Katalog

BASKENT M Ü Ş E R R E F GÜfUERİ H E K İ M O â L U Tuslarda bayram eçen hafta tuslarda bir bayram kutladık, nıüzik dünyasının ustalanyla buluştuk Idil Birefin piyanosunda. önce bir resital, doğrudan yoğun bir birliktelik değerli sanatçımı/la. Bach, Schumann, Haendel, Brahms ve Chopin'ın sokığunu duyduk, soluğumuz kesilerek. Sonra CSO eşliğinde bir konser, Paganini'nin bir temi üzerine RachmaninolTtan çeşitlemeler. tlk gecc dinleyiciler salondan sahncyc taştı, Idil Biret'i kucaklar gibi ı/ledıler. Bu sarmaş dolaşlıktan o da çok hoşlandı sanınm. özelliklc genç dinlcyicileri çok seviyor, coşkulanna gülümsüyor, sorulanna içten yanıtlar veriyor. Konserlerden sonra üst kattaki odada uzun bir kuyruk, programa imza alanlar, sorunlanna çözüm arayanlar. Koascrvatuvar ve Bilkcnt öğrencileriylc kimi konuşmalan beni çok etkiledi. Scvgi başka bir olay. Idil Biret de çevresine sevgiyle, hoşgörüyle bakan bir insan. İçten Erkin'e, Fcrhundc Erkin'i sorarken gözleri parlıyor, CSO ile iyi bir uyumla çalmaktan mutluluk duyuyor, Rcngim (Jökmcn'm değneğıne de umutla bakıyor. Gençleri güzel kucaklıyor sözün kısası. Bilkcnt piyano bölümünden güzel bır gcnç kıza öğütler verirken maddeyı aşmasını söylüyor, tuşlardan öteye geçmeyi öneriyor. Yanında Dcmet Aryak ve kızı var. Avustralya'da görevli iken şehit edılen diplomatlarıını/dan Şarık Aryak'ın eşi vc kızı. Paris'te ya da Sidney'de başlamış dostluklan. Bir akşam önce Ankara Kalesi'ne çıkmışlar, güzel saatler geçirmişler. Piyano çalar gibi anlatıyor i/lenimlcrini. Büyükelçi Oktay Aksoy ve eşiyle de Ncw York'ta başlıyor dostluklan. Idil Birct'in bır ayağı ABD'dc her zaman. Konserlcr vcnyor, plak dolduruyor. O döncmdc llhan Mimaroğlu ile plak dolduruyorlar. Cafc De Paris'de yemek yerken New York anıları da canlandı, dostluklan güzel sürdürüyor, yaşamlannı ilgiyle izliyor. ABD'den Tokyo'ya yöneliyoruz birden, biraz önce Dışişleri Sözcüsü Ferhat Ataman ve eşiyle kucaklaştı, bclleğinde Japonya anılan parla G dı. Derken gcnç diplomatlardan Aydın Sezgin geldi masaya, anılar Paris'e, Brüksel'e uzadı bu kez. Varol özkoçak'ın Paris konsolosluğuna atandığını duyunca çok sevindi, o da cski bir dost. Paris'i çok seviyor Idil Biret Paris'i kim sevmez, diyeceksiniz, ama güzel bir kenti gerçekten sevmenin koşullan da var. Paris'te küçük, 26 metrekarelik bir ev aldıklannı anlattı bize. St. Germaine'de, üstelik iki katlı bir ev. Kimi hafta sonlan Brüksel'den kaçıyorlar. O küçük evde de piyano var kuşkusuz, merdiven altında. Bır piyanist ncrcye gidcrse gitsin piyanosuz olama/ değil mi? Suna Kan da kemanını yanında taşır her zaman. Gözleri, elleri, vüçudunun bölünmez bir parçısıdır kemanı.. Sokta çok yıllar ttno* Idil Mrat MUşmraf HakhnoAlu II», Ustto Irill Blrat f Imdl... İlk karşılaijmamızı