Katalog

21 NİSAN 19%. SAYI526 aynı zamanda zengin tablo koleksiyoncri Robert Pauvvels'in sanat aş.ıgı olan banker öldüktcn sonra kendısi gibi sanata diişkün ^işman Lucic'sinin, Utrıllogıbi dahi birressaıııın kalbini çalabileccğıni düşiinebilir miydi acaba? Hadi düs.ünsündıyclim. l.itrelcrcc şarabı su gibi durmaksı/m ıeen, ajjirı alkolünetkisiyleçıldırmanoktalarındagezinen, akıl hastanesı, meyhane ve atölye iicgcnindeşaşırtıcıbıryeteneklesabırlabinlcrce cseryaratan Utrillo'nun küfürlcnylc, o çclımsızbedenindenakılalmazbirgürlükteçıkançığlıklarıyla,bağırmalarıyla,birzamanlar tiyatro sanateısı olan, hâlâ rcsim yapan scvgili Lucic'sininba^edcbilcccği aklınagclirmiydi? Valadon, 52 yayndaki oğluna eş olarak uygungördüğü l.uciemüstak bcl kayınvalıdcsincoglunagözkulak olaeağınadairvaadlerinibirbıriardısııa, heyecanla sıralıyordıı. yapıyor "Desenlerinizdenbirkaçtanesatın almak istıyorum". Artık Degas'nın atölyesındeöğrencihocaili^kisı içindelcr. Dcgas sanatla ilgili tüm öğiitlerini Suzanne'a bütün cömertlığiylesunuyor:"Gözcçarpmamaya özenin! Alışılmamışlık doğal olınalıdır", "Bir portre yapmaya ba!>ladığıniz zaman ^unuhıçaklınızdançıkarmayın. Dünyadabirbirinebetvcrikıyaratıkyoktur. Zencilerdc bile!","lçinizdekitutkuyukorumayabakın. Kendine ihanct ctmektense, ölmek daha iy ıdir". Degas'nın bıı sözleri resim çalı^malarında kulaklarındauguldayangüçlübirscse dönüşüyor. Scvgılısi Lautrccdeaynı fikirdc Degas'yla. Şa:>ırtıcı birycteneğı varonun. Degas'nın resimlerini satınalmasıyla, artık pozvcrırkeıı,habırciçindcnsesleniyor"Bu Degas'nın ne zoru vardı da bu kızı övgülere boğdu! Onun yüzündcn poz vermeye nıahkumolduk." Lautrcc'le ılişkisiyse, sosyetenin dilinde alay konusu! Bu güzel kadın kont unvanı sanatı vc paraları olmasa acaba bakar mıydı bu cücc ve kambur adanıa. O ise yanındakilere !jöylesavunuyorılışkısini"(,'irkinliği veijekilsızliği umurumdabiledcğıl! Lautrecbir dahı ve oııunla insanlann t'arklı birtonda koııu.stuklarmı farkediyorunı". Ama bir !>cy cok umurunda; Lautrec oııunlaevliliğeyana^mıyor. Ünlümüzisyen LricSatiegiriyor lıayatına, Lautrcc'learasıbozulunca.Satic, del ice a^ık bu kadına. ()y lc çok üstüne düşiiyorki Valadon, Satıe'nınyakın arkada^ı, varlıklı Paul Mousis'egözünü dikmeyc basjıyor. Vc bir sürc sonra onunlaevleniyor. : Trapezden modelliğe... Garsonluk.çocuk bakıcılığı, sirk lerdetrapezcilikgünleriartıkgerıkı dekaldı.Oartıkemınadıınlarla.gu zel fiziğisayesindeünliiressamların ıııodeli olmak yolunda ılerliyor. Montmartrc sanat cevresı artık onu yakındantanımayabaşJadıbıle.CjıılV'ipluk vücudunu rcssamların kstediği şekildcsaatlerce,kıpırdamaksi7intutuyor. Vücudunun hareketsi7İikten uyuijiııaM, sırtının ağrıması, ayaklarınııı kanncalanması umurunda bilc değil! Oartık Renoir'ın, Lautrcc'in, Dcgas'nınunutulmazcscrlcrınincsın kaynağı... Arlık Paris'inenpahah.cn lüks, cn bülıcnı cğlcncc ycrlcri olan Hlysee Montmartrc, Moulin Rouge, Chat Noır'ın kapıları sonuna kadar ona açık.. Aynı zaınanda kont olan ressanı Lautrcc'in kolundasalınarak gecehayatınadalıyor. Boiscy'dcnmı, Mıgııcl l Itrillo'dan nıı oldugunu kendısmindckestıremedığiküciik Utrıllo'suyoksul PoteauSokağı'ndahulâ çamasıra, ütiiyc gıdcn anncanncsi Madclcinc'lc biiyüyedursıın, o gccc hayatının alkollc çılgınla^an saatlcri Utrillo 'ıııın kurtpostullardan yaptığı bir Puris. ııin tadını cıkarıyor.. Böylegccclcrde, nıoeserlerinden para kazanıyor Valadon. Sanat dcllık cttiğı ressanılann sanat çc\rcsinden çevresi Degas'nın öve övc bitiremediği regrtrdüğiiitıbar, çocuklukyıllanndabıraktığı simlerini baş.kagÖ7İerle