Katalog

Çöpün zengini, yerli mal Ü M R A N İ Y E Ç Ö P L Ü Ğ Ü N D E N İ Z L E N İ M L E F İstanbul'da, Boğaz Köprüsü'nün Anadolu yakası çıkışına on bir kilometre uzaklıktaki Ümraniye çöplüğü, kentteki dört büyük çöplükten biri. Semra Somersan lar. Gemilerle, kamyonlarla gelişmiş ülke çöpleri, Orta Afrika'daki Zaire gibı fakır ülkelere; Asya'da Pakistan'a, Amerika kıtasında "ABD'nin güneydeki fakir komşusu" Meksika'ya ya da Doğu Bloku'nda, iyi bir tüccar gıbi bu işi tam bir para kazanma yolu olarak gören Doğu Almanya, Polonya gibi ulkelere gidiyor. Son iki buçuk ay içinde, Tıirkiye de ilk kez ithal çöplerden nasibini aldı. Bu süre ıçınde, Türkiye'nin dört ayrı bölgesine depolanan veya depolanmak istenen beş değişik "ithal çöp olayı", basında yankı uyandırdı. Fedcral Almanya'nın Baden Württember'g Eyaleti'nde toplanan çöplerin hepsı ve Alman sanayi artıkları, "katı yakıt" olarak kullanılmak üzere Isparta'ya getırıldi. Izmir'e ise felç yaptığı uzun bir süredir bilinen kurşunlu hurda aku ve pıller ithal edildi. Bandırma'ya getirilmek istenen "yakılıp kul ve kurum haline getirilmiş evsel kaynaklı çöp" ile Tavşanlı'da depolanmak istenen halojenh Alman sanayi artıklarırun ithali ise gerçekleşmedı. Bandırma'da Belediye Meclisi, "İthal çöpe hayır" kararı aldı. Buna karşılık, "Tavşanlı olayı", basına yansıması nedeniyle bozuldu. Almanya'dan Türkiye'ye ihracı söz konusu olan "endüstri alçılan"nın ise ithal edilip cdilmedıği ve ülkemizin neresine gelmesinin söz konusu olduğu açıklığa kavuşmadı. Türk kamuoyunda büyük rahatsızlık uyandıran Alman çöplerınin Türkiye'ye ihracı konusu, TBMM'nın 3 mart tarıhinde onayladığı ithal çöpü yasaklayan yasa tasarısı ile sona ermiş gibı görünüyor. Ancak bundan sonra, "kaçak çöpler" için yine de tetikte olmak gerekiyor Çunku Alnıanların çöp sonınıı bit miş dcgıl... Kaldı kı Turkiye'de insanlar, kendı çöpkrıyle ancak baş edebiliyoı; hatta bunu bıle "gerekli sağlık şartlarına uyarak" yapamıyorlar. Turkıye'nın çöple ılgıli sorunlarını uzun bir süredir gözleyen Boğaziçi Üniversitesi öğretım üyesı Doç. Dr. Krilon Curi, "Turkiye'de çöpler, hiçbir onlecn alınmadan, gelişigüzel, gö/den ırak bir yerlere atılıyor. Oysa bu, halk saglıgı açısından son derece tehlikeli olabilir" diyor. Biz de neyin ne olduğunu "yerinde", tam olarak anlayabılmek içın, "resmen" bilinen bu "gözden ırak yerler"den birinin yolunu tutuyoruz... Işte karşımızda, büyük metropol Istanbulun Ümraniye çöplüğü: Boğaz Köprüsü'nün Anadolu vakası çıkışına 11 kilometre uzaklıktaki "Ümraniye çöplüğü", lstanbul'dakı dört büyük çöplükten biri. Diğerlerı: Yakacık, Halkah ve Kemer çöplükleri. Çöplükte, çöp ayıklayıcılarına, müteahhit namına bek çilik yapan Ramazan T., "Çaresi kesilmiş biı suru insan gelir buraya, çop ayıklayıcı işçisinden, çocuguna kadar," diyor. Ve kendısınin toplum ıçınde, "çöpte