Katalog

M EKTUPLARDAN Osman Senemoğlu Lord Chesterfıeld'den oğluna Philip Dormer Stanhope ya da lord Chesterfield • SevgiliOğlum, Hayatın her evresindc çok yararlı ve birçoğunda kesinliklc gcrckli olduğundan hiç aklından çıkarmaman gcreken hitabct ya da iyi konuşma konusuna yine dönelim. (...) Hitabct işi, sana öncedcn dc söylediğim gibi, insanlan inandırmaktır ve sen de kolayca kabul cdcrsin ki insanlan memnun etmek, onları ikna yolunda atılan büyük bir adımdır. Buna göre, ister parlamento, istcr kilisc, istcr mahkemedc olsun, topluluğa karşı konuşma yapan bir adam için dikkatlcrini çekmek istediği dinleyicilerini memnun etmenin ne denli yararlı olduğunu ve bu adamın bu işi hitabetin yardımı olmadan yapamayacağını bilirsin. Her zaman kullandığı dili en duru biçimiyle ve tüm dilbilgisi kurallarına göre kullanması yetmez; bu dili zarif bir biçimde sıralaması gerekir. Aynı zamanda söylediklerini yerinde kullanılmış eğretileme, benzetme ve ötcki hilabet öğeleriyle ve yapabilirse oynak ve canlı zekâ buluşuyla süslemeli. Örneğin Bay Maittaire'ı sana izin vermek için razı etnv:k istersen, ona gidip kaba bir bir biçimde "Bana izin verin!" mi dersin? Kuşkusuz bu onu ikna etme yolu değildir. Önce, onu memnun etmek ve dikkatini çekmek için denediğin iyiliğinin ve sana karşı duyduğu sevginin kendisinden bir lutuf istemek cesaretini sana verdiğini ve bu izni vermeyi lıiç uygun bulmusa bile, hiç olmazsa böyle bir şey istediği için hakkında kötü şeyler düşünmeyeceğini umduğunu söylemen gerekir. Sonra ona istediğinin ne olduğunu, yani tatil yapmak istediğini söylemelisin. Bunun için de gerekçeler göstermeli, şu ya da bu işi yapman ya da şu ya da bu yere gitmen gerektiğini söylemelisin. Bundan sonra, isteğini geri çevirmemesi için daha başka inandırıcı gerekçeler ileri sürebilir, örneğin ondan böyle bir ayncalığı daha önce çok az istemiş olduğunu , bundan sonra da az isteyeceğini ve insan zihninin de beden gibi dinlenme gereksinimi duyduğunu söyleyebilirsin. Bıınu bir benzetmeyle güçlendirip bir yay kirişinin çözülüp bırakılmasıyla daha da güçlendiği gibi zihin de ara sıra gevşek ve rahat bırakılırsa öğrenme olanaklarınm artabileceğini söyleyebilirsin. İşle sana, senin gibi küçiik bir hatibeyaraşır bir hitabetörneği.Umanmbııyeteneğinidaha sonrabüyüksorunlardagösterirsin. % Chesterfield Gereek adı Philip Dormi'r Tanhope olcın Lord Chesterfield I6V4İ773), ( Yiiksı'k öğrcnimini Çanıhridgc Vniversitesi'nde yapiıklıın sonra uzıın bir A vrııpa gezisine eıkar ve bu gezinin büyük bir bölüınüırii Paris 'le geçirir. Tümyasamı bovunca (lüsüncelerinc Fransız kiillürü cgeınen olıın Lord Chesterfield, bir siire A vanı Kamarası'ıula, huhdsı III. C İH'slerfield kontumın öliiımbulen sonra da Lordlar Kamarası nda görev yapmıs ve AfMKAN özgürlükleri genişletmeyi amaçlayan tüm girisimlerde öncmli islevler üstlenmis. tiyatro yapıtlannu ııygulanan sansürün kaldırılması için büyük uğraslar vermistir. Hollanda'da biiyiikelçilik, İrlanda'da genel valilik yapmıs, I74H'de sağltk nedenleriyle di'vlet görevlerinden ayrılmıslır. Bu döncnıden sonra, yazınsal elkinlikler Lord Chestvrfield'in lemel ıığrası olmuslur. ÖzeHiklc Speclalor gazetesine hircok yazı veren Chesterfield, yazar olarak üniinü Letters to his son (1774) (Oğluına mektııplar) adlı kitabına borçludur. Yazarın bu yapıtındaki tenıcl gcrvc, evlilik dışı bir iliskiden doğan oğlu Philip'i "hayat adanıı"olarak yetistirmek anuuıyluyazdığı nıektuplardtr. Avrupa'ya cgeınen inanç ve törcler, siyasal dıtrunılar ve toplunıda parlak bir konıınıa ulaşnıava ilişkin gözlcm ve öğüllcr ıısla ve valın bir anlatınıla dille geıirilir bu yapıııa. Swifl. Pope gibi döneminin üıılü adlanyla dost olaıı Chesterfield \fontesqıueu ve l'ollairc'le de vakınlık ktırnıuş özellikle l'oltaire laıafından çok övülmüştür. Fransız eleslirınen Saintelieuve'ün Chesterfield iisliine yaptığı inıelenıe (1870) ve W.E. Bro\vning'in Hiı aııd H'isdom of lord Chesterfield adlı çalısması (IH74) devlel adamlığından yazurlığa geçen saııatçının öneınini vurgulayan yapıt/ardır. 19