Katalog

H A F T A N I N KO N U 6 U 'Doğa ve insanı güleç yüzle yorumladım' UNICEF ve Strasbourg Unıversıtesı'nın 1987'de ortaklaşa duzenledıklerı "Barış Yılı" kartpostal yarışmasında buyuk ödulu kazanmış olan Mehmet Pesen, kent yaşamına karışan insanı çızerken, onlarla bırlıkte yaşayıp tek tek tanımaya çalıştığını anlatıyor. Nurl Dikeç ıık yıldır, dılc kolay hem yetıştırılcn bınlerce öğrenu hem de arlık ne çerce velere ne de duvaılara sığınayan yu/ler ce, bınlerce eser Ve hemen hepsı, Anadolu'nun dağları, ovalan, köylerı ve kasa baları ıle oralarda yaşayan "ınsan"ı, sonra sertıt scmt Istanbul'u, tualınde yaşatan bır resım us tası Mehmet Pcsen 1948 yılında akademıyı bıtırınce, askerlık ıçın vıktığı Anadolu, üiuııı resını sanatındakı yö nunun ve turünun behrleyıusı oltnuş Anado lu daglarının ıssızlığı ıle o ddğların eteklerınde kurıılu köyler Ve köy duğunlerı, bayramlık gıysılerı ve Anadolu'nun folklorıı Bugun 88'ın son günlerı yaşanırken, Mehmel Hoca'yı bır sanat galensınde açacağı sergının hazırlıklarıyla uğraşırken bulduk Uzun yılla rın çalışmalarını, ürünlerını tek tek duvarlara yerlcştınrken, sankı yınc kırk yıl öncekı genç ressam Mthmet Pesen'ın ılk fırça darbelerının heyeLanı, kolayea okunuyor yüzünde Onu, bu heyecanlı ve yorucu uğraşın ıçınde, bır de bız yornıak ıstemıyoruz Zaten ressamın soyleyeceklerı söylemek ısledıklerı fırçasının ucunda çoktan renk ve şekıl bulmuş kaışımı/ da duruyor Ama yıne de bu kırk yılın öykusu nü keyıfle özetlıyor Mehmet Pesen • "Akademık bır öğrenım sonunda, doğayı 'nakışsal bir doku ile' yorumlamaya calijtım Zamanla soyut bır döneme gırerek nakışın ku ramsdllığından sıyrıldım Bu dönemde duygu daha bır öne çıklı Baştan bcrı, Anadolu ınsa ııına ve onun folkloruna olan tutkum ıse mın yaturde v'k'Ş buldu Mınyatürü önce kendı kay nağımi7 olması bakıınından ele alıp Batrnın re sını teknığıyle bırleştırerek yorunıladıın Bu tür çalışmalarım henı kendı ızleyıcılerım tarafından 'bızden' olduğu ıçın sevıldı hem de yabancılar, Batı resmının Doğu ılkelcrıyle kaynaşmasından oluşan bu türe sempatı duydular Tum bunla rın dışında, benı asıl mutlu eüen, resımde Batı taklıtçılığı değıl, kendıme özgün resmı bulmuş tum " • Savtn Pesen neden genellıkle Anadolu ve Anadolu insanı} • "Ilk kez 1948 yılında askerlık ıçın Anado lu'ya çıktım Ankara'yı sınır alnsak, hemen tüıtı doğuyu gezdım O yıllarda Anadolu hcnüz yoz laşmamıstı Tamamen kendıne özgün saflık vc ınanc ıcınde ıdı Ilk karş.laştığım gelın alaylan oldu Bu olay, folklorumuzun en renklı ve ha reketlı örneklerınden bırıdır ve benı çektı As lında daha Istanbul'dayken halk oyunlarına bü yuk ılgı duyardım 1940'larda tstanbul'da halk oyunları hemen hıç bılınmezdı Cmınönu, Yag Iskelesı çcvrcsındckı sırt hamallarında nakışlı corapları ılk kez gördüm vc onların öğlc yemeklerınden sonra oynadıkları yöresel oyunlannı Zamanla onlara katıldığım bıle oldu Çcvremden antıpatı almama rağmen' Işte Anadolu' da bu olayın tam ıçıne gırmıştım " Pesen'ın resım sanatındakı »evımını en çok elkıleyetı