Katalog

H A F T A N I N K O N U Ö U "Keşanlı Ali"nin 'Zilha'sı Zeliha Berksoy ile tiyatro ve tiyatrocular üzerine: Enflasyonun dev boyutları karşısında, yaratıçılık peşinde ko$an, bir kültür hizmeti için çırpınan tiyatro sanatçılannın en "ağır iş"lerden birini yaptıklannı söyleyen Berksoy, adil olmayan devlet yardımlarının da bir işe yaramadığını belirtiyor. Zehra Çakır eliha Berksoy ile söyleşimiz, önee Kadıköy Haldıın Taner Sahnesi'nin kulisinde bir prova öncesi başladı, bir başka gün, Dcvlel Konstrvaluvarı Tiyalro Rölüın Başkanlıgı'ndaki odasında devam eıti... • Zeliha Hanım, Haldıın Taner Suhnesi'nin "Keşanlı Ali Destanı" ile açılntasından oldukça nnıılusunuz cıııiniın. Çiinkü bu oyıında 'Zeliha'yı oynıtyorsunuz. Dııygıılarınızı öğrenebilir ıniyiz? • Benim Haldun Taner'e 1974'tc verilmiş bir sözüm vardı, bir gün '/ilha'yı oynayacağıma dair. Haldun Bey, çok muhterem bir kişiydi. Tiyalro, edebiyaı, sanat adaıııı olarak çok saygı duyduğum, hocam addctıiğim bir kişiydi. Bu sahnenin, "Keşanlı" ile açılmasından ve ben dc Zilha rolümle, kıvanç duyuyorum. Bu anlamda Nokla Dergisi'nin bu yıl Zilha rolü ile bana verdiği "En lyi Oyuncu Ödlilii"nün bugüne kadaı aldığıın diğer ödüllerimden daha farklı bir değere sahip olduğunu söylemeliyim... 'En yoksul bizleriz!..' Z • Sayın Berksoy, siz de 68 kuşuğındansınız. Toplumsal olayların yoğun yasandığı bir dönem... Ankara Devlet Tiyatrosu, Almanya, Birlik Sahnesi, Ortaoyuncular, Dostlar, Şehir Tiyatroları ve Brecht sarkıları ile dolu bir dönem de pesi sıra geldi. 68 'lerden bugünlere çok sey değişti elbet. Tiyatrocu gözüyle ne söylersiniz? • 68 kuşağı olarak ben kendimi çok şanslı düşünüyorum. O dönem, tiyatronun dönüşüm noktası diyebileceğimiz çok akıif, yepyeni şeylcrin denendiği, toplumsal olaylarla tiyatronun iç içc yaşandığı bir dönemdi. 80'lere kadar her şcy çok başkaydı. 80'lerden sonra bir kültür erozyonu ile karşı karşıya kaldık. Hele şimdi kültür değerleri ve ana değerler öyle bir tepctaklak edilmiş ki, özellikle i?0 sonrası gençliğiııe bi^im vermcmiz gereken çok şey olduğuna inanıyoıuın. Onlara modern sanat üzerine yeniden sil bastan yapmak gerekiyor. Ama bu, küllur sel'erberliğini gercktiriyor. • Yani genç/ertn kültür ve sanat olaylanndun yoksun yasadıklannı düsünüyorsunuz • • • Evet. öyle karmaşa ve çapraşıklık içindeki bw çocuklar, kendilerini boşlukta hissediyorlaı ve bıınalıma düşüyorlar. Bir türlü tatmin olmııyorlar. Çıınkü kalalarında dayandırdıkları bir değer OIÇUMİ, sağlam bir dayanak yok. Muthı olduklarını sanmıyoruın. Yeni baştan anlatmak lazım her ^eyi. 20. yü/yılı yeni ba>tan anlatmak lazım, bir Hiller Savaşı'nı yeni bastan anlaımak lazım ki, toplumsal bir bilinçleri olsun. Ya da 68'ltrden sonra bi/inı yaşadıklarınıı/ı gerit; jenerasyonun bilmesi gerekiyor mutlaka. • Kunservuiııvarda öğretim görev/isisiniz. Öğrencileriniz beklentilerlnize cevap OnlA opera unatçnı