Katalog

New York 'da, kuklanın bile büyüğü revaçtadır. 26 şubat ve 3 mart arasında kutlanan bir guney Italya karnavalı da, Sicilya'da Calania'nın bir kasabası olan Acireale'de yaşanıyor. Genel provanın 1 martta yapıldığı geçit, 2 mart yortusunda gerçekleştiriliyor. Geçit arabalarının değil, ama tahtadan maskelerin ve yüzlerce çanın yer aldığı ve IX. yüzyıldan beri sürdüğü savunulan bir karnaval da Nuoro kentinde 3 mart gunü başlar. Nuoro Karnavalı sırasında, kent alanında yapılan dansların kökcninin ilkel çağlara kadar u/andığı ileri surulur. Sardunya Adası'nın başkenti olan Sassariye bağlı Tempio Pausania'da ise karnaval, "Tarantella" dansından başka bir anlanı taşıma/.. (Jç gün, üç gece hiç durmadan suren dansta, erkekleri clavet etmek için kadınlar birbirleriyle yarışırlar. karnavalın sorumlusu olacak iki kişiyi seçerler. En popüler tip, "marro" yani "deli"dir. Kırmı/.ı ve sarı bir giysi giyen, tahta bir maske takan, çan ve bir baston taşıyan, Kara Orman'ın delisidir. Arkadaşı da "Spaettle Maedla"dır. Bu da aptalımsı bir köylü kadınıdır... Münih'lc, tüm kent, geniş bir tiyatro sahnesine dönüşür ve maskeli insanlar, sel gibi akan birayı içerek çılgınca eğlenirler. Costanc'da gençler, mutfak aletleri ile inanılmaz gürültuler çıkartırlarken, Stockach'ta kent çeşmesinde yıkanmak zorunlu hale gelir. Koln ve Bonn'da karnaval anaerkildir: Işe egemen olanlar, kadınlardır. Sırasında belediye binasını basıp, belediye başkanırun koltuğuna oturdukları da olur. Daha klasik eğlenceler Düsseldorf'ta düzenlenir. Politik kişileri hicveden dev maskeler ve arabalar resmi geçit yaparlar. Doğu ülkelerinin karnavalları ise, daha az ünlenmiştir. Ama Ekim Dcvrimi, Çarlık Rusyası'run geleneksel karnaval eğlencelerini unutturmamıştır. Bugün hâlâ Sovyetler Birliği'nde karnaval bir kadın tarafından temsil edilir ve alanlarda danslar, şarkı yarışmaları düzenlenir. Boks gösterileri, kızak yarışları yapılır. Dev kardan adamlar veya heykeller de bu karnaval sırasında gerçekleştirilir. "Kuller Çarşambası" diye adlandınlan gün, karnavalın sona ermesi ile, bir kadın kukla kent dışındaki tarlalarda yakılır. Yugoslavya'da karnaval kırsal kesimde geleneklerini korumuştur. llkel çağlardan kalan eğlenceler, Lubiana, Ptuj, Senj, Spalato ve Sibenik'te sürer. Katorda şenlik sırasında yayımlanan bir gazete, yöre halkının gülünç yanlarını sergiler. Slovanya'da ise salı günu, saman kuklalar kent merkczinde surukleniı ler. Bunlar, gene şenlik sonunda yakılırlar. Macaristan'da karnaval, Eski Yunanlıların tann Dionisos adına yaptıkları şenlığe benzer. Dionisos şenliklerinin izleri, Yunanistan karnavalında da görülür. Patras'taki karnaval, ülkenin en unlüsu vc en zenginidir. Üç hafta sürer ve arabaların resmi geçidinden başka bir de oburlar için çikolata savaşı vardır. Ispanya'da, Franko rejiminin yıllarca karnaval eğlencelerini yasaklamasına rağmen Villanueva de la Vera Karnavalı, hiçbir zaman ölmemiştir. Villanueva kentinin yerlileri, 1752 yılından beri suren şenliklerini Engizisyon'un yasaklamasına rağmen unutmamışlardır. Bugun danslar, boş kabaklarla oynanan oyunlarla sürdıırülen eğlenceler, Katolik softalığına ve somurt Rio'da karnaval sonrası yorgunluğu: Dansçılar bitkin, halk doyumsuz... kan faşist rejime inat, şen şakrak kutlanmaktadır. Fransa'da "karnaval" sözcüğü Nis kenti ile eş anlamlıdır. Ortaçağ'dan beri kutlandığı bilinen karnaval, 1830 yılından bu yana da resmen tanınmaktadır. () tarihte, 30 şenlik arabası, Carlo Felice admdaki kral ve eşi Maria Cristina için resmi geçit yapmışlardı. O günden bu yana, her yıl bu arabaların ha/.