Katalog

PAZARIN PENCERESİNDEN Cavkariçu çukuru olarak anılan bu yerdeki kemiklerin bir mezara nakledilmesi konusunda düşüncesini soranlara "Hayır onlara dokunmayın" diye yanıt vermiş. Şimdi o çukurun yanında bu olayı anımsatan bir kitabe varmış "Köyümüze gelcn Sırplar bürün erkeklcri topladılar. Mehmet Yakup adlı bir köylünün boğazını kesip yüz derisini sıyınp başına geçirdiler. Sakalı eascsine geldi. Sonra ona "Şimdi namaz kıl bakalım!" dcndi. Dizlerinin üstüne düşüp namaza durunca da sırtından bıçaklayıp Dviııa nehrine attılar onu. Bunu dcfalarca tekrarladılar. Sıra içlerinde bulunduğum üç kişilik bir gnıbun yok edilmesinc gelincc bizi nehir kenarına di/dilcr; suya atlayıp kaçtık. Ardımızdan sıkılan kurjunlar bize isabet emediğinden onbir gün dağlarda saklanıp kurtulduk". "4 şubat 1943'te Cernikler Zubarij köyiinc girdilcr. Ertesi sabah penccreden baktığımda komşumu/. olan bazı Sırpların ormana doğnı yürüdüklerini gördiim. 'Korkmayın!1 dedilcr, 'Sizlerle aramız hep iyi olmuştur; beraberce yemekler yemişizdir...' Ancak bir sürc sonra ormandan çetniklerle dönen Sırplar, müslümanların evlerini yakmaga vc bu evlcrin sakinlerini öldürmeğe ba^ladılar. Anncmin 'Bcni kesin, çtKuklarıma dokunmayın!1 diye yalvardığını duydum. Kaçtım. Yolda Hamit Miie//inoviç adlı komşumuzun yaralı olduğunu, çocuğunun pencereden atıldığını gördiim... Yakındaki başka bir müslüman köyüne kostum. Pohare'de dc aynı şeyler olmuştu". Bu olaylar hcr savaşta rastlanılan olağan vahşet örnekleri midir? Hayır! Belgrad'daki Yugoslav Halk Cumhuriyetleri Federasyonu Yüksek Mahkemesi (10 Haziran 1946 15 Temmuz 1946) kayıtları arasında yer alan belgelere göre etnik açıdan katıksı/, büyük bir Sırbistan oluşturulması için hazırlanmış Stcvan Molyeviç Projesi uyarınca Draja Mihailoviç'in kumandasındaki askerlerce sistematik şekilde gerçekleştirilmiş olan soykınm örnekleridir. Bu soykınmda binlerce müslüman insanlığa sığmaz usullerle yok edilmişlerdir. Bugün Bosna'da gözlcnen katliam, aynı projenin uygulanmasından ibarettir. Bunlara rağmen bu facia, Los Angeles'de bir müze açıp yeryüzünde gerçekleijmiş soykırımlan sergileyenlcrce "zikre değer" bulunmamiijtır. Bu davranışın nedeni Los Angeles'de ya^ayan Ermeniler'in ve Museviler'in sayılarının kabarık olmasına karşın Bosnalılar'ın azlığı mıdır? Yani bizi sadece bilip tanıdıklarımızın başına gclenler ilgilendirir ve u/ağımızda yaşayanlann kcsilip biçilmelerine soykınm denmezmi? ^ DEROİ 2 6 A R A L I K 1 9 9 3 S A Y I 4 0 9 Soykırım nedir, ne değildir? ogue dergisinin haEski katliamlar, nefret duygularının körüklenmesi yanlar'ın durumanede(ABD) eylül sakim olamamalan yısında IMS Anniyle, soykınma uğraİçin mi sergilenirler, ibret alınsın diye mi ? geles'da Simon tılan müslüman halk NViesenthal Merkekonusunda aynntılı /.i'ndc bir "Hoşgörü bilgiler yer almaktadır. Mü/csi (Muscum of ToBu bilgiler, Yugoslerance) uçtldığı bildirilavya'da II. Dünya Salıyordu. Gerald Marvaşfndan sonra kurugoulis'in yönettiği bu lan komünist rejimin, mü/ede biiyük boyutta müslüman soykırımınpanolarla Nazi Almandan birinci derecede yasf ndaki Yahudi düşsorumlu olan Sırp Gemanlığı, Los Angenerali Draja Mihailolcs'teki ayaklanmalar viç'in duruşmaları için ve (Türkiye'de) I9l5'te topladığı bilgilen, şahit katliama uğratılan ifadeleri ve duruşma 850.0O01.ÜOO.OOO Ertutanaklannı içerir. mcni'nin akıbetlcri scrBu eserde yer alan bir gilcnccekmİ!}. kaç olayı incelemek, bu Bu konudaki aynntısoykınm konusunda li habcrı okurken "Peyeterli bilgi sağlar: ki niçin Saraybosna'daki katliam scrgiBijedlçolayı lenmiyor?" diyc sor1941 hylülü'nde çetdıım kendi kendıme... nik denen Sırp kuvvetBöyle bır mü/ede köşe lcrine mensup askerler, sahibi olabılmek ıçın BosnaHersek'ın Djeckatliamm sona ermcsi je köyü yakınındaki 50 mi gerekir? Eski katlimetreden daha derin uınlur, ncfret duygulabir doğal çukura çok nnın körüklcnmesi için sayıda kadın ve çocuk mi sergılenirlcr yoksa attılar. Bunlardan kurinsanoğlu bunlardan tulabilen Bn. Bijediç ıbret alsın diyc mi? çukurdan çıkıncaya "Katliam" denen iğrenç eylemler bugün de kadar geçen seksenbir gözlendiğinc göre agün içinde yaşudıklarımaç, hiç olmazsa yeninı ayrıntılı olarak anlerinin engellenmesi ise latmıstır: !U anda olup bitenler } Kendınden sonra çuniçin göslerılmesın ? kura atılan kadınlarDahası da var; eğer dan biri ikinci gün ölbugün gerçeklc^mektc müş. Omu7 kemiği kıolan Bosna katliamına nk olduğu haldc, ölenbir köşe ayırmak için lerin özellikle çocuklabu katlıamın yeterince nn ceplerinde bulduğu bclgelenmesi vb. bekekmek kınntılannı yilcniyorsa bir soru daha yip çukura inen yarasa sorulmalıdır. benzeri kuşlann kanla19441945 yıllarıarannı içcrek hayatta kasında Bosna'da cerelabilmiş. Çeteciler gityan etmi!), katlcdilcni tiktcn sonra onun çuyınc orada yaşayan kurun dibinde yaşadımüslüman halk, katle Batıhlar boyuna sttz vnriyor ama bunlar Bosna'da ttlumUrl •ngalltmlyor. ğını farkeden çoban çodeni de yine bugünkü cuklar acıyıp yiyecek atmağa başlamışgıbi Sırplar olan belgelenmiş, bir katliam Muslimanima 19411945." (Yazarları lar. Bn. Bijedic çukura atıldığında 70 kidaha var.. Buna neden yer aynlmamış ? Sırplar: Vpadimin Dcdijer Antun Mileloymuş; kurtanldığında 30 kilcxian hatic. Basan: Svctlost. Sarajevo 1990) adlı Birinin, biriıni/in müzenin yctkililerififmiş. kitaptır. Bu kitapta II. Dünya Savaşı sıne bu konuda yeterli bilgi sağlayan kayrasında italyan işgalinde bulunan Bosnaklar bulunduğunu hatırlatmalıyı/. Aradan uzun zaman geçtikten sonra naHersek'te ve Doğu Bosna'da, ltal, onu yaşadığı GACKO kentinde bulup Bu kaynaklardan birı, "tenocid Nad Mehmat Kurspahlc'ln anlattıkları V Kadrl Spahlca'nın anlattıkları 20 C U M H U R İ Y E T