Katalog

18 Üzerinde onlarca fotoğraf, bir otobüs dolaşıyor aramızda. O umudun otobüsü. Yakınları Kaybolmuş Aileler Derneği adına semt semt, kent kent . dolaşıp kırkbin kişiyi anyor. Onlar bulunmalı, çünkü bekleyenleri var... Ancak bir engel çıktı karşılarına, para... Otobüsün şoförü bu yüzden işten çıkarıldı. Bir de istekleri var, "Alo IVay îp nattl KUrmaK... CUMHURİYF.T DERGİ • ft • 8 1 Fadime Ergün kaybolan oğlu Erdoğan Ergün '« anyor. Erdoğan 'ınfotoğrafi da kent kent dolu$acuk, belki de bulunucuk... Umut Otobüsü'ne bir bilet... YAZI VE FOTOĞRAFLAR: SKLÇUK SAKATOĞLU dı, Gülizar Akgün. 5 Mayıs I994'te Almanya'nın Köln şehrinden Istanbul'a uçakla gcldı. Üzerinde 3 bın 70()markbulunanCiülizar'dan,o gün bugündür haber yok." "Adı.ZeynepGültepe.Esmer, siyahsaçlı. mavigözlü,yuvarlakyüzlü. 36yaşında.Eş,i, askeregittiktensonrasessanatçılığıyapmayabaşladı.EnsonBeyoğlu'ndagörüldü." Gülizar veZeynep,Tiirkiye'deson I5yılda kaybolan 40 bınin üzerindeki ınsandan sadece ikisi. Yılda bcş bin kişi kayboluyor ve kayıplar ordıısu büyüyor. Geridc bırakılan kcclerli aileler, "belki bulurum" ıımuduyla şehirşehirgezenler,"arayanomu?"telaşıilc teletbnasanlananneler..." Bunlar21. yüzyılmeşiğindeki çağatlamış Türkiye'nin insanlan" diyor, Yakınları Kaybolmuş Aileler Derneği (YAKAD) Başkanı IsmctÖzbılici. özbilici 'nin 22 yaşındaki oğlu Abdül Hamit,4yılöncekaybolur. Zekâözürlü Abdül Hamit'iheryerdcaramayakoyulanbaba,oğlunun binlcrce afişini, .şehir şehir dolaşarak dağıtır. Gazetelcre kayıp ilanları verir. Karakollara başvurur. (,'almadık kapı bırakmaz, ama harcanan bütün çabalar boşunadır. "Onun can oğlu kaybolmu.ştur ya, kiınin umurundadır."lsmet Özbilici, busırada kaybolan yakınlarını arayan binlcrce ınsanla karşılaşır. Yalnız olmadığını anlar, Kayıpları bulmak amacıyla, 30 Mayıs 1994'te, Yakınları Kaybolmuş Aileler Derneği'nikurar. lanmız.azsayıdakibağışyapanlarınyardıınlarıylayürüyor. Parasaldesteğeihtiyacımız çok fazla." diyor "Otobüsümüz artık, umut yolculuğunaçıkamıyor. Bizden yardım bekleycn binlerce insan var. Bağışların aylık ortalamamiktarı, 15 mılyon lira. Buotobüsün ^oRJrününmaaşınae^itmiktar. Parasızlıknedeniylc onu da işten çıkarmak zorunda kaldık. Bizimheray, 70mi1yon liraya ihtiyacımızvar." Demeğin, çalı^ma odasmın duvarları.bai}tan aşağı kayıp insanların fotoğrafları ve gazetekupürleriylekaplı. Kaybolmuş l70kışınin fotoğrafları.. Sararmiij gazete kupürlerı arasında bir kayıp ilanı. 4 yıl önce verılen ancak, hâlâ amacına ulaşmayan ilanda şunlar yazıyor:"Bu,birkayıpilanıdır. NeolurokuyunJütfcn.Zekâözürlüoğlum Abdül Hamit Özbilici, 6 Eylül 1992'deFatıhHaliçC'addesi'ndebekleyenbirarabayabinıyor. Birdaha onu gören olmuyor. Aılece çok perışanız. Oğlum nerede? Yaşıyor mu, öldü mü? Zekâ özürlüolduğunıı biliyorlarmı? lyi kalpli insanlanmız.bu ilanı okuduktansonra, çoğaltıphcryeredağıtsın." Ama. Isınct Özbilici'nin oğlundan, hâlâ habcr yok. 46 yasındaki Özbilici Bitlıs'te doğmus,, 12ya!>mdalstanburagelmiş. Dört yıl Ycşilçam'dakurutemizleıneciolarakçalışınıs:. Sonraki on yılını, Arabıstan'daki turizmsektöründeçaliijarakgeçirmiş. Arapça bilen Özbilici, son olarak tcrlık ımalatçılığı yapmış.6çocuğuvar. YAKAD'ıayaktatutabilmek için, terlik ımal cttıği dükkânındakı birçok malzeıneyi satmak zorunda kalmış. lışanlarından Erdal Şimşek,"Buyurun"sözüy le, bu ürkek adamı biraz olsun rahatlatıyor. "Bcn, Muş'tan geliyorum. Adım, Fevzı Yıldız.Oğluınbeşaydırkayıp. Enson.lstanburdakiişyerındençıkarkengörülmüş.Oğlumdan.ogündenberıhıç haber alamadım. Onu,40günb«yuncaaramadığımyerkalmadı. Karakollara