anımsıyorum. Vedat Nedim Tör onıınla konuşmamı ıstiyor, evıne gidiyorum. Hayat Dcrgisi için röportaj yapacağım. Küçük bir kız, kanepede ayaklan yere değmiyor. Ama cingöz bir İcız, şimdi de ayaklan yerde, başı göklerde özel bir insan. Eski plaklan topladığını anlatıyor. Eski piyanistlere özel ilgi duyuyor. Bnckhaus'u ya da Polonyalı piyanist C'oszaLski'i, Brahms'ın 1890'larda doldurduğu Macar danslannı dinlemekten çok hoşlandığını söylüyor. Teknolojik gelışmelerin gerçek müziği olumsuz etkilediğini düijünüyor belki de. Doğrudan çalmakta, dinlemek dc daha doğal kuşkusuz. Eski plaklan yanında eski kitaplan da hayli yer tutuyor değerli sanatçımızın. Sevdiği bestecılerin yaşamını tüm aynn3 2 0 Ayakları yerde, başı göklerde tılanyla, etnik kökenlerine değin biliyor. Onlar için ya/ılan kitaplan ya da anılannı okuyarak daha yakından tanıyor, dostlanndan, ailesınden biri gibi söz ediyor onlardan. Bu tür bir diyalogla piyanosu da başka boyutlara vanyor elbet. Maddeyi çok aşıyor! Chopin'i çaldıkça tanıdığını, piyanonun gızine Chopin ile vardığını söylüyor. Gerçekten bir araştınnacı gibi çalışıyor, başka türlü bu boyutlara varmaz, piyano edebiyatında böylesine tırmanma7dı değil mi? Dünyadaki 49 piyanıst arasında seçkin bir yeri var. tlk kez Benkü Aksoy'dan duydum. Ona da Hikmet Şim§ek söylemiş sanınm. Son günlerdc yayımlanan bir kitapta okumuş galiba. Idil Biret çok da önem vermedi bu habcre. Çünkü öz yargılan ağır basıyor, mü/ik dünyasındaki değer yargılannın nerelerden kaynaklandığını da iyi biliyor. Orada da bellı yöntemler var. Söyleşimiz boyunca Şefık Büyükyüksel de masamızdaydı. Kocasından sevgiyle, gözleri parlayarak söz ediyor. Aynyken telefonla uzaklığı aşıyorlar, kimi zaman günde birkaç kez konuşuyorlar. Birliktelikten çok hoşlanıyorlar. Ayn dallarda çalışsalar da ortak konulan var. Kadehlenmızde şaraplar, söyleşiler derinleşti giderek. Bir aralık sordum Idil Biret'e, yazmayı düşünmüyor mu hiç? Evet düşünüyor, yakında bir kitabı yayımlanabilir. Yaşammdan, düşüncelerinden, yorumlanndan bir demet belki dc. Şimdilik birkaç plak yazısı var. örneğin Horawitz ile ilgili bir yazısı yayımlanmış bulunuyor. Doldurduğu plaklann sayısı da yüze ulaşacak yakında. Güzel bir rekor değil mi? Söyleşımizin sıcaklığına yaslandım, kaç zamandır takıldığım soruyu da yönelttim Idil Biret'c. Besteyi düşünmüyor mu hiç? Müzikle bunca uğraştan sonra, müziksel düşünlere, yeni yorumlara vardıktan sonra bu soruya hakkımız olsa gcrek. Bu boyutlarda çağdaş bir sanatçının yaratıcı gücünün ürünlerini vermesi gerekmez mi? tdil Biret çok tatlı gülümsüyor, biraz dalıyor ve yüzüme bakıyor. Hakkınız var diyor. Bir siire sonra bu yolda çalışmalarım olabilir. Umutla bekliyoruz. 4 Yazmayı düşunüyon mu? C U M H U H İ Y E T D E R 8 İ 3 M A Y I S 1 9 9 2 S A Y I