incelemeyekoyulurcsim tııtkıısutnı iyidcn iyiyctekraı alevlenyor. Tek engeli kadın olmak... (,'ünkü o 7adiriyor. Karannı \criyor: Artıknıodelliğine manın sanat dünyası "kadın rcssam" t'ikrine ycnibirunvandahacklcyecck. Rcssamların çokuzak. Kadınlaıusta bir ressanı olabilirler atölyelcnne artık biröğrcncı dıkkatiylegidimi! Kıyasıyatartışmalarcıkıyor Valadon yüyor. Biryandanonlarapo/ verirken,biryanzünden... K.adınlığıyiizünden.resimlcride dannasılçali!)tıklarınıyakıtıclanctütctmeye üçfrankasatılıyor ama olsun.O bir ressanı başjıyor. Renk,desen,eskİ7,gölge,ısıkher artık... Kabuletsinler,etnıcsinler.. Madeletürlücalışmalarını bcyninekaydcdiyor. Eve ine ananın paraya hic itirazı yok tabii. Kızına gcldığindc heyecanla, çama.yrdan henüz dönnuiş yorgun annesine 'Utrillo'yu soy" eınrini veriyor. 'Külodunudaçıkar'diycekliyor. Kadmcağız şaskın gö7İcrle torununu soyııyor. Suzanne Valadon 'Hadi şımdi scn dc Utrillogibi her'joyıni çıkarüstiinden' diyor. Çocukluğunda kaldırımlara, duvarlara kömürlc çİ7c)iğı rcsımlcrle başlayan tutku sjmdi karakalemlc, üstadlardan öğrendiği tcknik bilgilerlckâgıtlarayansıyor. 'Kıpırdamayın, dik durun, Utrillo kamburunu çıkarmasana, doğru durun' diyorum sıze'... "Işteyinekımıldadınanne! Atölyelerdesenin kadar kötü po/ vcrseydim, bcni çoktan kapının önüne koymu^lardı!". Kızının bıı suçlamaları kar.sısında gururu incinen Madcleine son çıki!»ını yapıyor Valadon'a "Olabilır! Ama ben hiçbir /amaıı scndcn benim ycrime çama.şır ütülemenı senden istemedım! Herkcsinkendi mcsleği var.." Valadon yakınçevresindekim varsasoyuyorartık. KıızcniCiılbcrtcdebunadahiloluyor. "Nü"çali!jinalanbırbırinı izliyor. Yüzlcrce rcsim, yüzlcrcc cskiz yoksul cvin hcr tarafınayayılıyor. Sosyelcnin, sanal cevıvsının, politıkacıların gözbcbcği E^cgas, kımsenın kolayeayakınlıkkuramadığıünlürcssam, Valadun'un desenlcri kaı>ısında hayretini gızleycmiyor "Müthış, mütlıi^ ^cylcr bunlar!" ve Valadon'ahâlâunutulmayano^a!)irtıı;ıteklifini | Doludizgin aşklar Doludızgın ya^anan gecc hayatı, bıı hayatı renkleııdıren as.klar, sanat tutkusıı.. Bunlann hepsi oğlunu, Valadon'agörüıımezkılıyor. SadeceMadeleineanayaaitbirçocuko. Utrillo annesininilgisindenyoksuııMadelcıne'nin tesellilcriyle büyümeye devamedıyor. Mousis'in, Valadon'aevleııirkcn tck bir .şartı var. Oğluna mcşru bir baba bulacak. Ve çocuk anneanneyleoturacak. Utrillo'yu bununkarşılığında Rollin Koleji'nc gönderecekMousis. Rollin Kolejı'nın hocalarıyenıgelenbuöğrencilerındenhoşnutsuz. Aralarında konu^uıken, çocuğunzihinselkusurlarasahıpolduğuna kararveriyorlar. Digerçocuklar dahocalarıylaaynıfikirde.Oyundan uzakyetİ!jmişarkadas;lannıtuhaf', garip vc alay cdilccek biri olarak görüyorlar. Utrillo okuldan ayrılıyor sonunda. Sokaklardakı serseri ya^ama dalıyor. Annesinı aylardır göremcmenınsıkıntısı isesorularıylaMadeleine Ana'ya ulaşıyor, "Nedcn annem artık bizi scvıniyor?" Madcleine, i<;tcn içediş. biledıği kızınadairdüşüneelerini oniiç ya^ındaki oglana belli etmek istemeyerek ccvap vcriyor"Annen bizi hâlâçok seviyoramabirkocası var!" Utrillo'nun gözündcannesibırtanrıça,dünyanın en tatlı, eıı hoş vc ulas,ılmaz kadını. Üstelik o birdeha,o ııstabir ressam. Ke^ke^ınıdi yanıııda olsa, soysun onu, üşüsiin, sırtı agrısın öncnıı yok. Poz verebilırdi annesine.Ozlem yüregıniöyleyakıyorki.yıllarcasusarakiçine akıttıkları bir cığlıga dönü;,iiyor "Artık burada yas.aınaya dayanamayacağıımım!" Lv, Madeleıne ana yetmiyorona. Nefes«" ToulouseLauuo, IuluJon'«« scv^ilisi. n 1 Edgar liegus. Valadon 'ıı o keşfetti. Suzunni' iulıuloıı, Mavi Oda. 1923.