Katalog

Baltacıoğlu'nun arşivinden çıkma Fikret Mualla ve Bedri Rahmi desenleriyle Bitpazarına nur yağdı! Herkes alay edıyor Cengız Semet ıle Desenlerın sahte olduğunu söylüyor. Fıyat, 10 bınden 500 liraya duşuyor. Ama ne 'Muallalar' ne de 'Bedri Rahmiler' alıcı buluyor 6cuvdllık Baltauoğln ap>ıvını alıp, kabaca ayık lıyor 70 kılo kad ırıııı çok ııemlı oldıığu ıcın bıı baska depoya devıedıyoı Pa/aı gunlerı kadı krty Bıtpa/arı'nda 'I ıkrel Mualla'ları mandal la kepcnkkrt tuttıırııp salmaya çalışıyor Hcr kes ala\ cdıyor Ccngı/'k Dcscnlcrın sahle olduğunu soyleycnkrdcn, cskı/ devıp oncmsı/ bu lanlardan gccılmıvor 10 (KK) I L'dcn 500 TL'yc kadar lıyat duşuımcsınc karsm, ne 'Mualla'lar ne de 'Bedıı Rahnn'lcr alıcı bulamıyor Vc bır gun, cuvallaıı Akınur l'asajı'ııa (kadıkoy Sahal laı <, JI>INI) yıkıyoı C ıııgı/ loptaıı bıı fıyal ıs leyıp satnıaya çalısıyor "Çekılen" fıyat buvıık olmamasına karsın, kıiviık sayılan sahaf csnalı "mal"ı alamıyor Icsadıılcn orada bulunan bır Beyoğlu sahafı, 49 'I ıkrel Mualla'y hemen alı yor Bırkac gun sonra bır baskasına, gerıdc ka lan 21 Tıkret Mualla' vc Bcdrı Kahmı dcscnı nı satıyor Hurdacı Cengı/ rahallıyor Evrdkldr aıasııı da lüna Bullacıuglu'nun ddııuı rasthyor Tele lon rehberındeıı klclonunu buluyoı tsnıayıl Hakkı Bey'ın oğluııu Allıını/ade'de bıılııp, du rumu anldlıyor vc tunı aıle fotoğraflaıım ve bıı cok evrakı önune koyuyor, "Bunlar zıyan olınasın bıyıın," clıyoı "Hıpiı sı/ın, para mara ıslemcm, ya/ıklır," dıye eklıyoı Tuna Baltacıoğlu, fotoğraflar ıçınden *>0 kadarını scçıp alıyor Bu comerthk ve bu dılrııstluktcn mcmnun kalıyor Dığerlerını kadnnı bılccck ycrlcre sdtmasını önerıyor vc bırıkmış bırçok kıtabı Ccngı/'c armağan edıyor Olayın öncmlı sorusu ıse suydu Ismayıl Makkı Baltacıoğlu'nun kışıscl ve Yenı Addin arsıvı hurddcıvd ndsıl dusmü>lü' Cengız Semel ıle yaptığımu draslııma sonucııııda, Allunı/ade' dekı cskı/ınış Baltacıoğlu konajı'ndan calınmıs olduklaıını tespıt cdıyoru/ Nt kı, bıı ılk soyıı luşu değıldır konağın tsmayıl Hakkı Bey'ın ya kınlanndan saatlcrcc dınlcdık Daha bır hafta oncc ıkı hırsı/ yakaldnmıstı, konakta Artık v<ılacak bır scv kalmamış olan konak, vuksck ağaclaı allıııda vcnıdcn havata döneccğı gunk 1 ıı bcklıyoı sabııla Bıı pa/aı guııu, bu vakınlaıda Iuna Baltacı oglu ııu zıyarct ettını lSSO'de yapılmıs olan ko ııagı gc/dık bıılıktc Kaıarmıs, gosteıı^sı/ ve ha rabeye doııu>mus gorunusu ydiııltmıslı benı Is mayıl Hakkı Baltacıoğlu'nun boyıına uygıın, u/ıın cunılt kapısından gırdığımı/de sarsılma va başladını Cıiııs katı muştcınılat ve ust üste ıkı kat daha Insanı !