Katalog

T.C. SANAYİ v* TİCARET BAKANLIÛI 0 SANAVİ v. TICARrr BAKANLlAl İHTİRA BERATI İHTİRA BERATI Yeni dünya ekonomi düzeni ve patentler Klasik patenl sistemine kaışı lavır alan gelişmekte olan ülkelerin genel olarak dayandıklan gerekçe, Yeni Dünya Ekonomi Düzeni'nin kurulması gereğidir Teknık ılerleme genol olarak ınsanlığın bir eserı olarak görulduğü içın, bu insanlık mirasından horkesin eşit şekilde yararlanması doğal bir beklenti sayılmalı, her devlete gelişme ve kalkınmaya yönelik hak lanınmalıdır Teknolo|i transferinin dü/enlenmesı ve temınat altına alınması da bu yeni Düzen'in temel bir prensıbi olarak göıülmelıdır. Oysa, gelişmekte olan ülkelerin bu görüşe meyleden patent duzenlemelerini, sanayiieşmiş devletlerin hukukçuları "patent hukukunda erozyon" olarak nitelendirmektedırler. Pa!ente bağlanabilirliğin bn koşulları olan "yenılik" ve "buluş faalıyetıne dayanma" kıstaslarının dünya ölçüsünde dikkate alınması yüzünden, gelişmekte olan devletlerde verilen patentlerin % 85i yabancı kişi ve kuruluşlara, çokuluslu şirketlere aıttır Çünkü gelişmekte olan ülkelerdeki tekniğin bugünkü durumu çok ender olarak dünya ölçüsünde tekniği zenginleştiren yeni buluşların yapılanmasına elvermektedir. Bu durumda, gelişmekte olan ülkelerin, genellıkle çokuluslu yabancı şirketlerin patentlerinin çoğunlukta olduğu, bu suretle ulusal piyasalarının lisans sözleşmeleri ile de pekiştirilerek kontrol altında tutulduğu, bunlardan yalnız,ça % 5 % 10'unun iç piyasanın ihtiyacını karşılayacak şekilde bilfiıl uygulandıgı, boylece yabancı daha yeni teknolojınin ulkeye ithalinin paralel patent sorunu yüzünden güçleştiği ülke konumuna girdiği ilerı sürülmektedir. üelişmekte olan devletler ile sanayiieşmiş devletler arasındaki teknik ve ekonomık eşıtsizliğin yol açtığı bu sonuç, yine de gelişmekte olan devletlerin uzun bir süre daha yabancı teknolojiye sırt çevirmesine imkan bırakmamaktadır birliği Anlaşması'yla bütünleşcrek esas amacına ulaşır. Bu yiizden Türkiye'nin, Avrupa Patenl Sislemi ve dolayısıyla dünya sislemi ignde yer alması, /ateıı üye olduğu Paris Anlaşjnası'yla ilişkilerini yeniden dü/enlemek ve de henii/ üye olmadığı PatcıK Işhirlifji Aıılasması'na kalılmak sııretiyle münıkün olaeaklır. Böylcce, tek bir uluslararası patent müracaatı ilc Patent Işbirliği Anla^ması'na bııgün üye olan 52 iilkenin tamamında patent koruması tenıin cdilcbilir. M 15 SANAVİ v. TİCARET BAKANUâl İHTİRA BERATI FıgJ Yaşanıın üç ayrı alanında, apayrı işlevleri olan, üç değifik "buluş": Yazı masamızda her an görmeye alıçtığımız blr kağıt zımbası ( 1 ) ; bir tel bobinf(2); gemllerln yanaşıp dolum yaptığı ve aynı zamanda depolama vazlfesl gören, kıyıdan uzak adaplatform ( 3 ) . Uçü do yabancı kökenli "buluş"lar. Türkiye'de yakloşık 1 5 bin kadar "buluş", patent bürolarında Tiirk sanaylcl/imalatçı kesimin lisanm baçvurusunu bekllyor. Ama yepyeni özellikler içeren bir iirün nedense pek elverjfli görünmüyor ki, sanaylcl/imalatçı keslm gelenekssl olarak ürettiği şeyi hap aynı biçimde »ürdUrmeyi yeğllyor, yeniliklere pek rağbet etmlyor. rupa Patent Orguni/asyonu'ııun Idare Koııseyi'nin bir duvctinc de gerek yoktıır. Fakat Türkiyc'nin bu anlaşmuya katılması Tiirk Patent Hukukıuuın, Avrııpa Patent Anlaşması Hııkuku'na ııygun lıale getirilmesinc dayanmaktadır. Yeni Yasa Tasarısı işte bu şartın gereklerini yerine getirmeyi amaçlamakladır. Bu konııda dalıa genis, bilgi icin*Doı,\ Dr. A. N. Ortaıı'm Avrupa Patent Sistcmi ü/erine yeni çıkan iki ciltlik ealıs,ınasını öncririnı. I lüküıııt'lin öniindi' bıılııııan yeni Patcııl Yiisusı Tasarısı ilc kurıılıııası plaıılanan Patent Sislcmi'nin ııe (>ihi dii/.cnlcmrler ı>ctireceğini acıklar nıısını/? C U M H U R İ Y E T D E R G I 2 9 K A S I M 1 9 9 2 ^ Türkiye'de bugiin yürürlükte olan, "Ilıtira Beratı Kanunu" olarak bilinen 1870 tarilıli bir Osııuınlı yasasıdır. Bu yasanın yürürlükte olduğu 113 yıl içinde dünyada büyük bir teknolojik gelişmenin yer almasma rağnıen, Ihtira Beratı Kanunu'nda, 51 sayılı Tefsir Kararı ve 6563 sayılı Kaıuın dıs,mda, hicbir değisiklik yapılmamıştır. Yeni Yasa Tasarısı'nın önerdiği dü/enlemeleıden yalm/ca birine işaret edcyim. Yürürlükteki Tiirk Palent Yasası, maliyc vc bankacılık işlemleri ilc ilaı; iirelim ıısıılleri ve iirün olarak ilaçları patent koruması dışında bırakıyor. Bunlann dışındaki tüm konularda, taS A Y I 3 4 9 rım/ılaçları dahil, patenl koruması me'veuttur. Yeni Yasa Tasarısı, hicbir ürünün ya da ürctim yöntenıinin kapsam dışında bırakılamayacağını savımmakta, fakat bu konuyu hükümetin vcreceği karar doğrultusıında açık tııtmaktadır. Avrupa Patent Sistemi kendi kendine yelerli hir sistem niidir? Türkiye'nin, Avrupa Patent Sistcmi'ııc katılıııasıyla I iirkiyc'dc patent konıısu bütünüyle hallcdilmiş olur nıu? " Avrupa Patent Sistemi, ancak dünya ölçüsünde uluslararası patenl korımması sistcmi ilc sıkı bir bağ kurmakla, yani Paris Anlaşması ve Patent Iş