çalışıyorum," diyemediğini, ancak 15 nüfus beslediği içın ayda 150 bin liraya mecburen bu işte çalıştığını anlatıyor. litanbulluların çöplcri, hastanelerin kullanılmış serum şışelerı ile diğer artıkları, kudu? köpek ölüleri, fabrikaların artıkları ve tstanbul'un Anadolu yakasında "üretilmiş" aklınıza gelebilecek her türlü çöp burada "Ebedı ıstırahatgâh'Marına kavuşan bu maddeler, pek de "sükun içinde" değiller. Çünkü Ümraniye çöplüğunde, çöplerı ayıklamak içın, 80 kadar işçi çalışıyor. Çöp yığınlarını karıştırıp ekonomiye gerı kazandırılabilecek malları toplayan bu kişilerin hemen hepsı, Sıvas'ın Kangal kazasından. Ayrıca cıvar mahallelerden her gün gelip çöplerı karıştıran onlarca kadın ve çocuk var çöplükte. Çöplerı düzlemekle görevlı traktör de cabası. Sütunü içtığimız ınekler, Beiediye'nin kamyon kamyon döktüğü çöplerden beslenıyor. Küçuk çocuklar çöp yığınları arasından ekmek parçalan bulup yiyorlar, zengın semtler A fiyet olsun, yedıni7 içtiniz. Mideniz doydu. Keyfiniz yerine geldi. Gönlünü7 şenlendi. Üretinı, ağır aksak da olsa sürüyor. Ekonoıni, batağa da olsa, ister istemez bir yerlere gidiyor. Yeni deterjanlar piyasaya çıkardınız. Arabalar urettiniz. Giındelik yaşam sürüyor. Ne âlâ! Biı ioıun var ama... Yiyeceklcr mıdenire gitti. Yenmcyecekleri ne yaptınız peki acaba? Urettiklerinİ7i piyasaya sürdünü7, artıklar ne oldu. Çöplerinizı nerclcre sakladınız? Nelcrelere dağıttınız? Çaktırmadan nereye bıraktınız? Gizlisı saklısı kalnıadı bu işın artık. Ürettiğinızden çok daha fazla çöp yarattığınız içın, çaktırmadan bunları yok etmek arzusu, yalnızca size özgü değil. Gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan endustrileri de baş edemiyorlar çöpleriyle. Ve çok cazip bir imha yolu bulmuşlar kendilenne: Çöplerini, dövize şiddetle ihtiyaeı olan, ekonomileri sürekli serumlarla yaşayan az gelişmiş ulkelere "ihraç" ediyorlar. Üstüne para vererek tabii. Yoksa kim, can dostunun bile olsa, çöplerini kendi arka baheesinde barındırmak ister? Yeni bir turızm türü doğdu böylece 1980'li yıllarda. Adına "tehlikeli atık ııırizmi" diyor Bir ocakta artıkların işlenme aşamalan ve elde edllen yeni maddeler Aaagıdaki sema, Italya, Almanya va Franaa gibi ülkelerde, çöp toplamada getlrllen çasltllllkle blrllkta, yeniden kullanıma dönük olarak llerleyan çalışmalardakl la akıaını va aonuçlannı ortaya koyuyor. Bu âlatamla, bir yandan demlr va "haflf maddeler" (plaatlk, paçavra) yeniden kullanıma dönüştürülürken, öt» yandan tanm içln verlmll klmyevl bllealmler va yakıt elda edlllyor. Boylece Türkiye'ye göndarilan va gönderllebllecek 'İthal zangln dagll, "kaymağı alınmıa" faklr bir çöp olarak yola çıkıyor. AVRUPA'DA "ÇÖP SANAYİSİ" ARTIKLARI NASIL DEĞERLENDİRİYOR? Y*nlden kazanılaA demlrler HimTSlleşlmler Plastlk, paçavra) Yeniden kullanıma glren maddelerle plastik üretimi ğır blfeslmler