Katalog

rJİi/ut/ı/ .'///'/»/"»"•>' Günışığına çıkan mektuplar Yarım asır boyunca Türkiye'nin yayın hayatında önemli bir yeri olmuş Semih Lütfi Kitabevi'nin küf kokan deposunda, Nâzım Hikmet'ten Peyami Safa'ya, kimlerin mektupları yok kü.. Nice yazarın yayıncısına yönelttiği serzenişler, istekler, yeniden hatırlatılan sözler... yacağım bir Osuıanlı paşasının aılc tarihi ilc önemli bclgelerini de bu yolla elde ettim. I985'te Vc/irhan'dakı depodan bana yığınlarla kiıap ve dergi satıılar. Yığınları bajka bir arkada^a akıaulıııı Ancak onlanıı arasından vıkaıı sari bir /aı I ieindeki yedı meklubu lıâlâ ö/el ar>ivitnde saklarıın. 30'lu yıllarda Mısır'daıı Istanbul'a, yayıncı L^ref h.dip'e yazıhuı bu mektuplar da saklanmaya değer doğıusu. (,'ıınku ya zaııı, Istiklâl Maışı >ain Mclııııet Akif'len baş kası degil. Nurtltin Sevin'i I958'de Ankara'da Dil ve laıihCografya fakiiltesi öprencisi oldııgunı dönemde tanıdım. Raiıınctli, sanki canlı bir tarihti. Koberl Kolej'deki ftğretmeni Tevfik Fikret'tcn, >ıırın oğlu llaluk ilc Ruınclihisarı sırtlarında at gc/intilerinden sö/ ediyor, "Rübabı îjikeste"deki siırlen e/bere okuyordu. Ankara Devkı Konservatuvarı'nın bu değerli öğretim üyesı, sık sık iyi bir ar^ivci olduğunu söylerdi. Yazıjnıalarıııııı birer kopyası ilc kendisıne gclen tünı meklupları, not vizelgelerinı ve ögrencılerin ödev kfığıtlarını dosyaladıgını ba^kalarından da duymuştum. Bu seçkin eğitim, kültür ve sanat adamı, emekli oiduktan sonra Istanbul'a yeılesti. Bir süre Şchir Tiyalroları'nda kadrosu/, ucretsiz diksiyon uzmanlığı yaptı. 17 Eylül I975'te de ardında büyük bir boşluk bırakarak ftldıı. Nurettin Sevin'in olümundcn birkaç yıl sonra sanatseverler uzucü bir haberle sarsıldılar: Sevin'in Bebek'teki evi yanmış, kiracısı unlu kuş ressamı Salih Acar da bu yangında 200 tablosunu yitirmişti. Kurtarılan e^yalar arasında Güzcl bir rastlantı sonucu Sevin'in bodrum kattaki zengin arşivi ile bazı kitapları vardı. Ancak, bunlar da eskicilere satılmıstı. Emekli Deniz Albayı larihei Hayati Tezel'in girişimleri sonucu SF.KA'ya gitmesi önlenen, tiyatro tarihimi? için önemli belgelerle dolu bu ar^iv, bir süre sonra bana arnıağan edikli. Başta Yıldız Ken(er olmak uzerc unlu tiyatro saııatçılarımızdan ba/ılarının sınav kâğıtları, reji defterleri, dekor taslakları, yayımlanmamış oyun metinleri, Karagö/ çizimleri, basıma ha/ır tiyatro kııramı yapıiları vc dalıa birçok ozgün belge artık elimiziıı allında, arastırmacıların ilgisini bcklemektcdır. Lskı mekluplar, cski belgeler. Bunlarla uğrasnıak gerçeklen güzcl scy. Hele lozlu rallar, küf kokan depolarda birkaç önıeğinı bu sayfada sunduğumuz tıirden çiçeklerle karsıla>ırsanız öğrenmc susıızluğunuz artar, yasaına dalıa sıkı bağlarla bağlanırsınız. Yarım asırlık Semih Lütfi Kitabevi'nin tozlu raflarında Sam/ Öna/ ski mektuplar, bzellikle