Katalog

10 CUMHURİYETDERGİ lıkla hazineyi bulan Heinrich Schliemann' ır Güzel Helena'nın yeni kay ınpederi Kral Pri amus'amaletmesisonucunda dünya çapın da yaratılan kamuoyu mu idi? Kuşkusu> bunlarıntümügeçerliydi. Troya Hazinesi, tarihin bilinmezliklerini aydınlatırken Homer'in destanlarına gölge düşürüyor. Bu arada Troya Hazinesi'nin sahte mi gerçek mi olduğuna ilişkin sorular da açıklık kazanıyor. Hazine gerçek... Hazine Kimin? Hazine, Türkiye 'debulunmuş vekaçırıl mıştı. Herkes bu görüşte birleşiyor. O haldt hazinenin gerçek sahıbi Türkiye idi. Kaldı k Rus (,'arı da "çalıntı" diye Schliemann'ıı kendisine yaptığı öneriyî reddetmışti. Schliemann, hazineyi Almanya'yabağışlamıştı. Hazine 1SS2 clenberi Berlin'dcscrgilenirken 2. Dünya Savaşı'ndan sonra ışgalci Sovyet askerlerince Moskova'ya ve St. Petersburg'a taşınmıştı. Yine herkes bu noktada da birleşiyor. O halde hazine Almanya'nm. Kaldı ki Sovyetler'in iki Almanya'nın birleşmesinden sonra 199()'da imzaladıgı "SovyetAlman Dostluk Anlaşmasf'nm 16. maddesi gereğincc bu hazineyi Almanya'yageri vermekdurumunda. Tarafların oluşturduğu hükümetlerarası bir komisyon bir sürcdir yağmalanmış cserlerin sayımınıyapıyor. Destanlan sarsan hazine ££ müylegerçektir." Gcrçeklcr'in araştınldığı günlerde bir açıklamaiseSt. Petersburg'daki Hcrmitagc Müzesi'nceyapıldı. Müze,"Bizimdepolarda da Troya'dan eserler var..." Her nedense, öteki yabancı uzmanların aksineTürkiye St. Petcrsburg'taki eserleri incelemeye uzman göndcrmedi. Korfmann'agörebugünaralarındaMoskova, St. Petersburg, Berlin, Atina, VVashington.Philadelphia.Tstanbul vcÇanakkaleolmak üzerc dünyanın 37 yerindeki müze, üniversite, akademisinde Troya eserleri bulunuyor.(Istanbul Arkeoloji Müzesi,biriki yıl önce kendi clindcki altmdan Troya Hazineleri'ninönemlibirbölümünü ilk kez sergiye çıkardı. Kültür Bakanlığı buolayı değil dünyaya, Istanbul'dakibasınabileduyuramadı. Ancak bugüne değin lOmilyon nüfuslu Istanbul'dakaçkişi gidip bu hazineyi görebildi. Işin içine ödenek yokluğu girip bekçı bulunamayınca, bir süre müze asistanlaıı nöbet tuttular. Sonra nc oldu? Bekçi bulununcaaçılmak koşulu ile bu bölüm geçici olarak ziyaretekapatıldı.) Ifoıııer. ÖZGEN ACAR lilfeuşkin Güzel Sanutlar Müze•pP'si'ndeki Troya Hazinesi gerçek m mi, sahte mi?" . Busoruyu55yilsonraMoskova'da 16nisandayenidengüniijiğınaçıkan "Troya Hazinesi" için, şeytanın avukatı soruyor. Şeytanın avukatı bu soruy u neye dayanarak soruyor? Çünkü Heinrich Schliemann'ın hazineden bazı paraları Atina'daki kuyumcusuna özel olarak yaptırdığı söylentisi günümüze değin gelmişti. Ayrıca, hazine Berlin'deyken kopyalar yapılmıştı. Kopyaların ozamanilkgösterildiğiyer,garipbirrastlantı Puşkin Müzesi olmuştu. Resmi bclgclcr dışında, hazinenin gerçek oldugıınu söyleyecek birkişi vardı. Hazine Berlin lientaşındığındabunları Moskova'dateslimalanİrina Antonova. Hazinenin saklandığı Puşkin Müzesi müdürlügiinü 1961 'den bu yana yüriitmüş ve hazinenin varlıgını 50 yıl boyuncakimseyesöylememışti. Şeytanın avukatı, Antonova'nın varlığını, hazinenin gerçekligi açısından yeterii görmüyordu. Rııs Kültür Bakanı Yevgeni Sidorov'un resmi açıklamasından sonra Puşkin Müzesi yetkilıleri, şeytanın avukatınm yanısııakendilerinedcgüvengelmesiamacıyla, konuyla ilgili dünyaca iinlü uzmanlan ve resmitemsilcılerigrupgrupMoskova'yaçağırdılar. BirgıuptaTürk uzmanlar Prof. Dr. Ufuk Esin, Prof. Dr. MehmetÖzdoğan ile Anıtlar ve