Katalog

8 ARKEOLOJİ SERDAR KIZIK CUMHURİYETDERGİ Arkaik dönemden başlayarak klasik, Helenistik ve Roma döneminden kalan birçok buluntu, Foça 'yı dünya çapında bir ilçeyaptı. Buluntular, Foça 'nın bir dönem dünyanın en büyük kentlerinden biri olduğunu ortaya koydu. ge'nin şirin ilçesi Foça'yı bilirsiniz. Turistiktir. Adaların kucakladığı denizi temizdir. Siren kayalıklarının rüzgârlasürüklenenıslıkları.ürpertiryabancısını. Gizemlidir. Foklarkadaryasak sevdalara da korunak olur Orakadası, Incirada, Hayırsız. Yadaöyledüşlenir...Sokak köşelerinden sürprizlergelirüstünüze. TürkOsmanlı Rum mimarisinin birbirine karıştığı taş evler, sardunyalarıy la gülümser. Bcgonvilleryalnızbirçiçekdeğildir Foça'da. Yaşamın merhabası gibi sokaklara uzanır... Bunlarıbilirsinizde, Foça'nınbirzamanlar dünyanın en büyük kentlerinden biri olduğundanhaberinizvarınıdır? Son dönem kazıları ortaya çıkardıbu bilgiyi. AltıyıldırbeldedeçalışanarkeologDoç. Dr.Ömer Özyiğit vegrubunun bulgularıöğretti. Arkaikdönemde M.Ö.6.yüzyıldaPhokaialıların (Bugünkü Foçalıların ataları) hransa'da Marsilya'yı, lspanya'da Ampurias'ı, Italya'da Velia'yı kurduklan daanlaşıldı. Doğal,arkeolojik vekentselçevredeğerlerininbulu^tuğuenderyerlerdenbıriolanFoça'nın daha birçok özellikleri var. Arkeloji anlamında ilk çalışınalara 1913 yılında başlanmış. Fransız Felix Sartiaux, 1920yılına dcğin emck vermiş. Daha sonra Ord. Prof.Dr. Ekreın Akurgal kolları sıvamış. 195255 arasında. 1974 yılına değin aralıklarla sürmüş kazılar. BaştannçaAthcna'nıntapınağının kalıntılarınıbulmuş Akurgal. (Tapınak şimBütün kentler özeldir. Özellikle de içinde yaşayanlar için, Ama, Foça, sudece fpçalılar için değil, iıısanlık için de özel. Çünkü kökii burada. di,betonlarınaltındakaranlığagömülü.) 3. dönem kazıların başladığı 1989 yazını anımsıyorum. Küçükbirtepedeaçılan, binlcrceseramikparçasıyladoluçukurda Özyiğit heyecanlıydı. "Bukeramikler Romadönemindenantikdönemekadaruzanıyor. Keramiğinkronolojisiniaydınlatmakaçısından çokönemlıler. Kimbilirbutopraklarınaltında daha neler var. Bunları da çıkaracağız..." diyordu. E Foça dünyaya göz kırpıyor... Anadolu'nun eski tiyatrosu üedığıgıbıdeoldu. 1991 yılı20Temmuzu'nda "Anadolu'nun en eski tiyatrosu" bulundu. M.Ö 340 yıllarında Büyük iskender dönemindeyapıldığı anlaşıldı. Birbölümü SİT kapsamı dışında kalan biralandaki bu buluntu, Phokaıa'nın kültürel yönden ne denli önemli birkent olduğunu sergiliyordu. Aynı zamanda toprağın altındakı eski kentin sınırlarının nc denli büyük olduğunu da gösteriyordu.Dahadaönemlisı, Foça'yı tehditeden ikinci konut işgalinden insanlığın kültür mirası bir tiyatro kurtarılıyor, bugün bir bölümünü de olsa, gün ışığına çıkarıyordu. Özyiğit açısındanise, Anadolu'nun bucn eski ve klasik döneme ait tiyatrosunun bulunması sürpriz değildi. Çünkü Phokaia, arkaik döncmde Doğu ile Batı arasında köprü oluşturan eknonomik ve kültür düzeyi çok yüksek birkentti. Herodot Duvariarı Kentin arkaik dönemdeki smırlarmı bulnıak gerekiyor: Arkeotog Özyiğit için Foça buna değer... 1990 da hükümet konağının temel kazılarında rastlantı sonucu ortaya çıkan duvarlar