Katalog

22ARALIK 1996. SAYI 561 rüyerek gitmektense tren yolculuğunu denelerc basmakla yeti nmek zorunda kal ıyor. meyekararvermişler" Müzeciliğefarklıbirbakışınsonucu, Lengerhanedeilginçetkinliklerdedüzenleniyor. Edison'un ampulü... Sergilenenlere ilişkin bilgiyi yalnızcaaltBirazda müzede sergileneneserlerve onlarındayeralanaçıklamalardanedinmiyorları icat edcn kiijileri konu alan oyunlar sahsunuz. Pazar günleri Uçanbalık Çocuk Tineleyen Uçanbalık Çocuk Tiyatrosu'ndan yatrosu, çocuklara yönclik ama pekala büsözetmeli... yüklerin dc ilgisini çeken müzeyi tanitıcı ve Tiyatro, çocuklarayönelik oyunlarhazırtcknolojikgelişmelerianlatan oyunlar sahlıyor. Buoyunlarda.Galileo'nunteleskobu, neliyor. Hdison'un ampulü, Alexander (îraham Cumartesi günleri ise, 76yaşındaki müze Bell'in tclcfonu, James Watt'ın buhar makifotoğrafçısıMevlutMcsut,artıkyalnızcaesnesini nasıl bulduğu, bu makinelerin nasıl kii'ilmlerdckalan 1939 yıhndankalma tariçalıştığıanlatılıyor. Oyuncular, ziyaretçilerhi fotoğrafmakinesiyle ziyaretçilerinsiyahle birlikte müzeyi gezerek oyunlarını sergilibeyaz hatıra fotoğrallarını çekiyor. Hatıra yorlar. fotoğrafınız lOdakikasonraelinizde.Hafta Uçanbalık Çocuk Tiyatrosu'nunekibıiki arası tstiklâlC'addesi'ndetarihi tramvayda vatmanlık yapan MehmctÇobanoğludaCu kişi.OyunlarıçıkaranDramaÖğretmeniSabahattin Oğuz ve Ertan Tanova. martcsi günleri ınüzede... Tanova ve Oğuz, müzede örnekleri buluYıllarınvatmanı.ziyaretçilere 1829yılınnan icatlar ve bunları bulan bilim adamlarında kurulan ÜsküdarKadıköy Tramvayları dan çok etkilendiklerini belirtiyorlar: "Bu T.A.Ş.'yebağlıhatlardanbiriolanveilksefekisjilerin hcpsinin ortak özelliği az uyuyup rini 1934'te yapan 20 numaralı Kadıköyçok çali!>malan. Neden yapıyoruz, kımin işiModatramvayı ve"Eski Istanbul'daTramnc yarayacak diyc düş.ünmemis.ler. Sadece vay"hakkındabilgi veriyor. yapmışlar. Onların hırsı vc kararlılığından Müze fotoğrafçısı Mcvlut Mesut40 yıl foçok etkilendik. Kütüphanelerde bu bilimatoğrafçılıkyapmışve YcniC'amiönündebilc damları hakkında uzun süre çalışmalaryapfotoğraf çckmiş. 15 yıl önce emekli olan Metık. Günümüzdc böyle insanlar çok az." sut, yedi aydır müzede ziyaretçilerin hatıra Tanova vc Oğuz mucitlcrin baslarından fotoğraflarını çekiyor. 76 ya^ındakiyı 1ların fotoğrafçısı, "yorul , geçcn komik olayları da bulmusjar ve bunları oyunlaştırmış.lar. Oyunlarına, müzeyi zimak nedir" bilmiyor. Ihtiyar delikanlı, hep yarete gelen çocukları da katıyorlar. Oğuz, ayaktasürdürüyorkonus.masını,hiçoturmu"Çocuklaroyunlardarol almaktan mutluluk yor. Onudinleyenleroturuyoramaondayorduyuyorlar. Müzeyi dahadikkatligeziyorlar. gunluktaneseryok: "Emekl i olduktan sonra bütün makineleri Büyükler ise eserler hakkında doğrusu pek birşeybilmiyor."diyor" Yazılarıokumaksımi, alctlerimi sattım. Elimde sadece 57 yakıcı geliyor olmalı ki, okumadan geçiyorlar. şındakibu tarihi fotoğraf makinesikalmışti, Biz, oynadığımızoyunlaziyaretçilerehem onu da kimsc kıymetini anlamaz diye satmaburadaki eserler hakkında bilgi veriyoruz dım. Sonra vazgeçerek