MüzelerGenel Müdürü Prof. Dr. Lngin Özgenvardı. Bir başka grupta ise Troya Kazı Heyetı Başkanı Prof. Dr. Manfred Korfmann,Troya heyetinin danışmanı Amerikalı Prof. Dr. Machteld Mellink ve Ankura'daki Ingiliz Arkeoloji I leyeti "nden ve bu hazine konusuııdaçalişmalan iletanınan Dı Donald K Haston bulunııyordu. Üçüncü grupta bulunan Berlin Müzesi Müdürü Dr. Klaus Goldmann.ikiyardımcısı ilc biılikte Puşkin Müzesi'nden birkaçgünçalıştı. Kendileriilekonuştuğum Ö/doğan ve Esin gibi Korfmann da Almanya'da verdiği bir demeçte şöyle dedi: "Hiç kuşkunuz olmasın, Puşkin Müzesi'ndeki parçalar tü bolduğıı varsayılıyor. Konıık uzmanlar, Puşkin'dcki hcr şeyin düzenlıolduğunugördüler. Antonova'nıntitizliğinin.cscrlerinkendilerincgösterimi sırasında süıdügünüdegözledilcr. 16 Nisan sergisini Dr. Vladimir P. Tolstıkov ve Dr. Mikhail Y. Treister hazırladı. lkili,ilginçbirbiçimdc eserleri, Berlin'deki envanteretiketleri ilesergiyeçıkardı. Sergi için Moskova'yaçoğu Alnıanya'dan olmak üzerepckçoktelcvizyoneu, radyocu ve gazetec i g İtt i . m* «»*%* 'A ; ; Ya 4 Bunla ,r"VıM:.%' 'Ş^ kı n tari he kadar hazi>ahipliği konuııda yorum yapmayan Ruslarsonaylarda dünya kajyıuoyunaartık bırmesaj veriroldular. Mesaj özetle şöyle: "Rusya 2. Dünya Savaşı'nda yarım milyondan fazla sanat eserini yitirdi. 1945"tekı askeri ve diplomatik uygulamaya göre, o günlerin bir mantığmm soııucu olarak, bunlarael koyma hakkına sahipti. Stalin'in ölümünden sonra Sovyetler Birliği buyolla elinegeçen 2 milyon parça eserden 1.5 milyonunu I958'de Doğıı Almanya'yageri verdi.(Macaristan'ıııişgaline katkısındandolayı BergamaZeusSunagıda Berlin'egeri gönderildi.)Geridekalan yarım milyon eser, kayıplarımızın karşılıgı bir tazminattır. Savaş ganimetidegildir." 1945 mantıgını, 1954 Lahey Adalet Divanı felscfesi ortadan kaldırdı. Divan, bu tür alıkoymalara karşı birtutum içinde. Ancak. ne var ki 1954'ten öncekı yagmalara bu kural uygulanmıyor. BununüzerineAlmanya.anlaşmanın 16. maddesi gereginceTroya Hazinesi için Rusya'yayüklücebirtazminatönemıekamacıylabazısondajlarabaşladı. Buöneri üzerine Rus Kültür Bakanı, Türk meslekdaşınmağzını şöyle aradı: "Ankara da Bonn gibi bir ödemeye hazır nıı?" Iş paraya dökülünce, hakhukugun ortadan kalkacağı vc elinde güçlü DM bulunan Almanya'nın şansının artacağıaçık. 13 parça nerede? Uzmanlara göre Puşkiıı'de 259 parça bulunuyor. Biri yüklemesırasındakaybolmuştu. Belgelere göu 13 parça daha olmalıydı. Bunların, savaş sırasındaki sergiI eme sırasında k ay rın bazıları daha önceden Türkiye'ye gelerek "Hazinedc hak iddia t den Türklerin görüşüııu'dealdılar. Alman seyalıal acentaları özel PuşKIII turları düzenlemcye başladı.Ancak Türkiye, hak iddia ettigi hazine ile ilgili olarak "bayrakgösterisi"ıçin Puşkin'deki açılışına kimseyi göndermcdi. Bir spor karşılaşması olmadığı için Türk medyası da olayı Alman basımndan ikinci elden izlemc yolunututtu. ^ Bu hazineyi böyle , ' önemlı kılan acaba neydi? Hazinedeki altın takılarmı? Yoksa.yanlışBuKİinün Truva 'st vıı üstte. l'e Truvu'nın dokuz katı. Birinci kut (t'iı aşağıduk'O İ. Ö. 29202400, Dokıızııncu kat iscfeıı üsttehi) İ.Ö. 85 ve IS 500... Troya Ulusal Parkı Kendisi bir Alman, ancak değerlibirbilim adamı olan Korfmann veTroya'yı Sevenler Dernegi üyeleri başta C'umlnırbaşkanı Süleynıan Demirel ve zamanın Başbakanı Tansu Ciller'e "Haıabelerin Haıabesi Troya" hakkında biröneri götürdüler: # Troya vc çcvresi (12 x 12 km) "Barış