Katalog

nanın sonu mu geldi? olmak garipsenirdi. Yaz geldi mi, herkes bronzlaşma peşindeydi. Ya şimdi? Aslında ozon z günlerinin tehlikeli dostu idi güneş... olayları, Avrupa'nın Akdcniz'e kıyısı olan ülkelerinden, örncğin Fransa'dan daha fazladır. ABD'de deri kanseri olan ünlüler arasında, eski Başkan Ronald Keagan ve eşi Nancy ile yeni ABD başkanı George Bush sayılabilir. GUneşli ülkc olmanın en ağır faturasını ise Avustralya ödcmcktedir. Vatandaşlarının çoğunluğunu lngiltere'den göç etmiş açık tenli göçmenlerin oluşturdugu Avustralyalıların deri kanserine yakalanma riskleri bir tngiliz vatandaştndan 8 kez daha fazladır. Bu ülkede deri kanseri, en yaygın olarak sağ kolda görülür. Bunun nedeni ise hiç kuskusuz sağdan direksiyonlu arabalardır demek, yanlış olmaz! UVB ışınlarının yanıklara, alerjilere ve kansere neden olduklarını söylemiştik. Güneşin bir diğer zararlı ışını da UVA ışınıdır. UVA ışınları, kollajen yapımını yavaşlatarak cildin yaşlanmasını hızlandırırlar. Her aklı başında deri hastalıkları uzmanı tehlikesiz bronzlaşma olamayacağını size söyleyecektir. Aslında cildin bir savunma mekanizmasından başka bir şey olmayan bronzlaşmanın suni olarak elde edildiği güzellik salonlarında, UVA ışını kullanılır. Bu lambalar eğer hemen seans sonrasında güneşe çıkılmazsa kanser riski taşımazlar. Ultraviyole ışınlarının 'üçüncüsU ise UVC adını taşırlar. Son derece kanserojen olan bu ışınlar, eğer spreylerdeki itici gazlar onu kemirmeye devam etmezlerse ozon tabakası tarafından durdurulur. ve siyahlar ise hiçbir zaman yanmazlar. Fakat siyahlar daha da kararır. Siyahların deri kanserine yakalanma olasıhkları, beyazlara oranda binde birdir. Peki zararları bu denli buyük olan güneşten nasıl korunmak gerekir? En basit çözüm, yaz aylarında şapkaların ve güneş şemsiyelcrinin altına sığınmak... Eğer böyle bir kamuflaj, tatil düşüncesine aykırı geliyorsa, güneş altında kalma süresinin kısıtlanmasına ve koruyucu kremlere başvurmalı. Saat 12.00 ve 15.00 arasında güneşe çıkmamak, güneşte kalış süresini 5 dakikadan başlatarak yavaş yavaş arttırmak tavsiyeleri ise o denli sık tekrarlanırlar ki, artık anlamlarını yitirmişlerdir! Halbuki bunlar bir tavsiye değil, birer kural olarak benimsenmeli ve titizlikle uyulmalıdır. Güneş ışınlarını yansıtarak güneşin tehlikesini katlayan kar (yansıtma oranı *lo 85 civarın da) ve kum (yansıtma oranı % 25 civannda) ve beyaz duvarlar gibi ortamlardan kaçınmak da, etkili bir önlem olabilir. Teorik olarak yaklasıldığında deri lümörlerine karşı en iyi korunma bronzlaşmadır. Ne var kı, bunun için bronzlaşma süresini hızlandırmaya çalışmamak ve cildin rengine göre 1015 güne ıızatmak gerekir. Derinin korunmasız olduğu *ara döncm1 de ise koruyucu yag ve krcmler kullanmak kaçınılmaz olacaktır. Bunun için, denizde ve dağda en hassas bölgeler olan burun ve dudaklar, hiç güneş gcçirmcyen maddclcrlc örtülmcli, yüzün geri kalan kısımları ise koruma faklörü yüksck krcmlcrle korunmalıdır. Koruma faktörlerı, kremın güneş ışınlarını süzme etkisiyle orantılıdır. örneğin 3 koruma katsayısı, hiç krem sürmeden bir saat içinde kızaran bir cildin 3 saat içinde kızarmaya başlaması anlamına gelir. Katsayı arttıkça, koruma