Katalog

S A 6 L I K Erdal Atabek R A S G E L E Raif Ertem İnsan hayatına saygı... "İnsan hayatına duyulan en yüksek saygı" "Tokyo Bildirgesi" diye bilınen, bütün dünya hekimlerinin ortak toplantısında alınan kararların en önemlılerinden biridir. Ve bütün hekimlerin uygulamak zorunda olduğu bir meslek ahlakı kuralıdır. nsan hayatına duyulan en yiıksck sa)gı, tehlıkt anında bilc surdurulmeli ve herhangi bir (ıbbi bilgınin ınsanlık vasalarına aykırı bıcinıde kullanılmasıııu fırsal verılmemelidır. "Tok>o Bıldırgesı" dıye bilınen, bütun dıın ya hekimlerinin ortak toplantısında alınan ka rarlardan bırı olan bu önemlı ılke, butıın hekım lerııı uygulamak zorunda olduğu bir meslek ah lakı kuralıdır "İnsan hayatına duyulan en yüksek saygı" Hekımlık mesleğının özu bu dcğıl mı? Sağlık hızmctının tcmclı bu dcğıl mı'' Ankard Idbıp Odası lnsan Haklan Bürosu" nun yaptığı bir çalışma, önumdc duruyor "Aclık Grevi ve Ilekim" adını laşıyan valışııuunıı bazı bolumlermı akldimak ıstıyorum Nedeııı nı bılıyorsunuz Hapısaneleıdc avlık gıevleıı suıuyor Hapıstekı ınsanlar, daha ınsan<.a bir "mah pusluk" n,ın sağlıklaıını, hayatlarını tehîikeye atarak mucadele edıyorlar Yakınları, analaı, kardeşler, eşler çok şeyı göze de alaıak bu muıadelc>ı desteklıyor Barolar, tabıp odaları, ya/aılar, duşıinurler, insan hakları dcrneklen, halkevlerı, seslerını hapısanedekı ınsanlann seslcrınc katıyor Ncdır bu nııkadele9 Tek tıp gıysı mı, sevk zıncırı mı, kıtap, radyo sorunu mu, sağlık sorunlan mı, hapısancleıın bıtmez tükcnmcz sorunlan mı ? Soruıı, "ınsanı.a yaşamak" sorunudur Sorun, hapıslekı ınsana "insan olaıak baka bılme", "insan olaıak davıaııabılıne" soıunuduı Yetkılıler, göıevlıler, hapıstekı ınsana "ezılmesı gereken", "ezıytt çekmesı gereken" kışıler olarak baktığı surece sorunlar bıtmcycccktır Vc bu toplumdakı ınsanlann "ınsanın yanında" yer alması zorunludur Son insan!.. G İ llk 24 saat ıvınde 800 1500 gram kaybedılır Sonıakı on gun ı<,ınde kılo kaybı günde yakla şık I kg dolayında olııı Aı^lık suıeı ve bıı ayı geçerse kılo kaybı azalır, günde 300 gıam dola>ına ıner Başlangı^tal ı su ve tuz kaybı, açlık ılerledığı zanıan doku kaybına dönuşür öncc bcdcnın yağları erır, sonra da protcın dokusu erımeyc başlar Bu aşamada hdydl ıvın tehlıkelı olan dönem de başlamıştır Başlangııjakı beden ağıılığının "h 4O'ı kaybedıldığı zaman artık cıddı bir yaşamsal tehlıke vardır A<,lığın organlar uzcrındckı etkılerı de ıncelenmış ve sozu gcıcn raporda dyrıntılarıyld yer alııııslır Böbrekleı, dolaşım sıstemı (kalp ve damar laı), solunum sıstemı, kan sıstemı, sındırım sıs temı, bagısıklık sıstemı, ııreme sıstemı u/ayaıı dı.lıktan etkılenırler Bütun sıstemlerın ortak ı,abası, bedene artık gclmeyen su, tuz ve besın maddeleıının yoklu ğunu elınden