>asırtan buyüklüktckı salon lavanldiı bır Italvan rcssam tarafından rcsıuılcık bc/cnıııii Nc kı, coğıı bülutnu dökul ıııuş Dökııkn sadccc lavan dcğıl, kuikıısuz Du vaılaı, do>eıııekı, dolaplaı rıab/anlaıı vdluı dıgı ıçın dı>sıy damaklaıa donuşmuş merdıven kı paıçalanınıs cıııı sobalaı Tuna Bev babasının ı,ahşma odasına soktu benı Buyukct bır oda Odanıtı yaşayan halını anlatıyordıı, usııl ıısul Konağı scslendırıyor, oıııııı masalım fısıldıyordu Mahmul (uda'yı anımsadım o an Yenı Adam'ın bır parcası olan ( udd'yld tanıştığım 1979'da anlatmıştı, yanılmıyorsdm Ismdyıl Hakkı Bey, 12 ayrı masada cdhsırmış Darul F ünun Emını, pedagog, denemecı, pıyes, öyku ve roman ya^arı Hattat, rcs sanı ve estctıkcı Hcr ılgı alanı ıcın bır nıasa olus tıırmus, ustat Bıı odayd 12 masa sığnuız Ama konak o denlı buyıık kı, Tuna Bey'ın dedığıne gore konak va/tık ve kıslık olarak kullanılan ıkı ayrı bolumden oluşuyormu> Daha sonra dı ğer bolmeleıı gezdık Yerlerde sayısız ve ceşıt çe >ıl kagıt tlaç vşelerı ^ l r /arf ıcınde çocuk re sınılerı Tuhaf ayakkabı ve gıysıler Eskıden bu konakta Altııni7ade genvlığı kantolar ve pıycslcr oynarmı^ Işın ı^ındc Memet Fual da var Bu gıysıler o döncmden kalmış Arşıvın saklandı lstanbuldaDarulfununday>tışen eOıtımınıAvrupadasurduren da ha sonra 1913 te yıne Danjllununa pcdagoıı e(jıtımbılım prolpsoru olan Ismayıl Hakkı Baltacıofilu (188619781 ulkenıı/ın sayılırtjıtmcılenara sındadır 1938dekı UnıversıteRefuımu sııasındakadrodışıbırakı lan Baltacıoğlu Yenı Addin deıgısıyle kultuc alanındakı etkınlıklerı nı ve yazarlığını suıdurdu 1942 19M yılları arasında mılletvekıllıflı de yaptı Turk Dıl Kurıımu nda çalı$tı Yenı Adam Dergısı nde basılmış bır Fikret Mualla desenı Tımarhane koşesı (9 71937) ğı odaya gırdığımızde tam karşıdakı ıkı pcnccre yerının bombos olduğunu görüyoru/ Ycrlcrdc çok eskı tarıhlı mektup zarfları Bır kıtap "Incır Kurdu", eskı yazı Yerdekı yığıntı kâğıtlan karıştırıyoruz Ayağım scrt bır ınetalc takıhyor Dıkdörtgen bıvımındc bır levha Umutla cevı rıyorum "Yenı Addm Dergısı Idarehanesı", ya zıyor, hcm de dergı logosuyla Iuna Baltacioğ lu'na, "tşlc bır Basın Mu/esı maleryalı," dıyo rum Alıyor Bodıum kata ınıyoruz Bdh<,e du varı yıkılmıs bıı oda ılgımı çekıyor Burasını Me met Fuat (Tlınd Baltacıoğlu ıle yakın akıabadır), "de Vavınlan"nın deposu olarak kııllanmıs, AfSııın kıtdpldrı da hırsı/lar tarafından yağmalanmıs Yerlerde e/ılmış, ıslanmış, yırtılnus kıtap lar, kıtap kapakları Ve yıllardır edınmek ıstedığım bır öykü kıtabından bırkat, tane yaııya na Aşk ve Sumuklubocek (luna Baltacıoğlu Memet Fuat) Vc yüzlerce kücük kare bıvımın dc kâğıt parcdldrı "Allınyurt Spor KulubııTıyairo Kolu" ya/ıyoı ustunde 196O'lı yılların bugun unlu bırçok tıyatro sanatcısmın ge^tığı çalışma kolunun anılarını taşıyor Konaktan aynldığımda, gecici olarak gırdığım bır tarıh dılımınden çıktığımı ayrımsadım Cırmedcn oncckı kışı değıldım artık Ağuya dönıişmuş bır büyüvlc serscmlemı^tım konağa satın alan STFA, elını çabuk tutnıaz sa, konağın tum varlığı tehhkcve dusebılır I Rl ılanlar verıp, bılmcnı hangı doncıııc ılıskın ev lcr/konaklar aradığım ılaıı cdıp duıuı .