Katalog

A Ğ L I K Erdal Atabek RASGELERaif Ertem Sporu yapalım mı, seyredelim mi? Her moda akım gibi "Sağlıklı Yaşam için Spor" sloganı bir süre toplumda etkili oldu, sonra da yavaşladı. Oysa bedenimizin hareketli olması, hem beden hem de ruh sağlığımız için önemli. eul Olimpiyatları'nı izliyoruz. Süpcr sporcuların olimpiyat rekorlannı, dünya rekorlarını, izliyoruz. Biz de süper seyirci olduk. Hayatınuzda sporun yeri ne? Genellikle seircilik. Okullardaki jimnastik derslerinin hayatıııza fazla bir katkısı olmaz. Sonra da özel bir ilgimiz olmazsa, ya spoa kayıtsız kalırız ya da seyirci. Kuşkusuz herkes sporcu olamaz, olmasıa da gerek yok. Ama herkesin belirli bir beden hareketüliine gereksinmesi var. Eğer, böyle bir spor UltUrUmUz olsaydı, her yaşta yapabileceğiliz sporları bilirdik, bunların yerlerini haırlardık, günlUk hayatımız içinde yer veririk. Bir süre önce "Saftlıklı Yaşam tçin Spor" loganı ortaya atıldı. lnsanlar yürümeye, koşıaya başladı. Her moda akım gibi, bir süre aplumda etkisi oldu sonra da yavaşladı. Oysa, bedenimizin hareketli olması gerçeksn de beden ve ruh sağlığımız için önemli. Hareket, kaslarımız, eklemlerimiz, dolaım sistemimiz, solunum sistemimiz, sindirim e sinir sistemlerimiz için son derece gerekli e yararlı. Bedenin hareketliliği zayıflamak için değil, ıerkes için son derece önemli. Ne yapmamız gerekiyor ve nasıl? Herkesin yapabileceği en kolay beden haeketi, yürümek ve basit sistemli kültüriziktir. Her gün on dakikadan yarım saate kadar yrılaçak bir süre, bunu gerçekleştirmek için eterli. Burada önemli olan, bütün kasları ve ekîmleri hareket ettirmek, solunum ve dolaım kapasitesini arttırmak, gerginliği azaltlaktır. Gençlerin hareketli sporlar yapmaları onarın bedensel ve ruhsal gelişmelerinin bütünîyicisidir. Onların spor yapmasını mutlaka Av sonrası ıldırcın curnata yapmış. Geçen pazar, Karaburun'da. Haber geldi. Gidemedim... Karaburun'da olan Kumburgaz'da da olur. Ereftli sırtlannda da. Emin, Abdullah, Fadıl beylerden ses yok. Mesken tutmuşlardır. Dönmezler, dönemezler. Av bırakılır gelinir mi? Çarşamba'nın gelişi perşembeden belli olurmuş. Bıldırcının gelişi de akşamdan. Gece döndü mü, el ayak çekildi mi, kılavuzların sesleri duyulur. Arkasından bıldırcın alaylan sökün eder. "Gud guduk, gud guduk..." Hava serin, rahat bir uyku. Sabah! tlk tşıkla kalkılır. Cevdet ya da Abdullah Apabey çayı demlemiştir. Bahçeden taze domates, yeşil biber de toplamıştır. Nedense 'kahvealtılar' ayakta yapılır. Bir yandan tüfekler, fişekler hazırlanır. Gözler bayırlarda. Fadıl Bey önden zorlar. Duramaz, tutamazsın. Arkasından Kâmil, diğerleri. Sofra ortada kalır. Emin'in mekânda... Necmi Bey ağırdan alır. Evinin kapısına dayanır. Kulak kesilir, ses dinler. Tüfek sesleri! Nereden geliyor? Ne taraftan geliyor? Saptar. Arabasına atlar, oradadır. Necmi Bey işin keyfindedir. Kendini uzmez. Üç beş tüfek atar, oturur. Ya da döner. Tüfek sesi duymamışsa cvinden çıkmaz. Ev halkına emirler yağdırır. Bir gün gözlerime inanamadım. Arabasına bindi. Camı actı, kibrit istedi. Beş kişi birden koşturdu. önce kim ge <^tirecek? Necmi Bey gayet doğal. Başıyla teşekkür etti, yürüdü. Nerde o? Mekân sakinleri bayırlara yayılmış*| tır. Abdullah Ağabey bir sınırı tutmuştur. Elinde manduka. Ha sallar, ha sallar. Kâmil gündöndülerde. Boyu uzun rahat yürür, Cevdet yandan izler. Fadıl Bey bu yıl köpeksiz. Alışmamışa zor. Bıldırcın arkasından kalkar! Öğlen yemeği geçiştirilir. Subaşında, ağaç altında. Nedense birbirlerinin vuramadıkları avları anımsarlar, anlatırlar. Biraz ktzmış gibi yaparlar. Kalkarlar... öğleden sonrakiav dingin olur. Kısa sürer. Hele kuş yoksa hemen dönülür. Soyunur dökünürsün. Tulumbanın soğuk suyu. Biri çeker, biri başını altı' na tutar. " O h " diyen yayılır. Güneş yaslanıncaya dck oyalanırlar. Fişeği biten fişek yapar, dencme atışlan... Tüfek sesi, müzik sesi... GUn yattı mı, bir telaştır başlar. Kimi ocağı yakar, kimi salata yapar. Masa kurulur. Yanık bıldırcın kokusu anason kokusuna karışır. Tam o sırada Necmi Bey gözükür. Evde ne varı>a toplamıştır. Bir tepsiye koymuştur. Ağır ağır yaklaşır. Yeri hazırdır. Selamlar, oturur. tşte ondan sonra bir yaşam başlar. Söyleşiye