bu Anadolu gtzısı oldu Orada gördüklerı, yaşadıkları ve hocası Bcdn Rahmı'dtn aldığı ılhamla kendı çızgısını bulmaya başlamiitı bıle tlk valışmalarında tüm yönlerıyle, yaşanı bıçımlerıyle şekıl ve renk bulan köylü fıgurlerı hıç eksılmcdı Yalnız bır dönem harıç • "Dostlukla bağdaşmayan ve çıkarcı bazı olaylarla karşılaşmam benı bır süre çok sevdığım ınsana kustürdü Onu, resmımden bıle çı kardım ve tualımde hayvanlar yer alnıaya başladı özellıkle horoz ve tavukları hem dc bcs leyerek, onları çı/dım yıllarta Ama gerçek mal zeme ınsandı benırn ıçın ve ona dönmekte da ha fazla gecıkemezdım Doğa ınsan ılışkılennı ve bunu gulev yuzle öykılsel şıırsel bır tanım lama ıle yorumladım " • Hocam, sızm gerek öğretmenlık gerekse sanat yaşamımzm büyük bır bölümü de tstanbul'da geçnıış Bunu resımlerınızde kolayca görmek mumkun tstanbul çalışmalarınızın öykusunı) de anlatabılır nusınız7 • "Istanbul'u scmt scmt çızmeden önce çok u/un bır araştırma devresı gecırırım Kerıt yaşamına karışan insanı ayrı ayrı ıiKelerım önce Hatta onlarla bırlıkte yaşadığım bıle vok olmuş tur Tek tek tanıdığım, belleğıme ve eskız def terıme ışledığım msanlar cok sonra, hep bırlıkte bır tablomda yerlerını alırlar " Bır ressamın, hele Pesen gıbı yaşamının uzun bır bölümünU tualı başında gcçırmış bır usta nın öyküsü, kelımelerındcn cok lırçasında ve renkletınde yaşıyor ve onun cok değerlı dcltcrlerınde Defterlerı ayrı bır önem taşır yaşamın da Çünku tum yaşamı o defterlere ışlenmış gı bıdır sankı Anıları, öykulerı, şııılerı ve eskı/ lerıyle • Hocam vzın uluslararası bır kartpostal çahşma'sı ve bır de buna yakın, ödul öykıinüz var Sanırım bu olay Turkıye'de yeterınce duyulabılınış değıl • "UNICEF'ın her yıl cıkardığı vc tüm dun yada salışa sunulan kartposlalları ıçın, kuru mun Türkıye temsılcılığı tarafından benım ıs mım lanse edılmış Gönderdığım ıcsımlerııı ıkı sının basılmasına karar verıldı ve bın 1986 yı lında basılarak tüm kıtalarda, satışa sunuldu Dünyanın çeşıtlı ulkelerınden sanatçıların ım zalarını taşıyan bu kartpostallar ıçınde benım kı, çok kısa bır zamana dört mılyon gıbı hıçbır karta nasıp olmayan bır satış rakamına ulaşmış Ama ben kendı ülkemde bu kartların sdtıldığını hn, göremedıın Bu olaj sonrası, benım orada, bır ısmım oluş tu Bu arada UNICEF ve Strasburg Akademisi'nın ortaklaşa düzenledıklen "Barış Yılı lllııslararası Kartposlal Yaralım Yanşması" ıçın da UNICEF kartpostallarında imzası bulunan tek Türk ressamı Mehmet Pesen: K istanbul, 1923 doğumlu olan Mehmet Pesen, ortaöğrenlmlnl tamamtadıktan sonra 1948 yılında GOzel Sanatlar Akademlsl'nl bltlrdl. ögretmenllğl seçen sanatçı, 1950 yılında Gelembevl Ortaokulu'nda gttreve başladı. istanbul Erkek, Olresun ve Haydarpasa llselarlnde blnlerce öğrencl yetlştlrdl; onlara reslm kültürü ve sanat sevgisi aşıladı Reslm çalışmalarını da aralıksız surdflren Pesen, Anadolu'nun lolklorlk yasamını ve Istanbul'un defilslk semtlerlnl tuallne yansıttı. Bugdne dek kırk klsisel reslm serglsl duzenledl. Mehmet Pesen ın bır İstanbul kompozısyonu