Katalog

9EKİM 1994. SAYI446 başına gıttiklerınde artık40'larınagelmışlerdı. Mary'e verilen oylar. sembolık anlamda, Irlanda'da zihniyet dcğışikligı ıçın orta yaşa ilerleyen orta sınıfın oylarıydı. Mary. boşuna şöyle demedi: "Cumhurbaşkanlıgı makamının örümcek ağlarını üfleyeceğim. Bu makamı, siyasctle ilgisi olmayan insanlar için ealışan bir kaynak yapacağım." Irlanda'da daha önce bir cumhurbaşkanı mı vardı? Kimse farkındadegildi. Mary Robinson ile fark etti. Cumhurbaşkanlıgı, bızdeki gibi, gidecek yeri kalmamış politikacılara son durak olarak görülüyordu. ErskineChilders 1973'teölünce, yerine Patrick Hillery scçıldi. Bu ikisi de iktidar ve ikbal görmüş Fianna Fail Partisı'nin adamlarıydı. 1990 gelıp de yeni bir aday gerekince, olmayacak şey oldu: Küçük Işçi Partisi kendiadayınıortayaattı: Mary! Aday olarak gösterildigı sırada Mary artık partiden ayrılalı epey olmuştu. Ama Mary'nin kim oldugunu halk çok iyi bıliyordu. Kullanma süresi geçmiş, içı küflü politıkacılar da. Cumhurbaşkanlıgına csas onlar layıktı. Hcmen iki aday birden çıktı karşısına. Mary şu dcmcci verdi: "Cumhurbaşkanlıgı, başarısız siyasetçiler ıçın bir tesellı mükafatı degildir."Mary, bu cümleyi sık sık ve çok çok kullandı. Karşısındaki erkek adaylar yaya kaldılar. Çünkü 7 yıl süreyle Irlanda'nın dış dünyaya gösternıek ıstedigi imaja ekleyecek yeni bir şeyleri yoktu. Mary ise iyi pazarlanabilirbirüründü. Çalışkandı. F.nerjikti. Gösterişliydi. Ettigi lattar kof degildi. Yerini bulııyordu. Herkes avukat olabılirdi, ama hukukçu olamazdı. Oyların yüzde 52'sinı aldı. Cîerı kalan oylar iki aday arasındabölündügıttı. Kocası Nıcholas da kendısı gıbı hukukçu. Irlanda'nın Anıtlar Yüksck Kurulu türünden bir kurumunun başında. Aynı zamanda siyasi karikatürlerıyle de ünlü. Irısh Tımes gazctcsinın çi7eri Nıck. Karısı ıçın paspas olmaya hazır. 24 yıllık evlıler. Üç çocukları var: Tessa, \Villiam.Aubrcy. Mary.feministolmaklahaklı. Yakıştırıyor da. Uzun yıllarbeyninin içinde yaşamış. Dublin'in seçkin üniversıtesi Trınıty College mezunu. Oradan hukukçu olarak çıkınca karşı kıyıya geçmiş. Hayır, Ingiltere'ye degil. Amerika'ya Harvard'dan da hukuk mastcri almış. çim 1992'deyapıldı. Partiler Fianna Fail "Kaderin Askerleri" Lideri Başbakan Albert Reynods. Milliyetçi ve işçi sınıfı kökenli p&rti. Halen koalisyonun büy ük ortagı. Fine Fael "lrlanda Halkı" Toprak sahiplerine dayalı parti. Ekonomi siyasetindedahasagda. Lideri John Bruton. İşçi Partisi Koalisyonun küçük ortağı. Lideri Dick Springdışişleri bakanı. llericidcmokratlar Daha ılımlı milliyetçi ama sağcı ekonomi anlayışı. Sosyal konularda daha liberal. Lideri Des O'Malley. 11 İngiltere 'ye kürtaj turizmL. Irlanda'da kürtaj yasağı nedeniyle genç kızların Ingiltere'ye gittıklcrı sır dcgıl. Bununcnilgınçörneklerindenbırı 1992'deyaşandı. lrlanda hükümetı, kürtaj yaptırmaya gıttigi gerekçesiyle 14 yaşındaki bir kızın ülkeden çrkışını engelledı. Kızın aılesı Anayasa MahkemcM sayılan Yüksek Mahkeme'ye başvurdu. Mahkeme, hükümetin yasak kararını bozdu. Işc, Avrupa Birligi de karıştı AB üyeleri arasında AB vatandaşlarının serbest dolaşım ve seyahat özgürlüğünün engellenemeyecegı belırtildi. Kızın ailesı, kızlarının. bir arkadaşı tarafından tecavü/e ugradıgını söyleyıp kürtajı bizzat istedıklerı haldc hükümetin engel çıkarması ıkı yıl önce Ingılızvc lrlanda kamuoyunu günlerce