Katalog

T M İ Y A T R0 H M E T A T A K ratlarının karşılanması için yapılan başvurunun kale almmadığmı belirttikten sonra, üç ay i(;inde salınelemc /orunluluğu hakkında "Bizkr, her projemizi en az 67 ay ealrçınadan seyirci karşısına eıkartmamakla övünen iki üe idcalist tiyatro toplıılıığııyuz. Kizi /orlukla sürdürdüğiimüz bu tili/.li|>imi/.den va/gcçmek yönünde zorlamaya hiçbir ki^i, kuruluş veya komiteııin hâkkı yoktur" ve oyunuıı en az 30 kez sahnelenmesi zorunluluğu hakkında d.ı "Son dcrcc'c zararlı bir ^arl (ildıığıına inanıyoru/. Bu şart nedcniyle nındern li>atronun eok önenıli ü«, «österi bieimi (happeninK, perfornıans ve birkav kerelik büyük yaplı UÖsteriler), Tiirk li>:ıtrosıına fiilen yasaklaıımı^ olııvor. Bu «jarlı koyanlar, ne kudar öncınli bir kapıyı kapadıklarını farketmemi^ olmalılar..." deyıp, bu ^artları yerıne gelırılmediğı lakdirde yarısı alınmı^ paranın f'aızıylc iadesı ^eklınde bir hükıım ıılduğunu belirtıp tiyatro sanalına ve seyıreiye olan saygılarından dolayı kendılerine uygun görulen 50 Milyon TL'lik maddi desteği kullanmayacaklarını T . C Kültiir Bakanlıj>ı Gü/cl Sanatlar (îenel Müdürlüğü'ne yazdıkları biı dilekçeyle bıldııdıler. Oysa Haldun Dormen, aynı konuyla ılgili olarak (maatcessüf söylemek zorıındayım ki örümcck bağlamı^) tiyatro anlayrçıyla "... destek almı^ tiyatrolann iki ay içinde ouııııı sahnelemesi, en az M) kez perde aeması gibi yaptırıınları vardır ki, bu da serüvenei tiyatroları ortadan kaldıracaktır" dıyor. Allahaşkına, Dormen Tiyatrosu'nun son yıllarda sergilcdiğı "Kaç Baba Kae"ların, "Çılgın Sonbahar"lann, "fjahane Züğürtler"ın hele hele zavallı Orton'un "Uşak Ne (Jördü"nün Tiirk tiyatrosunu arpa boyu ıleri götürdüğünü ıleri sürecek tek bir tiyatro kuramcısı veya eıddı bır tiyatro ele^tırmenınin çıkması beklenebilir mı? Gene Kumpanya'ya ve bir öleüde kapanma tehlikesıyle yüz yüze gelen Kumpanya sahnesine dönelim. Kumpanya I99l'de çağımızın yoğun iletişim bombardımanına alı^mı^ ınsanını o anlayiija teslinı olmadan tckrar kendine çekebilecek yeni bir tiyatro dılinin peijinde. Bir tiyatro amaeıyla Naz Krayda ve Kerem Kurdoğlu tarafından kuruldu. Son yılların en dıkkat çekici sahne tasanmcılunndan Naz Erayda, 1961, İstanbul duğumlu. GSF Sahne ve Görüntü Sanatlan Bölümü'nü bitirdi. BİLSAK Tiyatro Atölyesi'ne dcvam etti. Bir süre Metin Deniz'in asistanlığını yaptı, bir süre gene günümüzün önde gelen sahne tasarımcılarından Cem Köroğlu ile çalıştı. fki Avni Dilligil Dekor ödüllü sanatçının işleri arasında "DakO E R O İ 3 O C A K S A Y I 3 5 4 Özel tiyatrolara devlet desteğinde hal ve gidiş üç buçuk BİR SALON KAPANABİLİR ygulamada anıaçtan fersah fersah u/akta olsa da ödcnekli tiyatrolara sahip bir iilkeyiz. 