Katalog

E K 0 N 0 M İ i N S U N G U ğı ilk resmi dondurma tarifıni kabul ediyor. "Dondurma, süt, şeker ve sahlepten mamuldür." Bakanlığın tarifı basit ve açık. Artık gelsin kazanlarda yapılıp, el arabasında satılan dondurmalar, rengarenk dizilişleriylc sadece çocuklann değil, büyüklerin de başını döndüren Roma dondurmalan, ncredeyse baltayla doğranabilen ve külahı kapması epeyce maharet gerektiren kar gibi Maraş. dondurmalan... Yıl 1974: tlk dondurma tarifini yapan Sağlık Bakanlığfnda kıyamet kopuyor. Izmirli bir işadamı elinde dosyalanyla bakanlığa gelmiş, fabrikasında üreteceği dondurma için i/in istiyor. O tarihte sadece Egc bölgesinde satılması planlanan Memo Dondurmasına Bakanlık "Hayır" diyor. Gerekçe dondurmanın basit vc açık tarifi: "Dondurma süt, şeker ve sahlepten mamuldür" Oysa Memo dondurmasında süt ve şekerin dışında peynir suyu ve keçiboynuzundan elde edilen "crema donsin" maddcsi var. Mcmo'nun sahibi Hasan Onur Gökcr pes etmiyor. Günlercc süren tartışmalardan sonra yeni dondurmanın, dünyadaki adıyla "endüstriyel" dondurmanın Türkiyc'deki ismi "Bu/ krcm" oluyor. Bu yıl 8 mılyon lıtrclik bir tüketim hacmine ulaşacağı umulan dondurma pazannın yüzde 60'nın fabrika dondurmacılannın clindc olduğu söyleniyor. Mcmo'nun İzmir ve Egc'dcn başlayan satış ağı Adana, tstanbul, Bursa ve Karadeniz'e doğru ilerlerken endüstriyel dondurmacılıkta karşısına Panda, Alaska ve Algida rakip olarak çıktı. Dondurma artık sadece pastahanelerde değil bakkal ve marketlerde de yenir oldu. Çocuklann "acaba biraz daha fa/lasını koyar mı?" diyerek dikkatle izledikleri dondurma kaşıklannın yerini birbirinden gözalıcı renklere boyanmış karton kutular, bu/dolaplarında sıralanmış plastik kaplar aldı. Artık dondurmacılar arasındaki rekabet çalınan çıngırak ve çanlarla değil, dikkat çekici ycrlere konulmuş fotoğraflı ürün mönüleri, cicili bicili reklamlarla bezenmiş buzdolaplan, şcmsiye ve tentelerle, akılda kalıcı melodilcrin cşliğinde izlenen TV reklamlarıyla yapılır oldu. Çocuklar ye anababalar tam bunlara alışmışken birdenbire geçen yıl 100'ü aşan çeşitleriyle ithal dondunnalann "butiklcri" ortaya çıktı. Büyükler eteklcrine yapışaraİc "dondurma isterim" diye tutturan çocuklarına "dondurma tostu mu alsam, yoksa sodalı içeccklerle sunulan flot mu alsam" diye tereddüt ediyor. Tabii bu dondurma butiklerinden alışveriş edebilecek kadar kalabalık cüzdanı olanlar için. Çünkü butiklerde bir kepçe dondurma 10 bin liradan satılıyor. Fiyatlarının yüksek olması ithal don DONDURMAM BAL KAYMAK Dondurma piyasasında kıyasıya bir rekabet var. Metrelerce uzayan Maraş dondurmalanndan, çeşidi bol fabrikasyon dondurmaya geçişe adapte olurken, bir de ithal dondurmalar çıkınca , keyifli bir seçimle karşı karşıya kaldık. Onu mu yesek, bunu mu yesek? ilmcce bildirmece Dil üstünde kaydırmaca Milyonlarca çocuğun birbınne sorduğu bu bilmecenin cevabı artık dondurma değil "bu/ krem" oldu. Bu/. dolu cl arabasına yatırılmış kovalarda, küçük çıngırağını çalarak sokakları dolaşan dondurmacıları şımdi sadece ortayaş grubu insanlar hatırlıyor. Dilinin ü/erindc eriyerek kayan dondurmasıni zcvkle yiyen çocuklar "dondurma istcrim" yaygarasını artık hemen hemen hcr bakkal vc markctin önünde koparabiliyorlar. Çocukluğumu/un tatlı anılannı oluşturan, kimi sokaktan geçen dondurmacı umcadan alınmış, kimi külahı climize vermeden öncc tepede asılı koca çanlarda ancak kendisinin bilcbilcccği bir mclodiyi çalan beya/ şapkalı neşcli dcvden alınmış dondurmalara ne oldu? Ya da "karsambaç"a ne oldu? Bazı ansiklopcdılere görc ilk ke/ Çin'de keşfedilen dondurmanın anası karsambaçın hikayesini ancak Roma döneminden ıtibaren takip edebiliyoruz. "Epiküryen" Quintus Maximus Gurgus, millattan sonra 62 yılında Neron'un misafirlenne e/ilmiş meyve, bal vc kardan oluşan bir kanşımı ikram ettiğini söyler. Bir anlamda meyveli dondurma olan bu kanşımın hikayesi bazı kaynaklarda da Marco Polo'nun 13. Yüzyılın sonlanna doğru Asya'dan I Marketlerde dondurma B Bıçakla kaallan Maraş dondurmalan hala «aki itlbannı koruyor ama ya plyasadakl yarlnl? talya'ya getirmesi şeklinde anlatılır. Avrupa'ya nasıl girdiği meçhul olan dondurmanın resmi tarihi 1651 'de tngiltere'de başlıyor. tngiltere Kralı I. Charles'ın Fransız aşçısı karsambaça süt ve krema katmayı akıl ederek , bugünkü damak tadına cn yakın olan dondurmanın nercdeyse 4 asırlık hikayesini başlatıyor. Kralın Fransız aşçısı para karşılığında dondurma formülünün sır nnı saklamaya söz veriyor ama bu sözü tutmamış olacak ki, 1660'da Procopio Cutelli isimli bir Italyan Paris'te ilk dondurma cafesini açıyor. 80 çeşit dondurmanın satıldığı bu ilk cafcden sonra Paris sokaklarında dondurmaa sayısı 25O'yi buluyor. Türkiye'nin, dünyayı saran asırlık dondurma çılgınlığından uzak kalması mümkün mü? Yıl 1952: Sağlık Bakanlı C U M H U R İ Y E T DEROİ 1 6 A Û U S T O S 1 9 9 2 S A Y I 3 3 4