Katalog

CUMHURIYET DERGt. 31 TEMMUZ 1994. SAYI436 DERGI'DEN Merhaba, Bir başka gezegene gitmeyi zaman zaman hepimiz geçiririz kafamızdan. Mars 'a gitmenin deyolu açıldı. Gerçi 50 milyar dolara mal olacak deniyor ama, yaşanacak bir başka gezegenfikri hiç defena gelmiyor insana. Önce turistik kapsamda başlayan geziler, göçle devam edip ardından sürgünlere de yeni bir kapı açılabilir. Bu haftaki kapak konumuzun yazan Tara, Mars kapısı açılmadan Türkiye 'yi sürgün yeri olarak seçen birgenç kız. lran 'da kadın olmanın ağırlığına dayanamamış. Yaşamak için, kültürü kendine çok dayabancı olmayan komşu ülke Türkiye 'ye gelmiş. Dilimizi mükemmel bir şekilde öğrenmiş. lran 'a Türkiye 'den bakmak nasıl bir duygu, bunu da Tara 'dan öğreniyoruz. tran tslam Devrimi yorgunu Tara, şöylediyor: "Önümüzde bir tran, bir Cezayir örneği olsaydı eğer, kimbilir belki de bugünlere gelmezdik!. " Tara 'mnyazısını okurken, birgün, bizler de bir başka ülkenin dergisine onun duygularım paylaşan biryazı yazarsak diye ürpermedik değil. lyi bir hafta dileğiyle... İpek Çahşlar CUMHURIYET DERGİİMTİYAZ ŞAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU: HİKMET ÇETİNKAYA • GENEL YAYIN DANIŞMANI: ORHAN ERİNÇ • YAZI İŞLERİ MUDURLERİ. DİNÇTAYANÇ (SORUMLU), İBRAHİM YILDIZ • YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • REKLAM:REHAIŞITMAN Yeşilçam'ın en manalı Ayfer Feray MEHMETATAK azı insanlara ölümü yakıştıramazsınız. Bu sadece cemalen tanıdığınız biri olabilir. Ve bu suret zamanın bir noktasınaöylc 'yaşar' kazınmıştırki, onu ölümle ilişkilcndirmek sizc absürd gelir. Ayfer Feray, 14 temmuzda , uzun süredir kâh mücadclc ettiği, kâh ortak bir yaşamı paylaştığı kanserinin bir oyununa gelip, ahir ömrünü Bodrum'da noktalamış. Suretlerinde, gözlerinden, oburca bir yaşanmışlığın haddeden geçmiş tortusu alevler gibi fışkıran bu kadın ve ölüm. Yeşilçam'ın en manalı yüzü artık sadece fotoğraflarda kaldı. lki arada bir deredeliğinden belki bir dönemler sahip olduğu manasını (özellikle 80 sonrası iyiden iy iye) yitirmiş bir toplumun; bir fikir, form ve duygu • geleneği geliştirmckten neredeyse özenle ka. çınmış bir scktöründc, belki de (nereden kaynaklandığı bilinmeyen) böylesine manalı bir yüzün sahibesi olduğundandır ki, Ayfer Feray'ın gözlerindeki yangın gittikçe daha da kesifleşmiştir. Oyunculuk yerine surat sergileme geleneği oluşturmuş Yeşilçam'ın bir ikon galerisi olduğu yanlışına sık sık düşülür.. Oysa Yeşilçam yüzlerine baktığımızda (biriki istisnayla, kaideyi bozmadan) şahsi özellikleri yoİc denccek kadar sınırlıdır. Aksine birkaç tipe indirgenmiş bir 'kitch* galerisidir Yeşilçam. Ayfer Feray'm yüzü ise Yeşilçam geleneğine tezat oluşturan gcrçek bir ikonografık fresktir. Klasık ölçüler içerisinde, ilk bakışta güzel birkadındır