ırlanması için 60 kişi çahşır ve bu sanat babadan oğula geçer. Paris'te de ClıampsElysees caddesi boyunca, "Rio ekolu"nun sambaları sergilenir. Belçika karnavalında, bir "masal" havası koklamanız mümkundur. Yapay ateşler, havai fişekler, müzik, dans ve inanılmaz büyüklükteki ınaskeli insanlar, karnavalın en tipik özellikleridir. de, dans edilerek sürdürulüyor. Belediye Tiyatrosu'ndaki, Copacabana otellerinin salonlarındaki bu soylu eğlenceler, 27 ocak gecesi Guanabara Körfezi'ndeki sambalarla açılıyor. Ama sokakları dolduran, gürültulu, kalabalık karnavalı sorarsanız, onurı adı, "de Rua"dır. Gösterişli giysilcı, sambalar bu eğlencelerin en unlü motifleridir. Kentte 40 samba okulu var, ama bunların ancak 10 tanesinin resmigeçite katılmaya "izin"leri bulunuyor. Trinidad ve Tobago karnavallarının da dunyanın en güzel, belki de Rio ile yarışacak niteliktc oldukları söylenir. Klasik "Latin Amerika stili"ndeki eğlenceler, kalipso ritminde, gürültulu orkestraların eşliğinde sürüp gider. Bu iki küçük adada, eğlenceler cumartesi günü, çocuklarla başlar ve pazar günü kalipso kraliçesinin seçilmesiyle sürer. Pazartesi şafak saatinde, insanlar lspanya Limanı Caddesi'ne dökülürler ve rengârenk giysileriyle akıp giden bir konvoy oluştururlar. Karnaval salgını, tüm Güney Amerika'yı sarar. Bolivya'da, La Paz'da değişik maskeler, değişik tarihsel sahneleri canlandırırlar. Venezüellalılar için, değişik bir kılığa girmek, doğuştan bir yetenek gibidir. Çoban, şeytan giysilerine bürunmuş insanlar, bayramda ortaya dökülurler. Uruguay'da karnaval, Brezilya'dakine benzer. Monlevideo, yapay ışıkları, çılgın eğlenceleri ile adeta Rio'ya aşık atar. Arjantinde özellikle Buenos Aires'te karnavala "hazırlıklı" girilmez; her şey kendiliğinden gelişir. Son gün, bir kişi ev ev dolaşıp yemek ister. Ama onun giysisi o akşam bir dahaki yıla kadar, toprağa gömülmeye mahkumdur. Kolombiya'da da karnaval suresince maske takmak, neredeyse ahlaki bir görevdir. Bu maskeyi açıp altındaki yüze bakmaksa, büyük bir suç. tnsanlar büyük başhklar altına saklanırlar ve tam bir kaos ve serbestlik içinde eğlenirler. Kıtadaki diğer karnavalları izlemek için Meksika'ya geçtiğinizde şaşıp kalırsınız... Hiçbir Guney Ameıika ülkesi, Meksika kadar çok sayıda karnavala sahip değildir. Resmi olarak, Protestan bir ulke olan Ingiltere'de bile 200 karnaval söz konusudur. Mazatlan ve Me"karnaval" ateşi yanar. Yortunun ilk günü, rida'nın eğlcnceleri özellikle unludür. Ix>ndra'nın NVestminster Okulu'nda, bir ahçı Latin Amerika usulü karnavallardan bıktıybir tavayı muzik aleti gibi kullanmaya başlar sanız, neredeyse çırılçıplak soyunup sokakta ve bir yandan da oğrencilere omlctler dağıtır... dans edenleri gormeyi kanıksadıysanı/, AmeEvcl, ne de olsa Ingiltere'deyiz! Herhalde böyle rika kıtasının kıızeyine doğru ilerleyelim... "omlet" gibi sıradan bir yemeği karnaval çeş ABD'nin en neşeli karnavalı New Orleans kennisi yapmak, ancak Ingilizlerin aklıııa gelebi tinde yaşanır. 