güçlenir. Fakat bebekler için kullanılan 15 faktörlü kremlerin bile tam bir koruyuculuk sağladıklan söylenemez. Ancak bu kremler, cildin "yaşlanmasım" yavaşlattıkları için, tatil dışında, gUnlük kent yaşamında bile kullanılmaları tavsiye cdilmektedir. özetle belirtmek gerekirse, özellikle günümüzde, güneşin zararları faydalarından çok olabilir, tatillerimızde kızgın güneşe koşarken, kendimızi ve çocuklarımızı koruma bilincini elden bırakmamalıyız. Keyifli yaz tatillerinin tadını kaçırmamak için, güneşe dikkatîG Derleyen: Burçln Tünalıoğlu Kremlerin koruma faktörlerl Yaz aylarında, btunJd^m.ık ıçm bmbır türlö ezıyeti göze alan kadınlar, belkı de bunöan bırkaç yıl sonra, "bronz bir ten"in değil de, akçapakçalığın, bembeyaz bir cildin revaçta olmasıyla rahatlayıverecekler' nı değiştirerek aşırı çoğalmalarına, diğer bir deyişle, kansere de neden olurlar. Toplu tatillerin ve plajda geçirilen yaz aylarının "moda" olması, güneşe hiç de alışık olmayan Kuzey ülke insanlarının akın akın güneşli kıyılara koşmalan, deri kanserleri olaylarını her 10 yılda bir, ikiye katlamaktadır. Sadece Fransa'da saptanan yıllık deri kanseri sayısı 85 bindir. Bu olayların çoğuna, güneşe aşın maruz kalmak neden olmaktadır. I Tehlikeli noktalar I Deniz kıyısında da dağların tepesinde de güneşin varlığını hep hesaba katmalısınız. Tehllkeslz bir bronzlaşma mümkün mü? len renglne göre bronzlaşma Deri kanseri olaylarının çoğunluğu kolayca tedavi edilir, habis melanom türünde ise küçük bir yüzdeyi oluşturmasına karşın tedavi olanağı yoktur. Bu tür bir kanserin "ateşlenmesi" için, tek bir ciddi güneş yanığının yeterli olduğunun bilinmesi, konunun ciddiyetınin anlaşılması açısından yararlıdır. ABD'dc güneşin neden olduğu deri tümörü Kişinin saç ve cilt rengi güneşle olan ilişkisi açısından büyük önem taşır. En riskli grup, kızıllardır. Deriye renk veren madde olan "melanin"den kızıllarda sadece kırmızı melanin vardır. Bu yüzden kızıllar güneş altında sadece kızarır, bronzlaşamazlar. Ergenlik çağında çilleri olan gençlerin bile cilt kanserine yakalanma olasılıkları diğerlerinden 2.6 kez daha fazladır. Sanşınlar ise yine riskli gruptan sayılır. Bunlar, ilk birkaç günü güneş yanıklarıyla atlatıp sonunda bronzlaşmayı başarırlar. Sarı tenliler Saat 13.00 ile 15.00 •rasındaki 120 dakika güneşin en yakıcı olduğu zaman dilimidlr. ctkisi ğiderek artar. Zirveye dognı tırmandıkça kjnserojen ultraviyole ışınlarının |Kim neye dikkat etmeli? Guneş altındaki durumunuz nedir?.. Aşağıdaki üç belirtiden en az biri sizde varsa, dikkatti olun; cildinizin kansere karşı savunmasız olduğunu bilmenizde fayda var... Kumda, karda ve sudal Su, güneşi çok az yansıtır. Ancak denizde, güverteüstü beyaz tekneler tehlikelidir. %5 %25 1. Güneş yanıklan: Bazı ciltler ((üneş altında kolayca kızanr. 2. Bronzlaşamayanlar Uzun siire güneşte kalmalanna nıjlmen, kimi bedenler çok az koyulaşır ya da hiç bronzlaşmaz. 3. Küçük lekelen Kimi ciltlerde, güneşin etkisiyle kızıl ve kabverengi lekeler oluşur. Kar, hemen tüm güneş ışınını yansıtır. %85 Kum, ışınlann yalnızca dörtte birini yansıtır. Güneş şemsiyesl altında bile dikkati elden bırakmamak gerek... Araştırma Dr JeanPierre Cesarinı (FONDATION ROTHSCHILD)