meşgııl etmişti. Hükümet, Yüksck Mahkcmeönündc mahçup olunca Başbakan Albert Reynolds, kızın temyız ınasraflarını hükümetin ödemesini kabul ettı Fatura 50bın sterlini buluyordıı! (O günün Türk Lırası kuruyla yaklaşık 600 milyon lıra) İrlanda Cumhurhaskant Mary Robinson ülkesinin görüntülerine renk katanSO yasmda birfeminist kadın. Lafebcliğiyapmadan güzel konusmasıyla ünlü Mrs. Robinson çok da alımlt. TasariM'nın mımaııydı. Tasarı olurak kalıp yasalaşmaınıştı. Ama olsıın. Mary Robınson'u tanımayan kalmamıştı. Seçım müzigi sözsüz olsa bile, herkcs czbcrc bıliyordu satırları. Filmde Mrs. Robinson. akla karayı seçemeyen toy dclikanlıyı baştan çıkartıp başını dcrde sokuyordu. Gcrçck yaşamda ise Mrs. Robinson, frlandahalkınınaklını başınagetirdı. Ulusal gururunuhatırlattı. Bu sakin ve iyi huylu güzel ülkenin iyi huylu ve güzel başı olarak. Baş sözcügü ıki anlamda: 1) Ülkenin başı, 2) Mary'nin reklam filmlik olgun ve"yaşamış" güzel kadın başı. Once medyatik özellikler geliyor hayatta. Sonra, medyanın, ıçıne girmekte zorlandıgı içsel özellikler. Mary Robinson uzun boylu, mcedir. Yaylanarakataradımlarını. Sallapatiasla. 50 yaşında. Kentsoylu. C'cza avukatı. İyi eğitimli. lyikonuşur. Lafebcsidegil. Nereden çıktı bu koltuğa? Gencl kurmay başkanı değildi. Başbakan da degıldi? Modası geçmiş bir politikacı da... Üstelik Irlanda'da cumhurbaşkanlıgı seçimi yapılalı 17 yıl olmuştu. O tarihte oy hakkını kazanan gençler cumhurbaşkanı adayına oy vermek için sandık larak çalışır. Vergi ve para konusunda tek yetkili. Yürütme 715 bakandan oluşur. Bunlardan en fazla iki kişi, senatör olabilir. Kurul, Temsilciler Meclisi'ne doğrudan sorumludur. Yargı En yüksek yargı makamı Yiiksek Mahkeme'dir. Yasalann anayasaya uygunluguna karar verır Ingiltere'deki karşılığı Lordlar Kamarası Hukuk Dairesi'dir. Tngiltere'de Yüksek Mahkeme diye temyizmahkcmcsinedenilir. Seçmenler • 2.5 milyon seçmen nispi temsil sıstemine göre oy kullanır. Son se Irlanda *da yönetim... Anayasa 1937'de referandumla kabul edildi. Yfiriitme Senato ve Temsilciler Mcclisi. Senato Seanad Eireann. 60 üye. Dogrudan seçilmezler. Toplumda öne çıkmış kişilerden oluşur. Hükümet siyasetini deneller. Ama vcrgi ve paraya ilişkin konularda yetkisizdir. Temsilciler Mecllti • Dail Eireann 166 seçilmiş milletvekili. Alt Mecliso "Memlekete" gerı döndügünde hcnü/ 25 yaşında. O kadar parlak kı, hemen prolcsor yapmışlar. Ama YüK profcsörüdegıl tabıı. UIkenın cn genç hukuk profesörü! Ve 20 yıl süreyle senatör! Irlandalı bir parlak kadın hukukçu neyle ılgilenır hemen'.' Istenmeyen gebelıkler, korunma, kürtaj... lîvct, Mary'nin derdı bu öcü konuları yasa kılı t'ına soknıak. Öcü. çıınkıi katolık lrlanda ıçın çö/ümsü/ görünen konularda kimsenin bir şey yapacak halı olnıadıgından... 1970'lerde militan feministlcr. trenlcrdc kompartıman kompartıman dolaşarak prezervatif dagıtıyordu. Katoliklik, çagının gerısinde kalmış "dogum kontrolüne hayır" zihniyetiylc, modcrn lrlanda kadınını çileden çıkartıyordu çünkü. Mary anayasa hukukunda uzmanlaşırken bir yandan da kadın sorunlarıy la ugraşıyordu. Ülkenin cn tanınmış hukuçusuydu. Böylc olması içinycterli tcmcli vardı. Halı vakti yerindc birailenin tek kızıydı. Dört agabeyi vardı. Dublin'debirKatolikokulunagöndcrildi.Rahibelcrin yönettigi türden. Cîayet sıkı. Annesi doktordu. Hcm aılcsınc hem hastalarına ken