1982'den bcrı de Kültiir Bakanlıği nezdinde ö/cl tiyatrolara devlet desteği yapılnıakta. İdeolojik dü/lcmde 'devlet yardımı' lıer ne kadar ilk anda antipa'ık gelse de tiyatrolara sunatsal boyutunun altındakı politik boyutun da devlete karşı' ya da devletin 'dışında' olmayı nıen etme/se, bıı, aksine olunılu bır ^eydır. Devletin para paylaştırması bu yıl da 'yardım' kelımesiniıı yerıne 'destek' kelimesinın kullanılması ve yeni olarak 'projeye para' ilkesıyle ardında pek eok tartış,nıa bırakarak gervekle^tı Bu maddı desteklen yararlanan *IY1üfettişler\ İlastalık llastası', 'Ycr IX*mir Gök Bakır', "konken l'artisi", 'Kuyruksuz Yalan', 'İpekci Mcrhum', 'Dcli Eminc', 'Bizim Sınır, "Amerika Nerdc misin?' gibi oyunlar $u sıralar sahneleniyor. U Yönetmelığın anıae nıaddesi aynen !jöyle: "Bu yönetmeliğin anıacı, milli kültiir ve eağdaş anlayışa uygun faaliyetleriylc kültiir ve sanatımı/a hi/mcttc bulunan ve gelişmekte olan ö/el tiyatrolara yardını ederck tiyatru sanatının yaygınlaşıp scvilmesini sağlamak, yerli oyıın ya/arlarını teşvik etmek, oynanan oyunların kalitcsini yükscltmek ve bu yolla da l'ürk tiyatrosunun gelişmesini ve tanıtılmasını desteklemcktir.". Bıından benirn anladığım, ö/ellikle sanat olarak tiyatronun destekleneceğidir. Örneğin ABD'de fcdcral devlet nezdinde, tiyatıoya bir yardım sö/ konusu değildır. Ama dü/enlı bir yapılannıası olmasa da eyalet ya da belediyc ne/dinde yardımlar mevcuttur. Buradaki temel fark isc bu yardım ya da dcsteklcr kesinkes tieari Broadvvay tiyatrolanna yapılma/, yardımların hedefi oRSroadvvay yerel repertuar tiyatrolarıdır. Türkiye'deki uygulamanın sonucuna bakarsak yardımdan aslan payının Broadvvay'e tekabül cdccck tiyatrolara yapılmı^ olmasıdır. Burada kastettiğımi/ ku^kusu/ tam bir fbrmasyon tekabuliyeti değıldır, ama, neredeyse tam bir zihniyet tekabuliyctidir. Maddi destek alan tiyatrolara baktığımı/da, pastanın en büyük diliminin Türkiyc'de Broadwayvariliğin ağababası Kumpanya, Tarlabaşı'ndaki askl bir manastırda yaşamaya çalif lyor. Dormen Tiyatrosu'na gittiğini görüyoruz (430 milyon). Yine büyük pay alan tiyatrolann ya tieari tiyatrolar Gülriz Sururi T. (390 milyon), Ortaoyuncular (325 milyon), Gönül ÜlküGazanfer Ozcan T. (310 milyon), Tevfik Gclcnbe T. (300 milyon) vb. ya da kendi dekadanslarına girmiş cski misyon tiyatrolanndan OAST (415 milyon), Dostlar Tiyatrosu'ndan (300 milyon) oluşuyor. Bıına karşın sanatsal kaygıyı ön planda tutan, tiyatro sanatı adına araştırmaeı bir lavır sergilcyen BİLSAK Tiyatro Atölyesi (75 milyon), Kumpanya (50 milyon) vb. ise amav maddcye yatkın tavırlanndan dolayı sanki ee/alandırılıyorlardı. Kumpanya kapanma tchlikesi yaşayan salonlarının tadilatı ve mas 10 C U M H U R İ Y E T