Katalog

P A Z A R I N P.ENCERESİNDEN ç u larak bulunmamaktasını/.; tartışmalara katılacakstnız, fikirlcri beraber üreteceğiz!" Bansı epteleyelim mi? Çatışma halinde, hatta savaşmakta olan taraftar arasında barışa yol açabilecek herhangi bir girişimi kınamak doğru değildir. Zira barışın sağlanması amacını güden her girişim insan hayatını esirgeyen bir girişimdir. ısa bir süre önce işadamlanmızdan İshak Alaton, ABD Ernıeni Asamblesi Başkanı Hirair Hovnanian ve Gencl Sekreteri Van krikorian ile beraber Dışişleri Bakanımız Hikmet Çetin'i ziyaret etmişlerdi. Niçin? Bu ziyaret, Ishak Alaton, bağımsızlığına yeni kavuşmuş olan Erınenistan Cumhuriyeti'nin dış ticaretini Trabzon limanı aracılığıyla yapmasının sağlanması .yoluyla bazı önemli ulusal çıkarlar elde cdileceğinc inandığı için gerçekleştirilmişti. • Bu ginşim, Trabzon limanını kalkındıracak vc halen yüzdc 10 kapasite ilc çalışmakta olan Trabzon limanı ve serbest bölgesine ticari bir canlılık kazandıracaktı. Bu limanın geliştirilmesi için gerekli kredi uluslararası özelliklc ABDkaynaklanndan kolayca sağlanabilecekti. Trabzon limanında sağlanan imkânlardan sadccc Ermenistan Cumhuriycti değil bölgede ve ortasında ycr alan diğer yeni cumhuriyetler de yararlanabileceklerdi. • Dış ticaretini Türkiye yoluyla gerçekleştırcn Ennenistan'ın Türkiye'ye bakış açısını düzeltmesi ve Türkiye ile uzkışması zorunluluğu doğacaktı. ABD"de öteden beri Türkiye aleyhine propaganda yapan Ermeni lobisinin yönelicilcrinden olan bu iki kışinin bu konuda yapılacak yatmmı desteklemeleri ve katılmaya karar vermeleri değişmenin ilk adımı olarak yorumlanabilirdi. Yıllardır Türkiye'ye düşmanlık gütmüş olan ABD Ermcni cemaati değişen dünya koşullan karşısında, artık Türkiye ile dostluk ilişkileri kurulnıasının Ermenistan Cumhuriyeti lehine bir tutum olacağını er geç anlayacaklardır. • Böyle bir girişim bizim Ermenistan ğil!" "Bu düşmanla görüşülür mii?" vb. türünden gerekçelerle kınayıp sulhu erteleyelim mi yoksa bu girişimlerde bulunanlan yüreklendirelim mi? İnsan hayatını esirgeyecck hiçbir giDüşmanla görüşülür mü? Evet! Bugünkü düşmanlann yann birbirinden aynlması güç müttefikler haline gelebilcceklerini gösteren Hovnanlan'ın Hikmet Çetln İle görüçmoıtl gUrilttU kopardı. o kadar çok örnek var ki... Bundan elli yıl önce Fransa'da vurulan her Alman askerine karşılık sıradan seçilmiş yinni Fransız vatandışını kurşuna dizmiş Almanlar bugün Fransızların müttefikten öte yandaşlandır. İngiliz Alman ilişkileri konusunda da aynı şeyler söylenebilir. Bu nasıl sağlandı? Savaş sırasında insanlar birbirlerini öldürürlerken başlaIshak Alaton glrlsimincton pisman mı olduT yan ilişkilerle İkinci ilc Azerbaycan arasında süren çatışmaDünya Savaşrnın sonuna doğru Brilann sulh yoluyla çözümünü sağlayatanya Başbakanı Churchill, devlet daicak arabuluculuk yapma şansımızı da relerine bir sirküler göndererek "Artık pekiştirirdi. savaş izleyen cvrede neler yapılacağının Ancak bu ziyarctin gerçekleştiği taridiişünülmcsini'" ister. Uygar geçincn Avhi izleyen günlerdc bazı yazarlanmız İsrupalılan böyle birbirlerini boğazlamahak Alaton'u alabildiğinc kınayan yazı ya itmiş nedenler üstünde düşünüp bu lar yazdılar. gibi olayların bir daha gcrçekleşmesini engelleyecek önlemleri