Katalog

T İ Y A T R0 M U A Z Z E Z M E N E M E N C İ O Ğ L U AYRANGEVEN Haşmet Zeybek'in yazıp, yönettiği Ayrangeven, 40 kişilik kadro ile sahnelenen, seyirlik geleneksel oyunlanmız çizgisinde bir yapıt. açtı. Kırk kişilik bir kadro ılc sahııelenen oyun seyirlik geleneksel oyunlarımı/. çizgisinde. "Yeniden yapılanma" diye adlandırılan bu tünin Kışını Haşmet Zeybck çckiyor. Ayrangeven /engın kultur bırıkmıı olan İstanbul kent yaşamı ile kendi gelenek ve görenekleriyle istanbııl'a gelen aileler arasında diyalog kurmak ü/.ere ya/ılmi!). Günümü/de yaşanan çatışmalar, çelişkiler oyun için malzeme oluşturmıış. Oyunıın ilk diyaloğu scssi/ bir diyalog. Nasıl mı olur'' Perde açıldığında türbanlı bir kı/la, blucinli oğlan öpiii)ürler. Doğaldır ki bı/ım sahncmelerimı/de "öpüşmc" olmadığı ıçin "gibi" yapıyorlar. Bu çıflin evlenmeye kalkışmasıyla dramatik yapı kurulur. Ayrangeven mutluluk olsun diye çıkılan yolda, tüketim toplumıınun a/dırmasıyla gelinen noktaları anlatıyor. Oğlan anası (Hale Akınlı) geleneklcrine son derece bağlı, "ele güne rezil olmaınak" ıçin bira/. düşüneesı/ee davranır. Köydeki cv, tarla, eldekı altmlar satılır, ama gelenek gereği kı/ tarafına alınması gereken eşyalar, enflasyon nedeniyle alınamaz hale gelir. Esas oğlan (Rıdvan Çelebi) aylığı da eriyip gidinee, isteklerin karşılanabılmesi için başvurulan yolda yasalarla karşılaşır ve gerdek yerine hapse girer. Kısacası yasalarla gelenekler arasında un gibi öğütülür. Oyıınun ya/an ve yönetmeni Haşmet Zeybek, yapıtıyla ilgili şunları söylüyor: "Benim oyunum seyirlik oyun, yani açık biçim bir oyun. Rölümlerin çıkarılıp eklenmesi oyuna caııhlık {»etirir. Oyun seyirciye de açıktır. Scyirci etkcn bir şekilde oyuna katılır, hatta oyunıı yönlcndirir. Bii benim meydan oyuncııluğumdan getirdiğiın estetik. V'a/.aryönclınen olarak C U M H U R İ Y E T D E R G İ 1 5K A S I M 1 9 9 2 u •• sküdar Musahıp/ade Şehır Iıyatrosu (Amatör) bu se/on perdcsini Haşnıct Zeybek'in yazıp yönettiği Ayrangeven ovunuyla şansıın I)IK Ben oyunlarımı ya/mıyorum, olıışluruyorum. Bu da tiyatronun icinden biri olmamdan kaynaklanıyor. Oyun olusturma da bana (masa çalışması değil de kitle çalışması) biiyiik proleter kitle devriminden geliyor. Oyunumu ben sevircinin tepkisine göre, oyuıu'iınıııı tepkisine göre, eleştirmcnin tepkisine göre olumlu yöndc degiştiririnı. Bu da tiyatronun farklılıgıdır, canlılığıdır. (,'ünkü her oyun, her geee yeniden yaratıhr". Ayrangeven'le ilgili olarak oyuneuların da görüş"lerini aldık. Oyunda oğlan tarafının dedesıni oynayan senıpatık oyuncııımı? Aytaç Arınan oyundaki yorumundan çok kurgusunu açıkladı: "Oyun, bi/im seyirlik geleneksel oyunlar paralelindc yorunılanabılir. Ba/ı tiyatro teorısyenlerı kabul etmiyorlar, ama bu, yeniden inşa etmeye (yapıl.u dırmaya) çalıştığımı/ vc Haşmet Zeybek'in başını çektıği bir oyun türüdür. Gelenek ler, kentleşmeyle Ayrangeven'ln kostümlü provasından sahnalar: Flllz Kutlar, Bara Ülgar, Layla Altın («n Uatt»), Slb«l Yıldırım, Arif Akkaya, Rıdvan Çalabl v* Hal* Akınlı (Uatto). birlikte ne kadar ere/yona rusu oyuncumuz da hem yaşlı, hem ele fız'ı dinliyoruz Hafız haklı. Sarkaç gibi uğrasUlar da /aiiıan /aman yasalann öniine çıkıyorlar. Bu oyunun en önemli avuca sığmaz nineyi çok iyi oynuyor. ordan oraya sallamyorum." mesaji tüm toplıtmun yaşam biçim ve Leyla Altın, oyun için, "Oyun çcşitli keOyunda Filiz Kutlar, Filiz Toprak, düşüncelerini il'adede (anlatımda) diyasimden kişilere yöneltilen, düşünmeye Yavu/Şeker, Ersan Uysal, Arif Akkalog kurma gerekliliği üzerine." sevk eden ve de yanıltması için tabii bu ya, Bercis Besci, Metin Çekmez, Esra Dantel örerken neden gözlük takmatastik değil, özeleştiri yaptıktan sonraÜlger, Oktay Sözbir ve Deniz Uyguner dığını sorduğumu/da, kız tarafının can tamamcn kendi iradesiyle folklor, mii önemli rolleri başarıyla paylaşıyorlar. lı, direşken, yaşam sevinciyle dolu ninezik ve daasla bu mozaiğin <»luşıııasıdır" Bu orada o küçüeük Usküdar sahnesi (Leyla Altın) , Karadeni/'de 83 yaşındedi. sinde 40 kişilik bir oyuncu kadrosunu, daki bir nıncnın gö/lüksü/ oya yaptıZaman zaman ezik ve sümsük zaman ıki kalabalık ailenın evini, bir kahveyi, ğından sö/ etti, "Ben de Karadeni/.lizaman da yüksek ve kıvrak Ayrangebir çarşıyı, davul ve /urnayı sğıdırabilyinı" dedi, oya bilmediğim için dantel öven'i, kendi yorumuyla dinamik ve i dikleri için dekoratör Nurullah Tuncer rüyorum," diye ekledi. nandırıcı kılan Rıdvan Çelebi oyundan ile yönetmen Haşmet Zeybek'i ayrıca Yönetmen bu canlılığı, dıriliği versin verdiği bir repliklc özctledi bütün oyukutlamak gerekiyor. Müzik ve danslar diye özellikle gözlük taktırmamış. Doğnu:. "Seni dinliyorum sen haklısın, Ha ise izleyiciyi coşturuyor. < i S A Y I 3 4 7 15