1699 yılında 3 mart gunü kent kurulduğundan beri bu şenlikler hiç aksamalirdi... Sı/e, karnaval anlayışında, bir "Rioekolü" mıştır. olduğundan sö/. etmiştik. Elbette yaşlı kıta Avlyice kuzeye çıkar ve Kanada'ya geçersek, rupa'nın karna>'alları saygıdeğer eski gelenekKuzey Amerika'nın en ünlü şenliği Quebec lere ve soylu bir geçmişe dayanır. Ama AmeKarnavah'na katılabiliri/... Bu/ gibi bir havarika'nın guney yarımkuresindc, Bre/ilya'da da da San Loren/.o nehrinde kano yarışları düzenilk karnaval 1641 yılına dayanıyor. Vesilesi de, lenir. Karnavalın kralı, şenliklerin simgesi, herPortekız Kralı IV. Don Jao'nun tahta çıkışı... kese şans getiren, içkici ve obur "Papa Ama ilk maskeli danslar için, 22'Ocak 1840 Bonhomme" adıyla anılan kalender nıeşrep, yılı beklenmiş. ilk genel gösteri de yani geçit tam da karnavallara uygun bir "kraP'dır. töreni I894'te yapılmıs. Işte sizlere oldukça yüklü bir karnaval haKio de Janeiro Karnavalı, dunyanın cn unritası... Kendinize en çok uyanları seçip gelelusü. Butun kent halkı şenliklere katılıyor. Tüm cek yıl katılabilmenin hayaliyle yaşayabilirsiyıl boyunca sürdürulüyor hazırlıklar... Karnaniz.D valın bir "soylu yüzü" var: Bu, "Carnevale de Selao" adıyla tanınıyor ve "nczih" kulüplerDerleyen: Eren Sotoy Daha klasik, daha ağırbaşlı bir başka "danslı şenlik" de Roma'nın Tiberino Tiyatrosu'nda sahneye konan gösterilerle sürer. 26 şubat ve 3 mart günlerinde yer alan gösterilere geleneksel olarak lsveç Kraliyet Ailesi'nden bir kişi de katılır. Şimdi sıra, "yaşlı kıta"nın diğer karnavallarına geldi... Nis'te çiçekler, Viyana'da imparalorlar, Bellin/ona'da "oburlar" başroldedir... Ama en çılgın karnavallar Koln ve Munih'tc yapılanlardır... "Karneval", "Fasnet" "Fasnacht..:1 Her Alman kentinin karnavala verdiği ad değişiktir. /Umanya, karnaval bakımındaıı Avrupa'nın en /engin gcleneklere sahip ulkesidir. Ama eğer başka bir ulkeye gitnıek isliyorsanı/, si/e Londra'yı, ya da Sclanik'i önerebilirler. Ancak, camni7 dunyanın hiçbir yerinde goremeyeceğini/ kadar çiçek gormek istiyorsa, mutlaka Nis'e gitmek zorundasını?. Avusturya karnava'.ları ise, ulkenin gelmiş geçmiş hanedanlarına uygun olarak çok daha aristokrattır. Viyana valslcri burada da başroldedir. Viyana'dan saıay valsleri soylu bir şekilde halkı eğlcndirir vc 1700'lcrı yaşatırkcn, Ebensee'de tum erkekler kadın kılığına girerler ve kumaş maskelerin arkasına snklanırlar. Almanya'da karnaval sozcuğünün iki ayrı söylenişi vardır, demiştik: "Fasnet" ve "Karneval!' Ama her ikisi dc insanları bir hafta boyunca cılgın gibi eğlendiren şenliklerden başka bir şey değildir... Şenlik için hazırlıklar, mutlaka tam 11. ayın 11. günü saat 11.11 'de baş Napoli'deki karnaval tureninde, bu yıl italyan modalar. O tarihte, kentin ileri gelenleri toplanır ve cı Armani'nin çizdiği giysiler de yer aldı. Meksika açıklarında uluslararası maliyecilerle mi eğlenmek istersiniz, yoksa Napoli sokaklarında halkla mı?.. ümdrtya ne dersiniz?.. Buyrun kendinize en uygun karnavalı seçin. 15