müzeyebaşvurdum." hemdc onların eğlencelibir pazar günügeRahmi Koç'tan büyük bir sevgiylcsözediçirmelcrini sağlıyoruz. Biroyuniçinde67 yor müze fotoğrafçısı: bilimadamınıanlatabiliyoruz." "Yalnızcamakinemisatmakiçingelmiştim, ancak Rahmi Bey makinenin sahibini dc Vebirödül... görmck istemiş. Beni görünce 'FotoğrafçıÖzel Rahmi M. Koç Sanayi Müzesi buetmızdakırantaymıs.' dcdi. Müzede kalıpzikinliklerinyanısırabilimselaraş.tirmalarada yaretçilerin fotoğrafını çekmcmi istediler. Bakın, Rahmi Koçbuözel"Özel Rahmi M. dcstek veriyor. Midillikruvazörü, 1942'del. Dünya Savaşf ndan kalan bir mayına çarpaKoç Sanayi Müzesi Hatırasf'fonbeziniyaprakÇanakkale'dcbatan Atılaydenizaltısının tırdı, makincyi boyattı vecilalattı." bulunmasıileilgiliaraştırmalarvebelgeselLcngerhane binasının bahçesindeyiz... lcrhazırlamışlar. Bahçede tramvay, buharlı tren vc birtahlisiPazartesi günleri hariç her gün açık olan yesandalıkoyunkoyunasergileniyor. müzcnin müdürü Sclçuk Kolay'a müzede TahlisiyeSandalı, 1951 tngilizyapımı.En yeralanbirödülüsoruyoruz: kötühavakosullanndabilebatmamaözelli"Rahmi Koç müzeciliğe yaptığı olumlu ği gösteren sandal, 10.60 metre boyunda ve katkıdan dolayı 'Avrupa'da yılın Müzesi l.lOmetreeninde. Özel Ödülü' aldı. Bu ödülü vcrcn, merkezi Mehmet Çobanoğlu, buharlı lokomotifin Bristol'deolanbirvakıftır. Buvakfınüyelcri öyküsünüanlatıyor: her yıl dolaşarak adayları tespit ediyorlar. "Buharlı trcn, 193()'luyıllardaAyancık'la Daha sonra bu aday lar arasmdan ödül alacak iskclelerarasındaozamankibirtahtafabrimüzeyi scçiyorlar. Biz daha I yaşındayken kasına odun çekmiş. Trenin, yükünü hiçbir geldiler. Sonuçta aday olduk ve vakfın özel sorun çıkmadan yerine ulaştırdığını görcn ödülünüaldık."^ köylülcrtrenegüvenmeyebaijlamışlar. Yü 19 PAZARIN PENCERESİNDEN Ortadoğulu romancılar... SELÇUK EREZ ürk Mitolojisi" •. konusunda bir kıtap yazmış olan Murat Uraz'a göre Moğol Mitolojısinde adı geçenlerden Alangova'nın gebe kalışı şöyle anlatılır. "Alangova'nın, kocası Dubun Mergân'dan beş çocuğu olmuştu. Ancak, Dubun Mergân öldükten sonra Alangova üç erkek çocuk doğurdu. Dubun Mergân'dan olan çocukları, annelerının, kocası olmadığı halde çocuk doğurmasından şuphelendıler, dedikoduya başladılar. Alangova, bu dedıkoduları duydu, oğullarını çağırarak şöyle dedi: Her çocuk, bir adam çadırın bacasından sızan ışıkla gırerek Komalılar mitolojik tanrı figürlerini heryerde kııllanmışlardt. karnımı okşayıp romancısı sayılan Cervantes sorgulamayı nurunu bana aktardıktan sonra oluştu. değişik boy#utlarda ve şekıllerde sürdürerek Çıkarken de güneş veya ayın ışınları bu olumsuz' gıdişe karşı çıkmıştır. O, üzerinden sarı bir köpek gibı sürünerek maceraya yatkınlığın özellıklerini, ondan çıkıyordu. Bu ışın uzerınde fıkir yürütülürse sonra gelen romancılar da ınsan yaşamının kardeşlerınızın Tanrı oğlu olduğu anlaşılır! değışık niteliklerini irdeleyerek kişıyi bilimin, .... Herkes Alangova'nın sozlerine inandı. politikanın çağlayanlarında akıp gitmekten Birkaç gün sonra seher vaktı gökten nurlu kurtarmaya çalışmışlardır: Richardson, bir