Ayfer Feray. Handiyse Ava Gardncr'la aşık atacak kadar hatasız kemik yapısı, Grek burnu, duru beyaz mermersi teni, etlice (hiçbir popülist kategoriye indirgenemeyecek) kösnül mü kösniil dudakları ve sabırla içinde sakladığı yaraları kâh neşe, kâh keder olarak dışa vuran tortusuyla o iri siyah gözleri (bu gözlerin izdüşümüne sadece yanık sarayların Sevim Burak ının fotoğraflarında rastlayabilirsiniz). Tek başına 'güzel' kelimesi çok hafifkalıronuniçin.çünküderilenndcntamamen soyunmuş iki bedenin birbirine sürtünmcsinın acısı gibi bir güzelliktir ondaki. Sahiciliği nispetindetahayyülü, idraki, edınilmcsi imkânsızraddesindezorbirgüzellik. B KAPAK FOTOĞRAFI: ARİF AŞÇI GÖÇERLER •KAÇKARLAR (30Tem.7Ağ.,6I4Ağ.) Çaymakçur Ayder Kavron Ausör Yaylaları • BARHALAYDER KAMPLIGEÇIŞ (1321 Ağusıos) Kaıılım smırlıdır . 2730 Aftmtos V >" • GOKÇKADA. Ege'de bir dostluk adast (Madam'm kahvesınde DİBEK kahvesı) •BATI KARADENIZ Inkum Amasra'da yurüyu} ve demz DlnltnUr, Dıa Göıtenten, FoloğrafSemıneritn, Reklam vt Tanıtım Fotoirafçıhğt Hnmtllen, Oıtl Gruplara Hafusonu Caıltn. Ginlik Yürüyü^tr Arayttı, ayrtnttlı bllgı ve bmfür ısttytn / 9281994. Türk sinemasınm unutulmazyüzü Ayfer Feray. 24yaşında çevirdi ilkfilminl dalıları" (19S2) filminin başrolünü oynayarak girmiş sinemaya. Aynı yıl uzun bir süre sansürlc boğuşup, kuşa döndürülcn, bununla da yetinilmeyip ("Türk ckinleri böyle kavruk gösterilemez" gerekçesiyle Amerikan propaganda fılmlerinden alınma tarla sahnelcri cklenen, fonda bir spikcrin "eskidcn böyle böylcydi, ama şimdi her şey güllük gülistanlık" diye ahkâm kestiği) yönetmenin müsaadesi dahilındc olmayan bazı küçük değişikliklerlc (!) bir sene sonra vizyona çıkan, scnaryosunu Bedri Rahmi Eyuboğlu'nun yazdığı, Metin Erksan'ın ilk filmi ve aynı zamanda ilk gerçekçi köy filmimiz "Karanlık Dünya" ile. (Hoş, sansür komisyonu filmin ismini de sakıncalı bulduğu için, "Aşık Veysel'in Hayatı" ismiyle vizyona çıkabildi) ve yine sansürle ufak bir problem yaşayan Şakir Sırmalı'nın efelik olgusuna folklorik ve destansı yaklaştığı filmi "Efelerin Efesi"nde oynar. Bu fılmlerin ilkinde cinayet işlemek üzere olan bir gence cngel olup sonra da âşık olan bir şantöz, ikincisinde Alevi halk ozanı Veysel'in "güzelliğin beş par'etmez / Bu bendeki aşk olmasa" dediği bir başkasıyla kaçan karısı Esma Kadın ve üçüncüsündc de Osman Efe'nin yavuklusu Rum lrini rolündcdir. Sonra, merhum Atilla Tokatlf nın ilk filmi vc sinemamızdaki ilk egzistansiyalist film dcncmesi olan "Denizc Inen Sokak"ta (1960) Ulvi Uraz'la geçer kamerakarşısına. Ve Tunç Başaran'ın Orhan Kcmal uyarla Slnemaya glrlşl 1928, tzmır doğumlu Ayfer Feray, bir güzellik yanşmasında derecc aldıktan sonra yirmidörtyaşında, HayriEsen'in"BergamaSev U'l: (02161 4L4 4 4 74 l u k s : (0216)