Unlü kisilcriıı mektupları, son yıllarcla önemli bir kıı leksiyon mabemesi olu^Uırmaya bu>ladı. Resim, karlpostal, yıavıır, hal, eski bel ge koleksiyoncuları arasına, nıektup toplayıcılan da katıldılar. Artık antikacı, pulcıı ve sahaflarda cski mektııplnrın da alıcıları var. liski mcklup ve bclge toplaıııayı ben de çok scviyorum. Ancak olaya koleksiyoncu olarak değil dc arşivci olarak yaklaşıyorum. Istiyorum ki özel arşivimdc biriktirdiğim çok sayıdaki belge ilcridc işc yaıasın, kültilr tarihimize ışık tutsun. Bu alandaki serüvcnim, 38 yıl önce Kars PT'I 'sinde başladı, güzel rastlantıların desteğiyle günümüze dek sürdü. Ortaokul ögrcncisi iken, ya/ dinlencelerinde PI'I mcnıuru olan babanıın yaıııııda çaln.ır, 25 kııruş karsılığında köylülerin askerdeki ofullanna mektuplar yazardım. Maniler, türkıileıle sıislü bu mekluplar ilerideki yıllarda benim yalnı/ arsivciliğimi dejil, ıııeslek seçimimı de etkiledi. Kitaplar, siirler, türküler maniler ve mektuplarla ic, içe yaşayan bir askeıi öğretmen oldum. 1982'de, Ayazaga'daki Balı darni/on komııtanlıgı karargâhında görevli idim. O yıl Semih Lütfi Kilapevi kapanmış, deposundaki binlercc kitap sahipleri larafından bağış yoluyla dağıtılıyordu. Bu dağıtımdan askeri birlik ve okulların da yararlandırılmast için Bayan Armine Krciyu.s'la görüstüm. Erciyas, öncrimi olumlu karsıladı, dağıtımı dilcdiğimcc yapabilıncm için dcpo anahtarlarııu bana verdi. Bir kitapsever için bııııdan güzcl rastlantı olanıazdı. Kültür tarilıinıizde derin i/.ler bırakmıs 76 yılıık Semih Lütfi Kitapevi'nin yarım yüzyıklan beri el sürülmenıiş depoları artık elimizin altındaydı. Tozlu raflarda ııeler bulııyorduk noler. Aylarta siiren çalışmalarınıı/ sırasında elimizden sayısız kitap, dergi, klişe, nıektup ve belye gev'ti. Dağıtımı sağlıklı bir biçimde yürüttük. Askeri birlik ve okul kitaplıklarının yanında sivil kuruluşlara da binlcrce kitap ulaştırdık. Özgün kitap kapakları, ilginı; belgek'r, yüzleıce şair ve yazar ıııcktubıııuı cla ö/cl urfiviııı iv'in bcıı el küydum. Nflzım Hlkmet, Peyami Safa, Krciiınenl Kkrem Talu, Mahmut Yesari, tbrahim Alaaıldin Govsa, Mithat Cemal Kıınlııy, R.( ıval Ulunay, Suat Derviş, GüzMe Sabri, Halit Fahri Ozansay gibi sanatv'ilann bazı mektup ve belgeleri benimdi artık. 1984 mayısında, Küçük Çamlıca'daki cski bir evden çok sayıda kitap satın aldım. Kitapların yanında Osmanhca belgdcr, kartpostallar, fotoğraf albümlcTİ, gazete kesiklcri ve yayımlanmami} notlar vardı. Adını burada açıklayama E Şemıh Lutfı'ye Üstad, Sana Benerci'nin ikincı kısmını da gönderiyorum Üçüncü kısmı gelecek Pazartesı göndereceğım. Bu suretle bir hafta sonra kitap bıtiyor. Sana Avni ile de haber göndermiştım. Bacağımdan amelıyat oldum. Bana papel gönder. Nâzım Hikmet Üstad Semih Lütfi, Işbu mektubumu zahmet edip dikkatle oku: Evvela: Mücellidhaneye