doyum olmaz. Avcılar ne de çok laf bulur. Gülmesini de bilirler, güldürmesini dc. Kent kuşağı bunun farkında değildir!.. Yaşatmadık, yaşatamadık. Yemekte tuz, rakıda buz, sofrada kız. Çiçek Pasajı'nda, Kumkapı'da. Ya da Boğaz'a karşı. Eş, dost, yar, yaran. Hepinize selam! Ben gidiyorum! Rasgele!.. D B S desteklemeli, gerekli olanakları yaratmalıyız. BugUn, gençlerin eskisine oranla daha yaygın spor yapmaları scvindirici. Fakat orta yaşlara gelındiğinde, spor kendiliğinden bir seyir olayına dönüşür. Oysa, bu yaşlardan sonra bedenin hareketliliğini korumak çok daha önemli bir sağlık sorunudur. Buyuk kentlerin giderek daha sıkışık mekânlar durumuna gelmesi, yararlı sürelerin evden işe, işten eve gelmek için harcanması, insanların spor yapma olanaklarını daha da kısıtlamaktadır. , Oysa, büyüyen kentlerde yürümek için, koşmak için, yüzmek için yerler yapmak, insanların buralara gelmelerini desteklemek zorunlu. BirKitap: Sağlıklı Yaşam İçin Spor... Dr. NecmattlrîErkan'ın yazdığı bu kitap, sporculardan çok "sağlıklı yaşam için spor" yapacak olanlara yönelik. Kitapta "yaşam boyu spor" anlayışının nasıl geliştiği, bedenin çalıştırılmasının çeşıtli beden sistemleri ve çeşitli hastalıklar üzerindekl etkilerini anlatan Dr. N. Erkan şu önemli konuları ele almış: • Yaşam boyu sporun fizyolojik temelleri • Nereden ve nasıl başlamalı? • Bedensel ve ruhsal gençleşme. • Yaşam boyu spor erken yaşlarda başlamalıdır. • Kadınlar için yaşam boyu spor. • Uygulamada ortaya çıkan sorular ve yanıtları. Kitabın sonunda yer alan çeşitli tablolarda yararlı bilgiter konuları zenginleştirmiş. Kuşkusuz, kitle sporunun bilımsel olarak yapılabilmesi için yol gösterıci elemanların çalıştığı merkezlere büyuk gereksinme var. Bu merkezlerde çalışacak hekimler, fizyologlar, spor uzmanlarının oluşturacağı ekipler kontrol edici, yol gösterıci, yönlendırıcı, eğitici, gerektığinde tıbbı yardım yapıcı işlevler yapacaklardır. Ne çare ki, üzerinde bunca durulduğu öne sürülen kitle sporunda böyle bir yol gösterlcllikten yoksunuz. Onun için de, bu alanda yazılmış kitaplardan yararlanmak daha da önemli. Devletin spor örgüllerinin yarışma sporları kadar kitle sporuyla da uğraşmasını istemek gerekiyor. Basın da toplumun bu alandaki gereksinmesıne profesyonel futbol kıyıcığında yer verır mi dersiniz? D Spor yapmanın özelliklerini şöyle belirtebiliriz: • öncelikle, bedeni hareket ettirmenin yararına inanrnak. Bunu günlük hayat akışı içinde programlamak. Bunun için uygun zaman dilimi ayırmak, uygun yeri bulmak. • Sonra da düşünülen beden hareketini olabildiğince aksatmadan sürdürmek. Bunu ara sıra yapılan bir keyif olarak değil, sürekli yapılan bir beden gereksinmesi kabul etmek. • Zorlayıcı olmamak. Bedenin hareket kapasitesinin yavaş yavaş yükseleceğini bilmek. Böylece, başlangıçta daha kısa, daha kolay olan hareketliliği sonra yavaş yavaş arttırmak. • GünlUk hayat içinde masa başında ya da belirli bir işte çalışırken bedenimizin zorlanan bölgelerini dikkate alarak, örneğin sırtın kamburlaşmasını, bacakların hareketsizliğini giderecek rahat haıeketler yapmak. • Yorulmanın hele başlarda çabuk geleceğini bilmek, kendini zorlamadan orada kesmek. Nabzın aşırı yükselmesinin de hareketin durdurulması için gerekli olduğunu unutmamak. • Beden hareketlerinin rahatça yapılabilmesi için uygun bollukta, pamuklu giysi ve rahat ayakkabıların önemini dikkate almak. Terin soğutulmaması için önlem almak. • Sonra da beden kapasitesini yavaş yavaş arttırmak. Spor yapmak zararlı da olabilir mi? Bazı koşullarda evet. Bu koşulların başında spor yapmayı engelleyen bir sağlık sorununun varhğı gelir. Bu nedenle de spora başlamadan önce, genel bir beden kontrolünün hekim tarafından yapılması gerekir. Spor yapmanın uygun koşulları bir yana bırakılıp da yanındakilerle ya da kendisiyle yarışmak da bazı zararlara yol açabilir. Beden kapasitesinin ani yükseltilmesi, hem •kaslar ve eklemler için, hem de dolaşım sistemi için zararlı olabilir. önemli olan, kontrolü, zorlanmadan, kapasiteyi yavaş yavaş arttırarak spor yapmaktır. Amacın, sporcu olmak değil, beden hareketliliğini sağlamak olduğunu unutmasak yararlı bir işi hem de sorunsuz başarırız. D 15