Katalog

Misli yoktur bu cihanın, kuşkusuz Bagı lrem YeryUziinde sanmayın akranı var tslambul'un 16 Mayıs 1989 çen Geçe cuma günü Belgrad Ormanları'nın çabasını güderken Belgradçık Köyü'nün Valde Bendi yöresindeki orman içinde toplanıp Yeni Osmaniılar (Jön Türkler) derneğinin temelini atan altı gcnci, Ebüzziya'mn dcyişiyle altı neferi de düşündüm. Malımut Nediıtı Paşa'nın yeğeni vc Sağır Ahmet Bey'in oğlu Mehmel (ki derneğin başkanıdır), Suphipaşazade Ayetullah, Reji Komseri Nuri, Kayazade Reşat, Natnık Kemal ve de Refik'ten oluşan bu gizli topluluk uyeleri, bu gizli piştovlar 1865 haziranında zorbalık yönetiminin meşrutiyete çcvrilmcsi için alınacak ilk önlem Uzerinde görüş birliğinc varmışlardır. Ebüzziya Tevfik Yeni Osmaniılar Tarihl'nde onların o giın yanlarında birkaç kitap getirdiğini dc yazar. Özellikle Ayetullah, ltalyan Karbonari Devrim Örgütüyle, Lelıistan Gizli Dertıeği üzerine iki onemli kitabı almayı unutmamıştır. Ebuzziya o günkü toplantıyı şöyle dillendirir: Belgrad Köyü'nün Valde Bendi'ne bakan o eşsiz ağaçları altına serilmiş hasırlar uzerinde bu altı yurtscvcr acaba o Karbonari ilkelerini, o Sardunya gibi küçük bir devleti, Avrupa'nın güneyinde, biri lscvilik makamını zulüm ve kotulüklere alet eden Papalıgı, öbür ikisi (Toskana ve Napoli) /ulüın üzerine cgcmcnliklerini kurmus iki zorba yönetimirıi devirip de adalct ve eşitlik yanlısı bir ttalya devletine çeviren Kömürcüler (Karbonariler) adındaki özverili gençlerin yılmaz girişimlerini ve engelleri yok eden davranışlarını okudukça, kimbilir ne denli kukremiş yurtsever, ne dcrece mesl ve coşkun bir özgürlükçu kesiliyorlardı. Gizli pıştovlar o gece Sağır Ahmet Bey'in Yeniköy'le İstinye arasındaki yalısında buluşmuşlardır. Erlesi pazar günü Belgrad Ormanı'nda öğle yemeği yemek üzcre sabahın köründe iki ayvazla bir ahçıyı karadan bcndlere aşırırlar. Kendileri de vapurla Büyükdcrc'ye çıkarlar. Orda, Beyko/'dan gelıp kenuilerini beklcmckte olan Refik Bey'i bulurlar ki zavallı adam o günden tam iki buçuk ay sonra koleradan ölür. Ne var, kimi kaynaklara göre, o gun Refik Bey gizli dernek uyelerini Büyükdere'de beklememiştir. Çünkü o günkü toplantı sadece dört kişi arasında yapılmıştır. Namık Kemal derneğe sonradan (beşinci olarak) girdiğindcn o gun orda yoktur. Refik de yoktur. O da altıncı olarak girmiştir. Ebuzziya ise yedi numaradadır. Kolera kurbanı Refik "Mezhepler odası" gö revlilerindendir. Şairdir. Mektup yazmakta da ustadır. 1863 şubatında Mlr'at (Ayna) adında bir resimli dergi çıkarmıştır ki ondan önce kimse böyle bir dergi görmemiştir. Gclgelelim Âli Paşa, Refik'i, yayımladığı bir yazıdan ötürü, Babıâli Tercüme kalemi Başçevirmcni Münif Efendi'den (sonradan Münif Paşa) özür dilemeye zorladığı için Refik dergisini üçüncü sayıdan sonra kapatır. Bunları yazmıştım ki, akıl tasıma tngiliz Kontu Howard'ın doğuya, özellikle de Türkiye'ye yaptığı yolculuğu anlatan günlüğü (Diary in Greek and Türkish Waters) dıiştü. Howard, lstanbul'da gcçirdiği günlerden açarken (24 Haziran 185314 Kasım 1853) bir başka Refik Bey'i de ekrana getirir. Bu başka Refik Bey, Anadolu yakasında, Beykoz vadisinde, tablo gibi bir yerde kurulan Mısır kanıpının yöneticisidir. O günleı havada Ruslarla savaş tutuşulacağı haberleri çakıştığından Mısır'dan iki kapak, dört firkateyn, iki vapurla 9.500 kara eri getirtilmiş ve Mısır kampında talimc alınmıştır. Daha bir o kadar da getirtilecektir. Mısırlılar Howard'ın görüşüdür bu hay maşallah görünü^lü vc de esmerdir. Bir hayli uzun süren deniz yolculuğundan sonra yiyecekleri değişik bularak hasta düşmüşlcrdır. Bunda