Katalog

Töreler, Toplumsal Gelişmeler ve Birey Çelişkisi... ^" Christopher Hughes gerçekten yaşamış bir kişilik midir acaba? Bu İngiliz mühendisı, devrim ertesi Rusya'sında, Gurcistan'da bir tngiliz firması adına telefon direkleri dikmekle yükümlüdur. Devrimin yerel yöneticileriyle arası pek iyi değıldir, onu ordan uzaklaştırmaya çalışırlar. İnatçı İngili/, uluslararası kurallara göre, diktiği her telefon direğinin 3 m. yarıçapındakı dairesinın "tngiliz topragı" olduğunu keşfeder ve bu dairelerc "sıgınarak" devrime kafa tutar... Ve kadın Gurcu yönetmen Nana Corcizade, ilk filmınde, gerçek bir olaydan yola cıkaıak, serbest ve ö/gün bir anlatımla bu yuzyıl başı öykusunu bizlere anlatır. ("Robinsonad >a da Buyukbabam Bir İngili/di" / Nana Corci/ade / Sovyetler Bır^ İsrail işgali altındaki Filistin köyünun muhtarı, oğlunu gorkenıli bir törenle evlendirmektedir. Aılenın buyukleri, ?ıfaf odasının kapısında "kanlı çarşaf'ı beklemektedir... Genç çocuk ıse tum yaşamı boyunca duyunısadığı baba baskısını şımdı somut bıçimdc etındekanında duymakta, bu da ona iktidarını kaybettirmektedir. Genç gelın öfkeyle, tüm ailenin beklediğıni kendisi yapmayı ve "bekârelini izale e»me>i" denerken, acıyla soylenır: "Kadınların otıuru bekâretlerinde>se, siz erkeklerin onuru nerde acaba?" (Galile'de Dügun" Michel Khlcif / (Filistin Filmi). Ağustos Balınaları / Lmdsay Andersün Guruşme/Federico Felllnı kompliman yapur, çocukları sever... Dans eder, operalardan aryalar söyler, espriler yapar... Ama tüm bu neşenın, tüm bu taşkıntığın altında lehdit edici bir şeyler gizlidir, ressamla karısı da seyirci gibi bunun t'arkındadır... Niıekim o giıtiğinden yarım saai son1a kapı çalınacak, genç sanatçı bir daha dönmeyeceği ve karısıyla kızının kendisını bir daha görmeyeceği u/ak bir yolcuhığa doğru yola çıkacaktır... Gurcü yönetmeni Tengiz Abuladze'nin Stalin dönemi kıyımlarını anlatan fılmi "Pişmanlık"ın birçok vurucu sahncsindcn yalnızca bıridir bu... ("Pişmanlık" T. Abuİadze/ Sovyetler Birliği). Gerçek ve Fantezi... 9* Cinecitta'da sabaha karşı... Henüz uyanmamış gözlerle çekim setini hazırlayanlar, birden garip çığlıklar duyarlar... Biri "geliyorlar" diye bağırır... Ve yukardakı tepelerdcn bırden bir "kızılderlli saldırısı" başlar... Düş gerçeğe, sinema hayata dönüşmüş, figüran Kızılderililer saldırıya geçmiştir. Ama o ne? Ellerindeki tnızrakların ucu, aynen TV antenleri gibi değil midir? Gerçekle fantezi, görülenle simgesel, Felliıü'de yeniden olağanüstü biçimde bir araya gelir ve yönetmen, bir kez daha eleştiri oklarını TV denen "çagdaş canavar"a yöneltmeden duramaz... ("GorüşmeIntervista" / F. Fellini / ltalya) ^ Karanlıkta bir evin içi... Ev eşyası üzerinı de bir cep fenerinin ışığı dolaşmakta, 2 hırsi7 evı soymaktadırlar. Birden telefon çalar... "Açalım, bütün ınahalle ayaklanacak" der bıri... Telefondaki ses evin sahıbi Mr. Brown'ı aramaktadır: Bir radyo programmda soru souılacak talihli dinleyici olarak seçilmiştir. Sorular sorulur, müzik meraklısı hırsız hepsini yanıtlaı, buyük ödül olan tum ev eşyasını kazanmıştır Mr. Brown: "Yaşasın, «engin oldum" diye bağırır hırsız... O gece evini soyulup soğana çevrılmiş bulan evsahibi ise, ertesi sabah kapının önune yığılan ev eşyasını görup tatlı bir baygınlık geçirecektir... ("Radyo Günleri" / Woody Allen / Amerika) Sanat ve Yaşam... ^ ^ İlk sava^ta yaralanmış olan Ingiliz askeri Birkin, şimdi bu ırak tngili/ kasabasında eski bir kılisenin fresklerıni onarmak için çalı^maktadır.. Ressam, şimdi çalışmalar sonucu yavaş yavaş yeniden ortaya çıkmakta olan