şeyin ınip Alangova'nın bacasından içeri içimizde olup bitenleri, duygularımızı, girdiğını gördüler." Balzac, insanın tarihle bağlantısını, Tolstoy Roma Mitolojısinde de böyle inanılması güç insanların davranışlarında ve kararlarında gebe kalma öykülerı vardır; mantıkdışı ya da ötesi S. Perowne'nın bu etkılerin yerini, Thomas konuda yazmış olduğu Man uzak geçmişteki eserde (Paul Hamlyn, mıtlerın etkisinı Londra, 1969) "Lares"in irdeleyerek bu silkinişe, evlerin koruyucu ruhları uyanışa katkıda olduğu anlatılır. Günün bulunmuşlardır. bırınde, böyle bir ruh, Kundera, bunları ocaktakı kömürlerın anlattıktan sonra romanın arasında bulunan bir işlevınin insan yaşamının fallus (=erkek cinsel değişik niteliklerini deşip, organı) şekline girip Kral keşfetmemize yardım Tarquin'ın eşı etmek böylece insanın, Tanaquin'ın onu silen, yana ıten cariyelerinden bıri ile gelişmelere direnmesinı ilışkide bulunur ve gebe sağlamak olduğuna kalan cariye, ileride kral inandığını açıklıyor. olacak Servius Tullius'u Insanoğlunu ezmeye, doğurur." sılmeye, yana itmeye Eski çağ dinleri böyle yeltenen sadece fenni olguları aktarırlar bize. gelişmelerin günlük Bugün "Mitoloji" Milan Kundera yaşama yansıması mıdır, kapsamına giren bu vahşi kapitalizm midir, politika mıdır? Bu olgulara, anlatıldıkları çağlarda inanılır, olumsuz unsurların arasında köktendincilik doğrulukları konusunda kuşkuya de yok mudur? Amerika'da, Avrupa'nın düşülmezdi. batısında yaşamaktaysanız herhalde Aslında bu öyküleri uyduranlar, sonra kapitalizmin olumsuzlukları, Kundera'nın değıştırıp, geliştirip, süsleyip yayanlar, yaşamının büyük bir bölümünü geçirdiği çağlarının "bestseller"lerinin yaratıcısı zaman Orta Avrupa'daysanız politikanın değiller midir? cenderesi en büyük derdiniz olurdu. Peki Bunu algılayınca eski peygamberlerin bir tür Ortadoğu'da, örneğin Türkiye ya da Iran'da öykücü ya da romancı olduklarını anlarız. yaşayan bir insansanız? Varlığınızı, Romancıların çağımızdaki görevleri biraz insanlığınızı vahşi kapitalizmden, politikadan değişiktir. Milan Kundera "Roman Sanatı" önce tehdit edenin "köktendincilik" başlıklı eserınde (Harper Perennial, N.York, olduğunu algılamanız gerekir. Bu ülkelerde 1993) bunu şöyle anlatır: yaşayan bir romancı iseniz? Eski Edmund Husserl'e göre "Avrupalı demek, peygamberlerin aslında bırer "bestseller" yeryüzünü sorgulayan, ırdeleyen bir üretmiş romancı olduklarını görmüştük. düşünce yapısına sahıp olan kışi demektir Günümüzün köktendincileri ise âlâsından ve bu tanıma göre Avrupa'nın coğrafî birer korku romanı yazarlarıdır. öyleyse sınırlarının ötesinde de Avrupalılar vardır. bugün Ortadoğu'da yaşayan bir Ancak, bu ınsan zamanla teknoloji, politika romancıysanız görevınız, bu dehşet ve tarihın gırdaplarında kaybolma, kendini romanlarıyla korkutulup sındirılmek, insan yapan niteliklerinı yitirme tehlikesi ile yokedilmek istenen vatandaşlarınızı karşı karşıya kalmıştır. uyandıracak eserler üretmektir.^ Kundera'ya göre Avrupa'nın ilk büyük Tarihipara basma makinesi... Uçanbalık Çocuk Tiyatro.su oyuncuları...