kavuna çokça saldırmalannın da rolü vardır. Bu yüzden kampta kavun yasaklanmıştır. Refik Bey işbilir ve /ekı bir adamdır. Buharlı getnilerin bir Ulkcnin gerçek yüzünü anlatmakta tehlikeli olabileceğini savunur. Demcsi şudur ki, yabancılar bclli başlı otellerde kalıp önlerine çıkan ilk tcrcümanın düşüncelerini benimsediklerinden Türkiyc üzerine sağlam bir yargıya varamazlar. Öte yandan, o yıllarda gerçek turistlere pek az rastlanılıyordur. Üstclik de çoğu önyargılıdır ki Refik Bey bunlara "portre lessamı" adını koııdurmuştur. Kamp yöneticisi, Hovvard'ın önüne şu özdepişi de fırlatmtştır: Kötü ve olumsuz önyargılar iğrenç şeylerdir. Asıl önemli olan gerçeği görmek, gerçeğe bağlanmaktır. Kont onunla uzun boylu fiskos etmiş neden bir paşalık koparmadığını sormuştur. O da: Gerekli sınavı verebileceğimi sanmıyorum, demiştir, ama yukardan aşağı kıskıslı bir bakış yııvarlamaktan da geri kalmıştır. Doğrusu, bu başka Refik Beyin lngilize verdiği karşılıklar beni karmakarışık etti. Bir ara onun Mir'at'çı Refik olup olnıadığını yaşadıkları yıllar buna olanak veriyordu âüşündüm. Künyesini su yuzune çıkarabilmek için Sicili Osmanî'ye başvurdum. Nafile, bir şey bulamadım. Uaha sonra, Anadolu yakası mezarlıklannı ve de Taksim (Bcyoğlu) makberesini ve de, ne olur ne olmaz diyerek, tüm tckkclcrin içleriyle ınesçitlerin önlerini bir bir didiklcdim. Yok, yok. Yalnız, bu araştırmaları yaparken, Sicili Osmanî'de, Mir'ul'çıdan başka dokuz Refik'e daha rasladım. Bunlardan biri Aksaray'lı Refik Suleyman Efendidir ki 1742'de fevt olmuştur. Bilgili ve kültürlü bir âdemdir. Usturuplu şiir döktürür. Bir de onun çağdaşı bir şair vardır ki Refik Ali diye anılır. Hatiptir. I. Sultan Mahmut çağında şanlı ölüm köprüsünden geçmiştir. Ha, bir de Mustafa Refik Bey'i unutmamalı. O da çalışkan bir yazar olup Istanbulî'di. 1912'de sağlık bakımından gittiği Viyana'da sayılı solukları tamam olmuştur. Yaşarken ınusikinin insanlar ve hayvanlar Üzerine etkisini ölçmuş ve gezginlerin akıl altnaz öykülerine halat uzatmıştır. Bunlardan başka, düşlerin içindeki gerçeğin payını topa, tufeğe vermiştir. Rcfik'lcrin son koşusunu da kaldırdıktan sonra TV'yi açtım. Saat 23.00. Şarlo'nun Sahne Işıkları. Yarım saat sonra elektrikler kcsildi. l'e kadar da gelmedi. l'de yattım. D YARIN'IN KOŞULLARINA HAZIR MISINIZ? Hızla gelişen ve değişen dünyamızda artan sorumluluklar ve hayat şartları karşısında, günümüz insanın, düne göre daha çok çahşması gerekiyor. MAHARISH T.M. Trtnljtnln Kuı Yarın'ırı dinamizmine sahip misiniz? T.M.'la ulaşacağınız yaşam ortamında, streslerden arınmış, sağlıklı, giderek güçlenen hafıza ve gelişen zihin potansiyeli ile yaratıcı, başarı ve enerji dolu bir hayata kavuşabilirsiniz. Ceç kalmayın... Sağlıky mutluluk, dinamizm ve başarı için ' Transandan tal TJüvı Meditasyon" Çağdaşhğm gereği. Kendiniz için... Sizi, Girişin serbest ve ücretsiz olduğu, tanıtma konferanslarırruzdan birine katılmaya davet ediyoruz. KONFERANSLARIN DÜZENLENDİĞİ TRANSANDANTAL MEDİTASYON MERKEZLERİ 6 İSTANBUL HER PAZAR SAAT 14.00 HER ÇARŞAMBA SAAT 14.00 HER ÇARŞAMBA SAAT 19.00 Maharıshi Birleşık Alan Teknolojısı Derneğı Şair Nedim Cad. No 78/3 Ceylan Apt Beşıktaş Istanbul Tel 156 69 43 İZMİR HER PAZAR SAAT 12.00 HER ÇARŞAMBA SAAT 14.00 HER ÇARŞAMBA SAAT 1&30 Maharishi Birleşik Alan Teknolopsı Oerneflı, izmir Şubesi Şair Eşref Blv. No: 65/4 Gündeniz Apt. Alsancakizmir (Alsancak Camıı yanı) Tel: 63 21 43 ANKARA HER PAZAR SAAT 12.00 HER ÇARŞAMBA SAAT 14.00 HER ÇARŞAMBA SAAT 19.00 Yaratıcı Zekâ Bılım ve Kültur Oerneflı Nergıs Sok 4/3 Çankaya Ankara Tel. 127 67 26 17