başvurdum. Ama bulamadım." Fevzi Yıldız, "Bir umut kapısı" diyerek geldıği, Yakınları Kaybolmuş Aileler Derncğı'nde Erdal Şimşek'e.oğlunun bulunmasıylailgilıbılgilerverırkcn.birdeyamndagetırdıği fotoğrafları gösteriyor. Herbirfotoğrafı gösterışınde adcta biraz "ölen" Yıldız, çaresizlık ıçinde, geldiği yere, Muş'adöneceğini söylüyor. Ismet Özbilici, aynıacıyıpaylaştığıinsanları dınlerken, günde iki paket ıçtiği sigarasını.elindenhıçdüşürmüyor. Boğulurcasına, birdaha birdaha. Sararınışbıyıkları.heran ağlayacakmışcasınadurannemlıgözleriyle, isyan ediyor; konuşurken sesi birden yükseliyor," Kaybolan evlatlar, analar, babalar, eşler, sevgililer<jimdincrcdeler?..Dünya,bizc sırtınıdönmüş.Gözlerini.kulaklarınıkapa.mış. Acıları yaşamamak için yaşayanları tanıınalı. Aydınlarımız.köşeyazarlarımız, halkın vc devletin ılgisini bu konüya çekmelı kamuoyu oluşturmalılar. Biz bir kartopıı yaptık. Bizeyardımedecek insanlarlabukartopu.hı/labüyüyecektir." Alo kayıp... Yurdunherköşesiyleiletişimkurabilmek için şubcleraçmak zorunda olduklarını kaydeden özbilici, dahaetkinçalışabilmekiçıı çeşitlikuruluşlarındesteğinıalmayaçalıştıklarını söylüyor. Buyüzdcn,medyayladabağlantıkurmuşlar. Beledıye otobüslerinde kayıp insanlarıı fotoğrafları sergileniyor. Onların adına şarkı larbestelenıp,kliplerçekiliyor,kitaplarbası lıyor ve karikatür sergilcri açılıyor. Ancak Ismet Özbilici yinedcbunlarınhiçbiriniye tcrlibulmuyorvc "Demeğin dahahızlıçalış ması ıçın tıpkı AloTrafık, Alo Itfaiye nunıa ralarıgıbiüçhanelıbirtelefonnumaramızol mair'diyeekliyor. "HABITATlletkinliklerisüresince.Tür kiye'ninağırlayacağıkonuklara,kendimiz tanıtacağız." diyor Özbilici "Bunun içiı Umut Otobüsü ile, Ingilizce, Almanca v( Italyancaılanlarvcrcrck.gelenyabancıko nuklarınpeşisıragideceğiz.Sesimizi onlar; daduyuracağız." Dernek, bütçesinin el verdiği ölçüde yapı lan "Umut Yolculuklarf'nda Anadolu'yu şe hir şehir gezerck otobüsün üzerindeki 11'. kayıp fotoğrafını sergiliyor. Hastaneler, ar; .sokaklarkontrolcdilerek.karakollarlaişbir lığı yapı lıyor. Tümbuçabalarsonunda, kay bolan 156 kisi bulunuyor. Kaybolmaların kaçırılma ya da kişinın kendi isteğiy le olabi leceği gibi, çcşjtli kazalar sonucunda meyda na gelebildiğini söyleyen Ismet Özbilici şöyledevam ediyor: "Türkiye'de, kaybolmaların bölgesel dağı lımında, Marmara Bölgesı yüzde 44'lül oranla birincı sırada. Marmara'yı sırasıyla yüzde 17 ile Iç Anadolu. yüzde 11 ile Ege yüzde 10 ilc Doğu veGüneydoğu, yüzde7 ik Karadenızve AkdenizBölgesiizliyor." Senin de mi kaybın var? Derneği, hcmen hergün yakınları kaybolmuş ailelerdenbirkaçıziyaretedıyor. Hcrbıri.ayrı bırdıyardan. Kımısı Bursa'dangeliyor, kimisikilometrclerceöteden, Muş'tan... Paylaştıklarıacı.hcpaynı. Biryandançaylar yudumlanıyor.ötcyandan.bırisöndürülmcden.dıyeriyakılansigaralar... Aralanndakı diyaloğubaşlatansözlergencllikle, "Seninde mi bir kaybın var?" sorusu. Istanbulluolmadığıherhalındenanlaşılan. 5()yaşlarıtıdabiradamgiriyori(;erıye.Şa!}kın ve ne yapacağmı bılmez bakışlarıy la. konıışabılecek birinı anyor. Demeğin, gönüllüça Anahtar kelime umut... YAKAD'aba.şvuraninsanlar, 'umut'kcliınesini dillerinedolamışlar. Özbilici de uınudu her yere yazınış. Türkiye'yi aydınlatacak koca bir muına benzettiği demeğin otobüsünc, "Umut Otobüsü" adını koymuş. Anadolu'ya yaptıkları yolculuk, "Umut Yolculuğu", dcmek odasmın kayıp lotoğrafları ile kaplıduvarı,"UmutDuvarı"olnıuş. Türkiye cle kayıp aramayı, iğnc ilc kııyu kazmaya bcnzetcnlsmet Özbilici, "Çalı^ma Altııan Bernd Riııe de kayıplurdan...