ırada Bıı konak I Rl ve sınenuı dldiumız ıçın ne hos bıı plato olur, oysd konağı ge/erken, bır eskı alış kanlıkla bunları da duşıındunı Bu ülkcdc, bır 'bıblnografya enslılusu' ku rulmadığı sıırece, daha nıce onemlı ınsanımı/ın arsıvı vc yasadığı mekânlaı haınıaıılanacaktır Kultur Bakanlığı'na duyuuılur1 Sahaflara, huıdacılaıdan damıttığı değerlı cvrakı sırtında taşıvarak yaşayan gcnc bır ınsan, tsmayıl Hakkı Baltacıoğlu arşıvını, 55 Tıkret Mualla' ve 9 'Bcdrı Rahmf dcscnını SLkA'da hamur olmaktan kurtardı kazancıyla yerleşık hale geldı Tıkret Usta'nın karacaahmct'lekı mczarına gıdıp bır şışe şarabı boca ettı tiııcnıle duyurulur.. U Turgut Çeviker eçen haftalarda sahaflar pıyasasını alt ust eden hır olay yaşaıuh 1960'a değın etkın hır kıılttır, saınl ve hılımadami olaıak vaılıjını Koııınııış olan Ismayıl Hakkı Raltacıoglıı'mın (1886 1978) arşıvmın onemlı bır bolıımu sahaflara dııştu 6 çuval do lıısu arsıvden 55 tanc 'I ikret Mııalla', 9 tane Bedrı Kahmı dcscnı ı,ıktı Ayrıca Ismayıl Hakkı Bal tacıoğlu'nun kışıscl albümunden yaklaşık 100 lotoğrat, bırçok clya/ması, mcktuplar, uzun yıl lar yayımladığı "Yenı Adam" Dergısı'nden bır mıktar, ya/ılarının vc karıkatıırlennın yer aldı ğı bırcok yenı vc eskı ya/ı ga/cte dergı, tslan bul'un çeşıtlı seınlkrıne, bınalarııid ve Fıp FakııllıMiıııı cettahı bolıınuıne ılıskın lotogıaflaı, Bıırsa ve Islaııbul camıknmıı ıc ve dıs gouınııs leıını ı<,eren 200 totoğrat, "Yenı Adam" Dergısı'nın kapakları, elya/ması bırçok deftcr vs ar şıvın onemlı materyalkrını oluşturuyor Baltacıoğlu'nun arsıvı, Uskııdar Selamsı/'dakı bır hurda dcposuna arabaular laralırıdarı satı lıyor Mahallc aralarında gunboyu gczıp eskı ka ğıt, mctal vc plastık hurda loplayan ve "arabacı" dcnılcn bu kısıkr, hurda dcpolarına kıloyla "rnal" sdtıyorlar Bu mallar kağıt demır, plas tık gıbı kaba Idsııılkrc uğruvoı Kamyon dol duracdk kadaı coğdlınca, yukkıııp geaklı yer lere satılıyoılaı Depolarda bıııken kâğıtlaı SE KA'ya yollanıyor Adetlendır, kağıtlar kauıyonlara yııklenırken, sahdllara değerlı kagıl Msıyan tek labdnca "lıur dacı'Mara haber salmır Yııkleme sırasında kağıt demetlerı arasından çıkan değerlı materyalı bu hurdaular kıloyla alı yor vc muştcrılerı olan sahat dukkânlarına ayıkladıktan sonra satıyorlar Kadıköy'dckı antıkacılara vc sahaflara "mal" taşıyan Cengiz Semel, Sclamsız'dakı depoddn G II! Ismayıl Makkı Baltacıoğlu'nun rektörlüğünü yaptığı yıllarda istanbul Darülfünunu (1923) 13