Katalog

Ş E B N E M Û Z D E N L İ TUNA'YLA SOLUKLANAN KENT: BUDAPESTE u muhteşcm kenti, Budapeşte'yi anlatmaya kelımeler öylesine yetersiz kalıyor ki. Her yanı dantel gibi işlenmiş Budapeşte yüzyıllar öncesine u/anan tarihi değerlerini koruyup, kültürel kimliğini bozulmadan günümüze dek taşıyan sayılı kentIcrden biri. Bızlere nice romantik öyküler anlatabilccek "Danube". bildiğimiz adıyla "Tuna", kentin kalbinden akıp giderek "Buda" ve "Peşte" olarak anılan iki bölüme ayırmakta topraklan. Yemyeşil Buda tepelerinin ü/crinde yer alan stratcjik bir konunıa sahip ünlü Buda kalesinin manzarasına diyecek yok. Düz bir ova üzerinde kurulu Peşte, birbirinden B güzel könrüler, kıvnlıp gidcn Tuna hemen ayaklarınızın altında. Defalarca el değiştiren kent, Avarlar, Almanlar, Türkler gibi pek çok değişik uygarlığın ızlerini laşımakta. Ortaçağ başlannda önem kazanan kent 1526'da Zigetvar Zaferi ile Osmanlılarca zaptedilmiş ve 1699'da yapılan Karlofça Anlaşması'na dek Osmanlı yönetiminde kaldıktan sonra Macarlara bırakılmış. Bu dönemin izleri kaplıcalar ve meşhur Tiirk hamamlan ile hâlâ ayakta. 1867'de AvusturyaMacaristan lmparatorluğu'na geçen Buda vc Peşte 1873"te birlcştirilerek Budapeşte olarak anılmaya başlanmış. 1918'de ikili monarşinin ilan edilmesi ile önemini Viya na'ya daha yakın Bratislava'ya kaptırnıasına rağmen 18. yy.'ın ikinci yansında sanatçı tabakanın Budapeşte'ye akın etmcsi ve konserler vermesıyle kentin adının Avrupa'da duyulmasını sağlamış. Tarihte stratejik konumu nedeniyle savunma şehirlerinin en iyi örneklerinden biri olarak anılan Budapeşte II. Dünya Savaşı esnasında büyük zarar görmüş, tamamen yıkılan köprülcr üç yıl gibi kısa bir sürede onanlarak kent kısa sürede eski hareketli yaşantısına döndürülmüş. Daha sonralan 1956 yıhnda Komünist rejime karşı girişilen milli hareket esnasında da kent yer yer tahrip olmuş. Bugün Macaristan'ın başkenti olan kentin nüfusu yaklaşık 2,5 milyon. Komünist rejimin sona ermesi ile ülkeye giren Batı sermayesi hızlı bir gelişmeye önderlik etmesıne rağmen komünizm devrinde korunan değerlerin bozulmasına da neden olmakta. Yoğun turist akımına uğrayan kentte enflasyon hızla büyümekte, tarihi bınalar bilinçsizce turizm sektörüne hizmet verecek mekânlar haline dönüştürülerek yıpratılmakta. Aşağı kısım da denen Peşte başlangıçta tüccarlann kümelendiği şehiımiş. Bugün ise Peşte civannda sanai mahalleleri bulunmakta ve bunlaı Avrupa'nın en fakir banliyölen. Peşte eteklerinden kente giriş yapıldığında insan kendini birden 60'İı yıllara dönmüş gibi 11 C U M H U R İ Y E T DEROİ 1 2E Y L U L 1 9 9 3 S A Y I 3 9 0