Katalog

E K0 N0 M İ ABD 'nin önderliğinde, Pasijîk'e kıyısı olan ülkeler ekonomik işbirliğini arttırıyorlar. Türkiye, Avrupa Topluluğu'nun kapısında beklerken dünya ticaretinin ağırlığı Atlantik 'ten Pasifik 'e doğruyöneliyor. ört mayıs 1984'ten bu yana dünya 'eskl dünya" değil. O tarihte ilk kez Pasifik Okyanusu'nun üzerindeki beş önemli tıçuş rotasında kargo uçakları dört bir yana mal taşımaya başladı. Bu uçakları yöneten pilotlaruluslararası ticaret kantarının topunun bu bölgeye doğru kayacağının farkında değillerdi. Aslında kimseffin aklına o gün böyle bir ekonomik değişimin başladığı gelmemişti. Kimse Abraham Lincoln'un genel sekreteri NVilliam Seward'ın 1867'de söylediklerini anımsamamıştı: "Pasifik Okyanusu yakın gelecekte dünyanın sannesi olacak. Avrupa'nın ticaretteki ve düşüncedeki üstünlüğünü yitirmesi kaçınılmaz bir sonuç." Dünya "DoğıTya kayıyor gecti. Bugün dünya nüfusunun yaklaşık yansının yaşadığı "Pasifik Bölgesi"ndekı son on yıldaki ekonomik gelişmeler, diğer bölgelerdeki gelişmeyi üçe katladı. Uzakdoğu'dakı gelişmeyi belgeleyen rakanılar, raporlar, kıyaslamaların sayısı çok çeşitli. Ancak hepsi de bir gerçeği anlatıyor: "Dünyanın merkezi doğuya kayıyor." Pasifık'teki ekonomik işbirliğinin ardından politik ve kültürel yakınlığm da geleceğini bilerek bu saptamayı yapıyor uzmanlar. Tabıi Uzakdoğu'dakı gelişmeyi 'Süper Güç' Amerika Birleşık Devletleri yakından izliyor ve planlarını buna göre yapıyor. D Clinton, Paslflk pazannı kurmaya çalif lyor. Pasifik'te ekonomik mucize Bir yıl sonra yanı 1985'te, Amerika ile Asya arasındakı ekonomik ticaret, Avrupa ile Amerika arasındaki ticaret hacmini BaşkentSeattte 150 yıl önce Kızılderililerin 'kutsal toprak'larından olan Seattle, bugün Pasifik bölgesinin, yani 2000'lerde dünya ticaretinin ve politikasının şekilleneceği merkezın başkenti olmaya hazırlanıyor. ABD bırkaç yıl öncesıne kadar 'Soğuk Sa.vaş'a harcadıgı enerjisini, bundan böyle dünya ticaretine yönelteceğini resmen açıklıyor Oüney Kore'nln başkantl Saul'de bir elektronlk I Zenginler Denizi ^ ••:.••; • • £ > ; KANADA . Nufus: 26.500.000> JAPONYA Nüfus: 123.500.000 G. KORE Nüfus: 46.800.000 TAYVAN Nulus: 20.400.000 HONG KONG Nüfus: 5.900.000 FİÜPİNLER Nufus: 62.400.000 TAYUND J v Nüfus: 55,700.000 MALEZYA Nufus: 17.900.000 SİNGAPUR Nufus: 2.700.000 ENOONEZYA Nulus: 184.300.000 AVU3TRALYA Nüfus: 16.900.000 YENİ ZELANDA Nüfus: 3,400.000 Büyük Çkyanus BRUNEİ Nufut: 260.000 ttle ~X ABD l , NOfus: 249500.000 APEC üyesi Gayri Safi Buyume ülkeler Milli Hasıla* Hızı {%) Avuslralya Bfuneı Kanada Hong Kong Endonezya Japonya Malezya Yeni Zelanda Fılıpınler Sıngapur Güney Kore Tayvan 291 5 543 67 101 3141 42 43 44 34 231 157 2.5 3.0 1.1 12.8 5.3 5.9 0.5 7.8 28 0 5.8 4.5 66 7.5 2.1 Vahfikapitalizmbaştacı Güneş yıne doğudan doğuyor ama, 6O'lı yıllardaki gibk'kızıllaşmıyor'. Bölgede Mao'nun fikirleri yerine, otuz yıl Singapur'u yöneten diktatör Lee Koan IJcw'in pragmatik kapitalizm sistemi kabul görüyor. Japonya'nın Hıroşima sonrası katettığı yol da buna benziyor. Sistemin ilk hedefı ticaret. Dünya ticaretinin kurallarını harfıyen uygulamalı ülkeler. tkinci hedef ic politikada güçlü olunmalı ve ekonomik modelın belırli fedakarlıklar yükledığı halka hedefler ıyı acıklanmalı Fedakarlıklar dayanılmaz hale gelınceye dek sistemde ısraredilmeli. Bölgedeki birçok ülke ağabey Japonya'nın bu ılkelerıni ızleyerek vahşi kapitalızmle 'Pasifik Çağı'ndan gcrı kalmak istcmiyor. Gelışmcnın toplumsal faturası Çın Halk Cum . 416 T»k ray Ozarlnd* har*k»t edan, Japonya'nın ün nı kabarık olsa da geleccğın bu sıstemde yattığına ınanıyorlar. Toplanmak bile önemli mesaj Bıll Clinton, Japonya'dan sonra Uzakdoğu'dakı bu 'hırslı' ülkelerın ve Çin'in gelişıminı yakından izliyor. Son yıllarda dünyada en fazla ekonomik gelişmeyi sağlayan bu ülkeler, aslında 1989'da Avustralya'nın aracılığıyla bir araya gelip APEC'i (Asya Pasifik Ekonomik Işbırlıği Örgütü) kurmuş durumdalar. Geçen aralık ayında ilk kez devlet başkanları düzeD E R G İ 2 7Ş U B A T 1 9 9 4 S A Y J 4 1 4 79 Kaynak: Econonvst Tayland Yoarbook, Malezya ABD 5446 Merkot Bankası •MityarOolar 12 C U M H U R İ Y E T