Katalog

Mahçup şair Pablo Ünlü Pablo Picasso'nun şiirle uğraştığı, 1935 yılından beri bilinir, ama herkesten kıyı bucak sakladığı bir "şiir defteri "nin varlığı, daha yeni ortaya çıktı. ağdaşları arasıııda, Pıcasso'dan etkilenmemış lıemen hıçbır sanatçı yokluı demek, yanlış olma/ Aıııa I904 yılında Parıs'e yeılesen \e fransı/ ressamlarının \anı sıın Ma\ Jacob, Apollinaire gıbı şaırlerle dosthık kuıan Pıcasso da onların şımnden etkılennııştır. Vc ressam Pieasso da şıirler kıilenıc almıştır. . Picasso'nun >a\ımlanmanııs şıırlerının coğunhıkta oldu£u kdtaloğun çalışmaları, Parıs'tekı Pkusso Mıuesi'nde sıırduruluyoı Unlu Ispanşol ressamııı şaır yonıınu a\dınlaiacak bu katalogda, 340 şiır yer alı\or. Ressam Picasso'nun çini mürekkebi mısralarıyla Ç zenleyicisi Marie Laure Bernadac ve sanat tarihçisi Christine Plot, günde on saat çalışarak Pieasso'nun şair yönunu ortaya çıkarmaya çalışıyorlar. Çağımızın dahisi Picasso'nun yaşamındaki karanlık noktaların bu araştırmayla aydınlanacağına inanan sanat çevreleri, sonuçları merakla beklemekte. t!k katalog, yıl sonuna doğru yayımlanacak. Picasso'nun e! yazıları da bir sergiyle hayranlarına tanıtılacak. Eluard'ın değerlendirmesi Picasso'nun şiirle uğraştığını ilk kez Cahiers d'Art'ın 1935 yılı sayılanndan birinde Andre Breton açıklamış, aynı sayıda Christian Zervos ve Paul Eluard, ressamın şiirlerini değerlendiren eleştiri yazıları yayımlamışlardı. Breton, eline geçen birkaç şiıre dayanarak Picasso'nun şairliğini göklere çıkarmış, "Bu şiirin biçemine önem verilmeli; bu dizeler susuzlugunıı gidermeyen bir adamın arayışıdır" demışü. Pıcasso sağlığında şairlik yönünun araştırılmasını istememiş, şiirlerini arkadaşı ve sekreteri Jaime Sabarles'e bile göstermemişti. Gizli şiir defteri Picasso'nun en tiliz biyograflarından Patrick U'Brian, ressamın diğer birçok Ozciliğı gibi şairliğini de gizlediğini, şiirlerîni bir deftere yazdığını, bu defteri cebinde, boş bir tuvalin aıkasında, dağınık atölyesinin bir köşesinde gözlerden uzak tııttuğunu anlatıyor. O gı/eınlı delter, bugun Paııs'tekı Picasso MüVesi'nin ikinci katındaki bir odada, Picasso'ya ait diğer yazılı kâğıtlar ve okunması güç sayfaların yanında bulunuyor. "Evrak Odası" denen bu bölümde, koleksiyon dü metinler. Bunların 340 tanesini çözup katalogladık. Breton ve diğer araşlırmacılann 90'a yakın şiir buldukları go/ onune alındıgında, çok önemli bir çalışmanın içinde olduğumuz ortaya çıkıyor. Işimiz kolay degil. rtnce mu/eye bagıslanmış veya mııze dışındaki kâgıllar arasında bağlantı kurmava çalışıyoru/. Uaha soııra bunları çö/up katalogluyorıiA. Picasso'dan kalan her dizeyi şiir diye nitelcyemtyi/.. Uize şeklinde tuttugu nolların sayısı daha fazla. Bu dizeleri keliınesi kelimesine Fransızcaya çeviriyoruz. Picasso'nun genellikle tspanyolcayı kullanması pek sorun yaratmıyor. Ancak sürrcalistlerden esinlenerek şiirde 'kapalılık' (ermeti/m) unsurunu ve sürrealisllerin 'otomatik ya/ı' metodunu ııygulaması ve hiv noktalama işareti, buyuk harf kullunmaması i.