tasarlamanm /aOysa bu işadamımızın girişimi yerinmanının geldiğine inanmaktadır. Alde vc doğru bir davranıştı. Çünkü: man asıllı bir İngiliz olan Hciıu Koeplcr • Çatışma halinde, hatta savaşmakta "Savaştan sonra Alman kamuoyuna yön olan taraflar arasında sulha yolaçabilevcrcbilccek kimseleri İnyilterc've getirip cek herhangi bir girişimi kınamak doğbu sorunların onlarla beraber yiiz yü/e ru değildir. Zira sulhun sağlanması atartışılmasını" önerir. Fikir benimsenir. macını güden her girişim her şcyden önKuzey Afrika'da esir edilmiş 300 Almace insan hayatını esirgeyen bir girişimnın katılmasıyla başlatılan ilk oturumdir! da İngiliz generali Strong şöyle der: Öyle ise bir çatışmanın sona ermesi i"Burada sadece konferans dinleyicisi oçin yapılan girişimleri "şimdi sırası derişim "sırasız" "yersiz değildir! ve K Toplanlılarda Almanya'da Hitler'i iktidara geliren nedenler, demokrasinin gelişmesi için yapılması gerekenler tartışılır. Bertrand Russel, Arnold Toynbce, Lx>rd Iidsay gibi çağın önemli kimselerinin düşmanla savaş devam ederkenyaptıklan bu tartışmalar sonunda çok yararlı sonuclara ulaşılır. K o r c savaşında ABD ile güya gönüllüler aracılığıyla savaŞan Komünist Çin bir ara ABD'nin baş düşmanıydı. ABD ile kıta Çin'i arasında düşmanlık yoğunken iki ülke birbirini tanımıyorken Varşova'da ABD'nin ve komünisl Çin'in büyükelçileri belli aralıklarla toplanıp banşın sağlanabilmcsi için yapılabilecekleri lartışıyorlardı. Bugün Kampuçya'da yakın tarihte birbirlerini boğazlamış fraksiyonlann liderlerinin biraraya gelmesine yol açan yıllarca sürmüş resmi ve özel temaslan yapanlan kınamak kimsenin aklından gecen bir şey değildir. Güney Afrika'da zenci liderlerinden Steve Biko ile dostluğu ve temaslan nedeniyle 1977'de çalıştığı Daily Dispatch gazetesinden kovulan ve ülkesinden aynlmak zorunda bırakılan Donald VVoods adlı gazetcci bugün beyaz ve karaderili yurttaşlannın arasında barışın sağlanması yönünde kutsal çabalarda bulunmuş biri olarak kabul ediliyor. Peki, bu örnekler ve yüzlerce benzerleri önümüzdeyken bir işadamı Türkiye ile Ermeni topluluklan arasında süregclen düşmanhğa son vermek için çareler arar, girişimlerde bulunursa onu kınayalım mı? Ondan "kendini ve haddini bilmez, kendine görcvlcr biçen biri'" olarak bahsedelim mi? Katılımcı bir dcmokrasi oluşturacaksak, yurUaşlanıni7in olupbitenlere seyirci kalmamasının, yurt sorunlanyla ilgilenmelerinin, düşüncelerini açıklamalannın, kollarını sıvayıp katkıda bulunmalannın demokrasinin en temel koşulu olduğunu dün haykınp bugün nasıl unuturu/? Hava kirliliği konusunda, aile planlaması konusunda aktif çaba gösterenlcri alkışlayıji Türkiye ile bir kavmin bir ülkenin dostluğunu sağlayabilecek bir girişimde bulunanı niye eleştirelim? Kaldı kı önerilen fonnül makul bir formüldür; düşmanhğı ekonomik çıkar birliği kadar giderecck hiçbir şey yoktur. Türkiye'nin bugün yeter sayıda düşmanı vardır; bir tanesi eksilsc fena mı olur? Bu düşmanlık yüzünden en yakmlanndan birini (amcamın oğlu, Paris Büyükelçimiz rahmetli İsmail Erez) yitinniş olan biri olarak ben artık bu düşmanlığın yerini bir dostluğun almasını istiyor ve bu konuda çaba gösterenlere teşekkür cdiyorum. ^ D E R G I 15 M A R T 1 9 9 2 S A Y I 3 1 4 10 C U M H U R İ Y E T