Katalog

ının Atletlerin 77/ ortaya koyuyor. Yüksek atlamada dünya rekortmeni Isveçll Patrick Sjoberg (2 43), mada rekor sınırının 2 55 olabileceğini bellrlemiş durumdalar Seul'de 2 35'te kaldı Oysa uzmanlar, yüksek atla direbileceği sonucuna varıldı. Sırıkla atlama, okçuluk, bisiklet, çekiç atma ve daha birçok spor dalına teknolojinin getirdiğı olanaklar sporcuların daha başanlı sonuçlar elde etmesine ve daha tehlikesizce yarışmalarına hizmet ediyor... ^ 0 Ve tabii, sporun ticartyfflîfTdeTîİ rekorları etkiliyor. Carl Levvis'in 9.93'lük derecesiyle (Zürih Uluslararası Atletizm Şampiyonası) çeyrek milyon dolar kazandığı duşünülürse, pek çok atlctın neden "bir numara" olmak için gece gündüz çalıştığı anlaşılır. Her ne kadar bu sporcular "amator" kisvesi altında yarışmalara katılıyorlarsa da yanşlardan buyük paralar kazandıklan herkes tarafından biliniyor. yor. "Aerobik solunum" adını nlan bu olay sırasında, laktik asit oluşmuyor, ama beden, koşucunun rekor kırması için gereklı enerjiyi de ortaya çıkartamıyor. Bu nedenle de atletler, rekor için gereklt enerjiyi, başka tekniklerle bulmaya çalışıyorlar. Yarış sırasında hızlarını çok titiz ayarlamalarla arttırarak, laktik asitin yarış bitmeden oluşmaması için büyük çaba sarfediyorlar Yine de pek çok atlet, laktik asıt oluşumunu ayarlayamama nedeniyle, uzun sürc önde götürdüklerı yarışlarda arka sıralara düşmekten kurtulamıyorlar. Teknoloıının getirdiğı yenıliklerle, Sovyet atfetj Sergey Bubka, sırıkla atlamadakı 6 05'llk rekorunu 1 metre daha yükseltebllme olanaflına sahıp Enerji sorunu "tnsanoglunun ajletik yeteneklerinin sının"nı araştırmanın bir başka yolu da ınsan bedeninı inceleyerek böyle bir gücü nercden bjıldıığunu anlamaya çalışmak. Bılim adamları, her sporda kullanılan kasların ve harcanan enerjinin değişik olduğunu kanıtlamış durumdalar. Örneğin, Carl Levvis 100 metre koştuğu zaman, saatte 27 millik bir hıza ulaşıyor. Bu hızını koruyabıUe, maraton koşusunu yaklaşık 1 saatte tamamlayacak. Tabii ki böyle bir şeyın gerçekleşınesi olanaksız! Çünkü kas yapısı buna ızın vermiyor. "Hızlı kaslar" olarak nitelendırdiğimız kaslar, hızlı hareket edebiliyor; ama çabuk yoruluyoı. "Yavaş kaslar" ise yavaş oldukları halde görevlerint daha uzun sure surdürebiliyor. 100 metre rekortmeni Florence GriffithJoyner ya da Ben Johnson'un bedenlerindeki kasların yüzde 70'inin hızlı kaslardan oluştuğu, uzmanlar tarafından yapılan testler sonucu açıklandı. Tabii ki kas yapısı da genetıkle ilgılı bir sorun ve insanoğlu, kaskemik yapısı ıle doğuştan sınırlanmış. Yine de bu sınırlar da aşılmaya çalışıhyor zamanımızda. "Sprinter" (kısa mesafe sürat koşucusu) olarak yetiştirileccklerin kasları, hareket edebileceğinden hızlı çalıştınlarak sporcunun daha hızlı olrnası için uğraşılıyor. Yokuş aşağı ya da bir arabanın arkasına bağlanarak yaptırıian koşular, kasları geliştirmek için kullanılan temcl yöntemler. Saniyenin yuzde bırının bıle önemlı olması nedeniyle, antrenörler de yeni yöntemlerlc sporcularına vakıt kazandıracak yeni koşu stillerı arıyorlar. Bu konuda antrenörlere en büyük yardım da yıne bilgisayarlardan geliyor. örneğin, 100 metre koşusunda, yarışlar daha sonra filmlerden izlenerek bılgisayar yardımıyla atletlerin bacaklannın hızı, adımlarının uzunluğu, bedenlerinın eğılmc açısı, ayaklannın kaç saniye yerde kaldığı ve rckorları etkıleyeu buna benzer 15 değişik etken görülebılıyoı. Bilgisayar yardımıyla, diğer koşuculan kendi atletleriyle de karşılaştırabilen antrenörler, boylece "ideal sprinler" tipını yaratmaya çalışıyorlar. "Sprinter"lerın sınırlan, mekanik olarak kabul edıliyorsa da uzun mesafe koşucularının ki, tamamen kimyasal olgulara dayanıyor. Surat koşucuları sırasında "sprinter"lcr tarafından kullanılan ustün gücün oluşumu sırasında, kas lifleri içinde laktik aslt oluşuyor. Laktik asit, kasların kasılmalarını