar. Ermeni olmayan birisiyle evlenmeye nasıl bakıyorlar? Arzu edilen Ermeninin Ermeniyle evlenmesi, ama artık bu bakiijaçısıhızlaolmasadaufakufak kalkmakta. Halagörücüusulüyle gerçekleşenevliliklervar.ZatenTürkiye'deki Ermenilerle Tiirklerin gelenek, görenek, örf ve adetleri birbirine benziyor. Ermeni yazarların kitapları neden uzunbirsüre lürkçe'yeçevrilmedi? 1950'li yıllardan başlayarak Türkçe'ye çevrilen eserler olmuştur. Biz en son 1988 senesinde ve 93'te GâvurMahallcsi gibi kitapları çcvirdik. Türk okuru tarafından büyükbirbcğeniyle izlenmesi bizi birazyüreklendirdi. Sağdan soldan dostlarımız çok iyı yapıyorsunuz dedikçe yola devam edeceğiz. Ermeniler en yogıın olarak nerelerde yaşıyorlar? Anadolu'dan lstanbul'a ilk gelen Ermeniler Kumkapı,Samatya'yayerleştiler. Ekonomik durumlan düzelince dc Feriköy, Kadıköy, Şişli'ye Yeşilköy veya Bakırköy'e taşındılar. Ermenileryazın genellikle Kınalıada'yı tercih ediyorlar. Ama diğer adalara da tek rük gidiyorlar.^ EsklRiinlerin Diyarbakır'u \larx<>\ytm şöyle dlyor: "Bugünün Diyarbakır'mdayaşamını sokakta sürdürmeye çalışan insanlar var."