Katalog

Kırk dokuz mültecileri İhtilal liderlerinden neferlere kadar, Macar, Polonyalı ve İtalyan, binlerce mülteciyi Osmanlı topraklarına sürükledi 1849 yılı. Osmanlı yönetimi ve halk, bu mültecilerin fikirlerine sempati veya antipati duymaktan çok, "Vatandan cüda kalmış garipler" diye bakıyordu. jlber Ortaylı ürkıye geçmış yüzyıllarda, Osmanlı'ııın deyı^ıylc bır "mekei illica" ıdı "Terre d'asıyle, la France" gıbı muzı kdl ve duygusal atışlere başvurmadan, Babıâlı burokrasısı, her dılden ve her sıyası me7hepren canını kurtaran savaşçıları, devıımulerı genıs Osmanlı toprağının kıvrımları arasına saklayan bıı tutum ızlemıstır Fransız thtılalı'nden kaçan kralcılar, buraya sığınmıştı Öbur Avrupa ulkelerı kraleıları, ıhtılal rejımıyle ı,dtısmd ıçındc olduklarından kabul cdıp baştacı ederken, Osmanlı'nın cumhurıyetçı Fransa ıle de ılışkılerı gayet ıyı olmuştur Osmanlı ulkesı kendısı ulusalu ayakldiımaldiın tehdıdı altında ıken, Avusturya ve Rusya'yı sarsan ulusakı ayaklanma ve devrımlerın öndeı ve savaşçıldrının sığınma yerı oldu, onlara kucağını açtı Osmdnlı toprağı, uzak ulkclcrın ve polıtık ıklımlerın nıtelığıy le, doğrusu pek bağ kdramamıştı Halk ve yö netım, bu mültecilerin tıkırlerıne sempati veya antipati duymaktan ı,ok, "Vatandan cuda kalmış garibler" dıye bakıyordu Sığınanlar dd farklı atmosfere sahıp bu ulkede ya <,ok sıkıntı çektıler, dıl öğrenmek ve etrafı gözlemek gıbı bır donemın ıçıne gırdıler ya bır an önce ulkeyı teık edıp baskd ülkclerc yerleştıler, yahut dd bu ulkeyc garıp bır tutkuyla bağ lanıp dın ve uyruk değıştırerek Osmanlılaştı lar 1849 yılı, Osmanlı topraklarına, ıhtılal liderlerinden neferlere kadaı, Macar, Polorıyalı, İtalyan binlerce multecıyı sürukledı Macar devrımı başarısızlıkla bıtmıştı Gelenlerın bır kısmı dunyaya dağıldı, bu kısmı bu ulkede kaldı ve Osmanlı yurdunun kalkınmasına ve savunmasına canla başla hızmet ettıler Türkiye'deki anı ve anıtlarıyla Orta Avrupa tarihinden bir yaprak T Üç ülkenin tarihinde bir Osmanlı Paşası Budapeşte'de Tuna kıyısında Jozsef Bcm meydanı vaıdıı ve buıada alana adı verılcn Polonydlı Oenerdl Bem'ın bır hcykclı vardıt Mdcarlar, 1848 ulusdl devrımınde kendılerı nı destekleyen Polonyalı gönullulere duyduk ları şukranı, unutulma/ komutanlarının kışılığınde anıtlaştıımışlardır Yalnı^ ddha ılgıntı, ıkı ulusun kdhramdnı ulan Polonyalı Oeneral Bem'ın, "Vlural Paşa" olaıak buıın ul kenıude omrunu gorkcmlı bır bıçımde ta mamldmasıdır Üç ulkenın tarıhıne gt\cn Bem, 1831 Polonyd aydkldnmdsının kahrama nı, 1848'dc Macar devrımının oncü savaşçı larından vc sonra da Tanzımat dönemı aske rı reform ve zaferlerının kendısıne çok şey boıçlu olduğu bır konıutandır 19 yüzyılın tarıhı kuşkıısu/ ılgınçtıı, bız bu ılgınç döne mın taııhını yoğun olarak yasaydn bır ulusuz vc Doğu Avrupd halklarının tarıhı, sandığımı/dan daha da müşterek Ukıaynd Aydkidiıuidii ıid kdtılaıı Polonyalı Mıchal CzaıkcMftıky (1804 1886) muştu Sadık Paşanın konağı Cıhangırde bugunku Ozoğul Sokak ta yıımıJd üsmanlı nın hızmetırıe gırerek Mehmet baam Paşa oımuş ve orduda Kazak Alayları oluştur Kütahya'daki Macar devrimcisi 1848'de Macarıstan, Kossulh Layos'un ön derlığınde bağımsızlığını ılan ettı, resmı dıl Latınce ıken, Macarca oldu Kendılerını Polonyalılar ve Avusturya yonetımındekı dığer mdhkunı ulusldrın devrımcılerı de destekle dı Dcvrımcı ıttıfaka karşı Avusturya dd Rus yd'nın ydrdımını ıstedı I. Nikola, Oeneral Paskiycvic komutasında 200 000 kışılık bır orduyu Macarların ve Polonyalıların üstüne sevkettı Devrım yenılmıştı, Macar, Polonyalı vc Italyanlar akın akın Osmanlı Türkıyesı'ne sığınıyorlardı Şumnu ve Vıdın gıbı merkezlerde toplanan bu savaşçı multecılerı devlet yardım ve korumasına aldı Sultan I. Abdulmecid adına oraya gelen Ahmed Vefık Efendı (Pa şa)'nın okuduğu fermanı dınledılcr, "SaltanaC şerefim u/erine sizlcri temln ederim ki, hepini/. himayemİ7desınİ7 ve eski rutbe ve gorevlerini/e eşil gorevlere tayin edileceksiniz, isterscnı/, başka ulkelere gıtmenİ7e yardım edılccektır." Avusturya ve Rusya, kaçaklarm ıadesını ıstıyor ve baskı yapıyordu, Âli Paşa dıplomasısının başansıyla bu ısteğe karşı kondu Iondra, Parısgıbı merkezlerde Rabıah'nın tu tumu büyük taraftar toplamıştı Londra elçımız Muzurus Paşa, her gün tezahürat ıle se lamlanıyordu Avusturya polısı, mültecileri gozlüyordu Aralarındakı anlaşmazlıklar, hatta Muslunıan dınıne geçenler merkeze bıldırılıyordu Multecıleı ya ulkeyı terk edıyor yahut Bursa, Kütdhyd, Hdlep gıbı merkezlere yerleştırılıyordu Dın ve uyruk değıştırıp, Osmanlı hızmetıne gt\en bazı unlu multecıler, şunlardı General Bcm, "Mıırat Paşa"; Czaikowsky, "Sadık Paşa" olmus ve orduda Kazak alaylarını teşkıle başlamıştı Sadık Paşa 16