şimizi çok zorlaştırıyor" dıyorlar. Kâğıtlar incelenirken Picasso'nun genellikle v'ini mürekkebiyle yazdığı sayfaları, taslaklarla ve renklerle süslediği ortaya çıkıyor. tki araştırmacı, Picasso'nun şiirlerinin, karısın dan ayrıldığı 1935 döneminde yoğunlaştığını, I959'a kadar yazmayı surdürdüğünu, konuların zaman içinde ıçerık değiştirdiğini belirtiyorlar. Bıyograflar da Picasso'nun ıesım ya da seramik yapmaktan sıkıldıgı ıçın şiırc yöneldiğine ınanıyorlar Bernadac ve Pıot'un hazırladıkları kataloga önsöz yazacak olan Michel l.eiris (Picasso'nun şair arkadaşı), dızcler yardımıyla Picasso'nun artistik gelişmesinin çok iyi izleneceginı söylüyor. Metinlerde, Picasso'nun resimde de kullandığı kadın, oriak kullanım araçları, günluk yaşam, mucızeler, Akdenizlilik, politika, sosyal uğraş, barış gibi öğeler bulunuyor. Italyan Panorama Dergısi'nin Marie Laure Bernadac ile Christine Piot'un izniyle yayımladığı, aşağı yukarı 23 yıl arayla yazılmış ve daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış iki şiir, Picasso'nun biçemi konusunda belirli bir fikir vermese de bazı ortak noktalar saptamaya yardımcı oluyor. n Derloyen: Cumhur Cambazoğlu Arşivler Picasso Müzesi'ne bağışlanınca... Picasso oleli altı yıl olmuştu. Bazı vatisleri, "Maestıo"nun yaşanıı üıerine yapılan araştırmalara katkıda bulunmak amacıyla, kasalar dölusu arşivi, kâğıtları ve büyük özenle sakladığı mektuplan Picasso Müzesi'ne bağışladılar Marıe Laure Bernadac ve Chrıstınc î Pıot çalışmalarını anlatırken, "Brelon'un elindeki şiirlerle araştırmamı/ı sınırlandırmak * • /orunda oldugumu/u unu\orduk. Ama hiç leklemedigimi/ bir anda, ırnı/c Picasso'nun kâgıtlanyla doldu. Kâgıtların u>uk bolumu di/clcr halinde >azılmıs P icasso nun aşağıdakı ıkı şıırı, Picasso Muzesı tarafından yayımlanacak katalogda yer alıyor Bırı Fransızca, dığerı Picasso'nun ana dılınde Ispanyolca olarak kaleme alınmış bu ıkı şıırın çevırılerı, italyanca metınlerıyle de karşılaştırılarak ve arkadaşımız Refık Durbaş'ın da yardımlarıyla Turkçeleştırılmıstır uçsuz bucaksız bir kızıl sarı kavun dılımının sırtında ağaç nehır parçası gulunecek bir sofra kendı sıkıntısıylâ dalgın tehdıdı altında kol kanat germenın olüp gıdışını gormenın zevkıyle sıkmakta dışlerının arasında bir sap otu ıkı kuçuk badem mısalı göz duşmuş öylesıne aşağılara kucaklaşıyor ıkı uç gunden berı bıkmış usanmış gozyaşlarından kucuk kızın 14 Aralık 1935 8 Ocak 1959 Picasso nun elyansıyla 14 Aralık 1935 şıın Davıd Douglas ın ob|ektıfınden Pablo Picasso bir kuyunun çıkrığı dıbındekı taze çimenlerde ıhtıyatsız genç bir adam uyuyordu neredeyse çıplak ve üzerinde ayı ya da koyun postu yanında yeşıl kurbağa ve keklıklere donuşmuş ıkı ya da uç ana yön ışaretı içındekı ve dışındakı açlığı bastırmak ıçın fırının kıyısında yemek artıkları muleta "\an ve ıpek gıysılerı ve madenı tabakları ve acele pışırılmış yumurta katılıgında ve göz açıp kapayıncaya kadar kömüru kora dönuşturuyor ve el altında genç horoz ve her bir sütun çıkıntısından sarkan karpuz dılımınden başka hiçbir şey yok ve davulu bekleyış çam ormanı havası ıçın ve hesabını iyi bilen örtünun saçakları altında ıçe dönük taştan bir ormanı andırıyor iıicir ağacı fıdanlarının arasında ölmuşçesine havan ile havanelinın boğuk sesinden bağırtılar ve hamlelerle atılmış gibi büyük fırça darbelerıyle kapı aralığından şuruba benzer bir gökyüzu altında başında nöbet turtuğu beşik parıldayan kırıntılar ve ıslıklarla fırlatılıp atılmış denıze evı ve manzarada bir sinek donmuş sobada kızarıyor ellerı musluk borusunun ustünde (') Ispanyolca da matadorlann boğaları tyıce yormah ıçın kullandıklan gözalıcı kumaş parçasına varllgn ed