S*mlha Bnfcuy, bir allmto blberon, btr rtlnd» mlnlk kızı ZaHha, oıfcattra pravalanna glderken yıllar sonrasının OnU Uyatro oyuncusu Zallha Berksoy'un kendl ununü aşacafiını blllr mlydl acaba? Hof ZeHha Berksoy tlyatramın Içlnde doğımif, hep kulltlerde büyfimfiş. onun Içln, "çocuk bahçasl" hep Ankara Devlat Tlyatrotu olmuftu; ama annesi glbl opera unatçnı dsflll de tiyatrocu oluvermlştl l»te... Bu nedenle tek dOffl, kuını bafanlı bir operacı, yapmak olan Semlha Berksoy'un Içlnde bu dAs, bir ukte olarak kalacaktı... bu dus. "Anneme Inat tiyatrocu oldum. Blllrslnlz gençler bulug çagında hep tepkl gösterlrler ya ben de tlyatroyu daha gerçekçl bir sanat olarak gdrurdum. Opera benl hep yadırgatırdı, halktan kopuk bir sanat glbl gellrdl. Halbukl artık öyle düşunmüyorum. Şlmdllerde opera kabuk dejlstlrdl, nltellk dejlştlrdl. Şlmdl larklı düsunuyorum; ama gecmls ola..." dlyor Zelma Berksoy; ama plsmanlığından degll. Dünün "Aslye"sl, bugOnOn "Dellbozuk Zilha'sı Zallha Berksoy, tiyatro İle olan yarenllfllnden öyleslne mutlu kl, tiyatro onun Içln bir yasam blçlml... veriyor mu? Gelece%in tiyatrosuna haztr bir tiyatrocu kusak geliyor mu? Yeterli eğitimi verebiliyor musunuz? • Maalcsef bunu soyleyemeyiz. Ama böylc kişilcr yok; yani eski oyuncular çok iyi, ondan sonra gelen 68 kusağı zehir gibi, sinıdi pek kimse kalmadı da diyemeyiz. 15 yıldır hocalık yapıyorum. Çok yetenekli, yaratıcı çocuklar gorüyorııın. Yani bir lakım karanlıkları aralayıp da ışık tııltıığunuz /.aman, o çocuk bundan kaçnııyor. Almaya son dcrccc açlar. Ama biz onlara ne veıcbiliyoru/, imkânlarımız nc? Ülkedeki inıkânlar ne? Mesela dısaııya açılmak istiyorunı, clcman getirmek istiyorum ama olmuyor. Cietirsem bu çocuklar çalışmaz mı? Deli gibi çalısırlar... • Aileler de rağbet ediyor artık sanat eğitimine değil ıni? Eskiden olduğu gibi engelleme yok... • Ailclerde çok büyük bir aşama var, destekliyorlar. Ancak ba/.ı aileleıdc bir burjuva özenlisi olarak görülcbiliyor. Halbuki bunun bir ö/.entiden, tamamen ö/gün bir hale dönüsmesi gerekır. Burada çocuğun düsünce yapısı da çok önemli tabii. • Zeliha Hanım, gelecege doniik yüreğinizde yatan bir aslan var mı? Nasıl bir rol, nasıl bir oyun düsünüyorsunuz? Sizi neredeyse ' 'Dostlar Tiyatrosu'' ile bir bütiin olarak biliyorduk. Yeniden dö'nüs olacak mı? Ya, Brecht çalışmaları? • Biliyorsıınuz, ben dramaıik oyunculuğun yanında, bir epik oyunculuk scvdasına düştüm. Gerçekten 1968 benim nıeslek hayatımda birdönUm noktasıdır. Çünkü bambaşka bir durıya görüşü, bambaşka bir oyunculuk tekniği vc sarkı çalışmaları... Brechl şarkıcısıyını ben. Şu sıralar oyuncu olarak klasikler beni çok ilgilendiriyor. Ama şu sıra Brccht çalışmayı ö/lemiyorum. Dosllar'a dönmeyeceğinı. önüıniı/ıleki yıllaıda bir klasik üzcrinde karar vereceğim. Diyalektiği dramaıik tiyatronun içindc kullanmayı, ancak bu şckildc gcrçeği dramaıik tiyatroya gitmeyi düşünüyorum. 8