eserinı bitirememış. imzasını bile atmamıştır... Acaba niye? Birkin, bir gün, kilisenin zemininde, çalışma arkadaşı Moon'un bulduğu eski bir mezarın da yardımıyla gerçeği kavrar: Yukardan aşağı hızla inen kamerayı izleyerek seyirci de, 15. yüzyıl ressamının çalıştığı iskeleden duşerek ölduğunü kavrayıverir... ("Taşrada Bir Ay/ Pat O'Connor/ Ingiltere) l^ 1960'lar Londra'sının sükseli oyun yazarı Joe Orton, birlikte yaşadığı basarısız ressam / yazar Halliwell tarafından öldürülmüş, Halliwell de hemen sonra kendını öldürmüştür (Gerçek bir olay). Her 2 talihsiz sanatçının cesetleri, dinsel inançları gereği yakılmış, Joe'nun kızkardeşi tarafından birlikte gömülmek üzere birbirine karıştınlmaktadır. Kadın bir ara telaşla, "Galiba Joe'nun kullerinden biraz fazla koydum" der... Törende bulunmakta olan açıksöziü kadın yayıncı (Vanessa Redgrave): "Ziyanı yok şekerim" der... "Yemek tarifi degil bu, sadece bir jest"!.. ("Kulaklannı KabartPrick Up Your Ears'VStephen Frears/Ingiltere) Toplumsal Baskı Mekanizmaları ve Birey. ^ 1920'lerın kapıtalizmi, hâlâ alabıldiğine acımasız, alabildiğine kıyıcıdır... Sömuruye karşı direnenlerin direncini kırmak için sarı sendikacılıktan kadın öğesine, her şey kullanılmaktadır. Direnişçi lider Matewan'ın savaşımı da kırılmak ıstenecek, ama o davası uğruna inatla direnecektir... "Vonetnıenlerin 15 Günü"nde yer alan ve 1980'den beri yaptığı filmlerle ünlenen genç yönetmen John Sayles'in filmi, Cannes 87'nin belki en politik içerikli filmi, ve en güçlu, etkilı yapımlarından biri... (Matewan / John Sa>les/ Amerika). 1^ Amerika'nın Lousiana yöresinde zenci / beyaz duşmanlığı hâlâ geçerlidir. Nufuzlu bir beyazın serseri oğlu, ışkence ettiği bir zenci tarafından öldürülunce, sorunlar su yüzune çıkar... Zencinın, "yerel adeller" gereği, lınç edilmesi kaçınılmazdır. Ama gerçek zenci dostu ve toprak sahıbi bir genç kadının önculuğuyle, çevrenin tüm zencilerı, cinayeti ustlenırler ve şerifi şaşkına döndurürler... "Teneke Traınpet'in unutulmaz yönetmeni, Alnıan Volker Schloendorff un ABD gerçeklerine sağlam bir gözlemle yaklaştığı etkileyici fılmı... (Yaşlıların Buluşması A Galhering of Old Men" V. Schlondorff / Amerika). Pişmanlık/Tengız Abuladze ^ Pedro, bacaklarının tum gucüyle koşmaktadır... 17 yaşındaki Arjantinli delikanlı için, âşık olduğu kendisinden 20 yaş buyük Sofia'yı polısin elinden kurtarmak için çok zaman yoktur. 1977 Arjantininin diktatör baskısı altında inim inim inleyen günlerinde, genç çocuk, yaşamı süreklı kaçmakla geçen kadının hep korku içeren iri gözlerine tutulmuştur... Onu yalnızca bir kadın olarak değil, bir insan olarak da sevmekte, ne pahasına olursa olsun yardım etmek istemektedir... Ancak Sofia, istasyoııdaki randevunun bir tuzak olduğunu biraz da bilerek gelmiş ve tutuklanmıştır bile... ("Sofia" / Alejandro Ooria/Arjantin) Radyo Gunlerı/Woody Allen Baskı Altındaki İnsan... ^ Varlam Aravidze, görünuşte sevimli, tonton, iyi yürekli, iyiliksever bir adamdır... Hitler bryiğı, Beria gözluğü, Mussolini kara gömleğine karşın... Tek suçu 6. yüzyıldan kaltna bir kiliseyi kurtarmaya çalışmak olan genç bir ressamın evine bir gece aniden gelir adamlarıyla... Ressamın sanatını över, karısına Yaşlıların Buluşmas./Volker SchlÖndort Evet, ışte Cannes 87'den akılda kalan bir avuç film, bir avuç sahne. Daha başkaları da var, ama radyo programcılarının söylediği gibi, "bize ayrılan yer burda doluyor".. Umarız ki size bu sinema şöleninden şöyle bir genel izdüşüm vermeyi başarabildik... Sofia/Aleıandro Dorıa Kulaklarını Kabart/Stephen Frears 11