sağlıyor ve bu olay da koşucuyu yavaşlatıyor. Bu kasılma olayı, 400 metre sınırlan içinde gerçekleşiyor. Aslında 400 metre yarısı ılk 320 metre hızlanma ve 80 metre dınlenme olarak da nltelendirilebilir... Uzun koşularda ise koşucular kısa adımlarla koşuyorlar ve kasları, oksijen yardımıyla uretilen enerjiyi kullanma şansına sahıp olu Maraton koşucularının başarısı da atletin ne kadar enerji sahibi olduğuna ve bu enerjiyi nasıl kullandıklarına bağlı. Butun enerjisini yarışın ba^ında harcamak yerine, dikkatli kullanan ve yarışın sonunu belli bir enerjiyle getirebilen atletler başanlı olabilıyorlar maratonda. tlk 20 milde kendileri için hızlı bir tempo tuttururlarsa, enerjilerinin bitmesî nedeniyle atletlerde, "hittîng Ihe wall" dıye adlandınlan duvara çarpmak olayı yaşanıyor ve atletler, kendılerıni ne kadar zorlar larsa zorlasınlar, tempolannın düşmesini engelleyemiyorlar. Haltercilerde de oldukça değişik ve ınanılnıası çok zor bir güç söz konusu: Kaldırış sırasında kasların, kemiklenn ve tendonların dayanma gucünün sınırı. Bir sanıyeden az bir zamanda, 200 kilo ağırlığı yerden havaya kaldırırken, 6 beygir kadar bir güç üretiyor haltcrci ve bu kaldırış sırasında, dirseğini ya da dızini yerınden ovnatabilecek kadar bedenine yükleniyor. Laboratuvarlarda yapılan deneyler sonucu, bir haltercının kaldırışı sırasında, dizlerindeki tandonlara 2000 paunda yakın (907,2 kilogram) bir güç binıyor. Yüksek ya da uzun atlayan ve kısa mesafe hız koşusuna katılan atletler de kendılerine o kadar çok yükleniyorlar ki bazen sinirlerin çatlaması veya kas yırtılması gibi olaylar meydana gelebıliyor... Günumüzde, artık pek çok spor dalında, bılimin ve teknolojinin ilerı olanaklanndan yararlanan insanoğlu, bedeninin sınırlarını adım adım zorluyor. U Derleyen: Murat Yığcı IRIKLA ATLAMA dlkl rekor: 6 metre 05.79 çekleşebilecek rekor: netre 82.32 Ben Johnsoiı u ^v«" >•• • i " " «" •> «J >uk rekorunu kınJıOı sanıyeıerae Johnson ve 100 metrede ideal rekor P korun sahlbi: Sergey Bubka (SSCB) kla atlama yarışlarında, yarışmacılar kadar sıarın da madalyalarda hakları ve aslında. Tekojinin sırık yapımına getirdiği yenilikler esinde bu dalda rekorlar hızla ılerlemeye başıış durumda. sporcunun butun enerjısinı lanmasına elverlşll bir sırık pek yakında ıştirılecektir Böyle bir olasılıkta dahırekoı, 1 metre 82.88'den fazla (6 feet) gelıştırilmesi kânsız. azartesı akşamı, dunyanın bellı başlı ajansları ve birçok Avrupa televızyonu, geçen cumartesı Seul'de 100 metre dunya rekorunu kıran Ben Johnson'da dopıng çıktığını flaş haber olarak duyuruyorlardı Kendı rekorunu sureklı olarak yenıleyen ve uzmanlann "O bir '•printar' olarsk doğmuf" dedıklerı unlü Kanadalı atlet, bugune kadar çapkınhklanyla magazln basınının ağzından duşmezken bundan böyle de, bir "doplng skandah"nın kahramanı olacak Yırmı yedı yıl önce Jamaıka'da dunyaya gelen ve bugun de yaşamını Jamaıkalı surat koşucusu Angala Taylor'la paylasan Ben Johnson, 1987de. birçok önemli yayın organı tarafından "Yılın En önemli Adamı" seçılmıştı Çunku Kanadalı atlet Roma'da 100 metreyı 9 83te koştuktan sonra, bir daha yarış pıstlerıne ayak basmamıştı Johnson'ın 24 Eylul 1988'de Seul'deki rekoru İse, 100 metrenın 9 79 sanıyede koşulması ıdı Bılım adamlarının son çalışmaları, "İdeal bir »prlnter'ın. 100 metreyı en duşuk 9 58 sanıyede koşabıleceğını saptıyor Kısa mesafe surat koşucjlarının en 1yı koşu sahaları, en profesyonel ayakkabılar ve en bilınçh antrenmanlar sayeilnde bile gerçekleştıreceklerı bu "rekor llmltl" Ben Johnson ıçın de geçerlı tabıı kı "100 metre", ınsanoglunun atletık yetenek sınırlarının kesın kısıtlı olduğu dallardan blrl Blllm adamları, bılgısayarlar yardımıyla oluşturdukları "İdeal sprınter"ı» lımıtı olan söz konusu 9 58'lik rekoru, atletlerin ancak saniyenin beşte bırı kadar gelıştırebıleceklerını belırtıyorlar D 11