gcldığıncc göğusleyıp, kalanları ckoııomık kullanarak hayatta kalmayı sağlanıaktıı Derıde kuıuma görülür, gözler donuklaşır, lerını kayb(.der, beden ısısı düşer, kan volümü d/dlmıştıt, tansıyon düşer ve hasta tvel, artık hastadıı dyakta durama/ olur, vıtamın eksık lıklermdcıı enfeksıyonlara kolay yakalanma du lunıu oluşııı, baş dğrısı sıklır 10 gunden sonra, kışılık değışmelerı, sınırlılık, apatı, ruhsal değışıkhkler görülüı Avlık grevınde hayat n,m tehlıkelı dönem, "su, tuz, şeker verılmemesı durumu"nda çabuklaşıı Açlık grevlcrını engellemek ya da kışılerı vazgcçırmck ıvın su, tuz, şekcr vcrmemek, hasta bir ınsdiid zorunlu ılaunı vermemekle esdcğcrdır, ııiban sağlığınd kcsınlıkle aykırıdır Bu noktavı, hıc,bır zaman uııutınaındk, a^lık gıevlerının nedenletıyle ılgılendırmemek, her hangı bir tartışmanın konusu yapmamak zorun dayız AJık gre\ı yapan kışı, artık ne tutuklu ııe hu kumhıdur, sadece hastalanmış bir ınsandıı Ona su, tu7, şeker verılmesı zorunlu bir gö revdır Bu görevın öncelıkh sahıplerı hekımlerdır Sonra da, hukukçular, yetkılıler, görevlıler, "ınsan haydtııid saygı duyan" hcrkes Oysa, Adalet Bdkanlığı'mn 7 7 1988 tarıhlı genelgesınde, " grevi luatıcı bal, şeker ve IIIA dahıl olmak u/ere herhangi bir yıvecck maddesi ve doklor tarafından verılmesı /arurı gurulen ilaçlar dışında ilaç verilmeyeceklir" denıl mcktedır Bu, "ınsdn sdğlığına aykırı" maddenın derhdl yürürlükttn kdldırılmdsı, kdldırılmadığı takdırdc hckımlerı.e uygulanmaması gereklıdır ^unku avlık grcvı ıçındckı kışıye su, tuz, şeker verılmesı, "doktor tardfınddn verılmesı zorunlu ılac,lar"ın başmda gelmektedır Gerısı ınsan olmak vc olmama sorunudur • eçengünbırdostaıastlaclım U/ıııısurcdır Bodrum'da oturuvormus tıö rünce elırne ıkı lotoğral lutuMuıdu Bdktım, ııkıldım Yanmış bir orman görüntusü Kahveıengı sarı Caıısi7 Bu ağavdıkılıyoı Tekbaşına.yalnı/ Dı renıyor Eşıııı kaybetmış, dostunu kaybetmış Yolunu, yoldaşını kaybetmış Uzüntüsü 1 duruşundan bellı Ttırhan selcıık , Açlık Grevinin Fizyolojisi... Açlığın baslangıcında kılo kaybı olur Başlangı<,takı bu kavıp su ve tuz kaybıdır İnsan bedenının yaklaşık uçte ıkısı • sudur 65 kılo ağırlığındakı bir ınsanın 40 kılosu sudur Suyun insan ıçın taşıdığı önem yaşamsaldır Su, ınsanın damarlarından hucrelerıne kadar yayılmış, butun fizyolopk ve metabolık ışlemlerın ortamını oluşturarak insan hayatını surdurur İnsan bedenındekı suyun belırlı oranda tutulabılmesı çın "susama" duygusu, "su doygunluğu" duygusu, böbrekler, terleme ışlevı gıbı bırçok mekanızma bırlıkte çalışır Tuz da insan hayatı ıçın, insan sağlığı Içın su kadar önemlıdır Tıp kltaplarının ılgılı bölumu de "Su ve Elektrolıtler" başlığı altında verılır ve elektrolıtlerın en onemlısı sodyum ve potasyumdur Sodyumun en çok alınma bıçımı de