uğradım. Haberin olsun ki benim kitapları gayet berbat kesiyorlar. Kapaklar çarpuk çurpuk oluyor. Bu mesele benden ziyade seni alakadar eder. Mücellidlere dahadikkatli işyapmalarını söylemek münasıptır. Saniyen: Hata sevap cetvelinde bile mürettip hataları var. (Herle) (hrle) diye yazılmış. Ne yapalım bunda kabahat ne bende ne de sende. Tamıri de kabil değıl. Salisen: Benerci'yi yarın piyasaya çıkaracaksın diye bir rivayet duydum. Bu doğru mu? Aman bana haber vermeden bu işi yapma ki gazetelerde arkadaşlara gönderıp kitabın intişar ettiğını ılân etmek işini planlı yapalım. Rabian: Sana yapma dediğim halde Orman Cücelerinin ilânı altında N.H. imzasını koymuşsun. Doğru yapmamışsın. Hamisen: Benerci 7,5 forma etmiştır. Haydi bir formasını kitabın şışırılmesine verilsin Fakat geriye kalan (1) formanın papellerini bu kâğıdı getiren adama mutlaka ver rıca ederım Fevkalade ihtiyacım var,.. Sadisen: Kafatası için Muhsin ile yıne konuştum. Darülbedayi'de satılması için ay başına mutlaka yetişmeli Bundan başka eğer kitap böyle yarım sahife tertip işiyle giderse en aşağı sekiz forma eder. Tabii bu mesele Otuzlu yıllarda, Semih Lütfi Kitapevi için çeviriler de yapan Nâzım Hikmet. yayınevinin antetti kajjıdtna çiziktirdij)l sAzleşme de, "Orman Cücelert" adlı kitabın çevlri bedeli olan "35 adet papeli" aldıflını belırtır Azizim Semih Lütfi, Para için bugüne söz vermiştin. Onu gönderiver. Mukaveleye gelince, Lozan Muahedesi akd olunmayacağına göre bu işin de yarın her halde bitirilip askıda bırakılmamasını tedkiken ve hassaten rica ederim, aziz dostum ve ortağım efendim. Peyami Safa 22 Mayıs 1927, Ankara Muhibbi azizim Efendim, Mektubunuzu aldım Kitapçı Mehmet Kâmil (Kitapçı) Efendı'den paranın yetmişbeş lirasını aldım. Mütebaki yetmişbeş lirayı da aybaşında vermesı için kendisine derhal bir mektup gönderiniz ki beni bekletmesın Zaten ilk yetmişbeşi almak için dükkâna uç beş defa ugramak icab ettı. Sizın yeni hesap senetleri henüz gelmedı Neşr olunan listeye zımdır. Bahsettiğinız kıraat için bu sene niyetim vardır. Yakında çalışmaya başlayaca ğım. Bugünlerde çok meşgul olduğum için henüz başlayamadım. Tab'ı için de elbette uyuşuruz. Kâmil Elendı'ye rica ettiğim kitaplar da elan gelmemiştir. Bu husustaki lütfunuzu da bekliyorum. Para için süratle yazmayı Ihmal buyurmayınız Oostlara selam. Ellerinizi meveddetle sıkarım kardeşim efendim. Ibrahim Alaaddln ( G Ö V M ) Piyarnl Sata (Mflda). 40'h yıtann bıtında. Nadp Faol KtttkOrek İle "0 grubu"nun bir kontırınımdt... ruş olması Darülbedayi'de satış üzerine fena tesir eder sanırım Kafatasının tashıhlerini gönderiyorum. Sahıfe tashıhlerini benim adresıme gönder. Adrosim şu Süreyya Sıneması Hikmet Bey vasıtasıyle Nazım Hikmet Kadıköy Selam Nâzım Hlkmet yalmz seni alakadar eder. Fakat liatın 75 ku ilave tarlkiyle dah/l olabilmesi için istical la