sodyum klorur olan bıldığımız tuzdur Gunluk tuz alımı ortalama 1015 gram kadardır Su ve tuzun önemi Yemeklerıne tuz ekme ahşkanlığı olanlar, bu ekleme tuzla gunde 25 gm 'a kadar tuz alabılır Tuzun başlıca önemı kan basıncını belırlı tonuste tutmak, dolaşımın duzenıne yardımcı olmak, suyun tutulmasına yardımcı olarak metabolık duzenı surdurmektır Gundelık hayattan da bılındığı gıbı, aşırı terleme, sıcak havalarda aşırı hareket, tuz almamak gıbı nedenlerle tuz eksıklığı olduğunda halsızlık, aşırı yorgunluk, lansıyon duşukluğu, nabız sayısının yukseklığı, daha ılerı durumlarda beyın ışlevlerınde durgunluk, zıhın karmaşıklığı gıbı belırtıler ortaya çıkar Kuşku yoktur kı, su ve tuz alınmamasının surmesı, bir noktadan sonra yaşamla bağdaşmayacaktır Bu bakımdan 'açlık grevı" olayını kışıye tuz vermemekle yaşamsal bir tehlıkeye donuşturmek, insan sağlığının temel bılımsel ılkelerıyle çelışır n TurhanSelv'uk'unbırkarıkdtüruıuıanım sadım Adı "Son Afta^." hnlemleı ı> k, bo\ lamlarıyld bir dün\a <,ırılı»ıplak Topıak akmış. Yalçın kayalar parlnor Bos, bonıboş.. Uzaklarda tek bir ağav Yapıakları dokul muş,ddlldiıknılnıı>, ktırunuış kırıkdalında bir ınsan sallanıyoı kendını asmıs Bu son ınsan' Cunıhurıjel BilıınTeknik ekıııde oku muşsunuzdııı 2400>ılında soıı ınsanda olu yor Sönmıiş bir yıklı/ aı tık dıınya1 lnsanoğlunun 21(X) tarıhını atabıletegı bı lc şuphclı Bodıumludostanlatmayabasladı lXnıze bakjıı vaınaı,larda buıunldrda Ulnıadık zamaıılarda Bıı yangıiHikıvoımuş \aııdığı kadarı yanıyor kdldiıısonduıııkıyoıııuıs ar kasından dozerler gılı\ormus kıyıkııa \ol aı,ıyoımuş "Goko\a'yı karaduıı ge/eıegı* artık" dıyor Ilgını, değıl mı 1 Y.ıngın, do/er, yol Yakında, "Orman o/ellıgi ka>boldu" dc necek Mulkcdınılccek Bılmem kaç vıldızlı oıeller dıkılecek I lep bunların ha/ıı lığı Bugıdışlv 2100 y ılında bavkuslarada ınezaı olaıak bıı yapılaı Anlayamadık gıttı Doğa bıtmı.e, caıılı da bıter Altııu oyuyoı u/, ustunu yakıyoı uz Altını üstedıkıyoıu/ Ne kadar suıeı ' Kısacık ömı uınüzdı goreceğız sıkıntılaı ı nı, vocuklaıımızısı. mullaka' "Buy uk Sahra Çolu" dı>c oku>oru/ kıtap larda Öylcgösterılıyorharıtalarda Amabılıyoruz bıı zamanlar, "llııyuk Sahra Orıııunı" olduğunu Or man yaııdı kul oldıı loprak kuruüıı ı,ol oldu Insanlarav Elavmamış, yaıdııııbek lıyorlar Kım kımeyardım edecek'' Dımyamn heı yerı çöllsşıyor Kırknıyor Dermanı kalnu dıtoprağın Yakındaıkınleı başaksaranıa yacak Ağavlar meyvesız Ruzgârlaı kuın bukıtidrı gelırecek, gLtııecek C aıüılaıa >LI yok artık dunyamızda' Alınvdzısı değıl luı kcııdı clkı mu/k lıa /ıılıyoııi7sonuınu/ıı Bıkbık Ooıctoıe Yakındostlaryakııı "lakınaıkad.ışlaı >a kın I labcKisı, dokma lcpLİerındckı lek ağaı,. arkasından Iıırlıan Sekuk'un "Son Ağaç"ı Vc dalında sallanan son ınsan' Rasgele' ' 1 17