Katalog

Çinli öğrenciler kampus yemekhanesinde: Oturacak yerleri yok. Üstelik tabak çanağı da kendüeri getiriyorlar. Çinli öğrenciiiin bir günü Üniversiteli Çinliler, 1986'nın son günlerinde "Bu bize yetmez, daha isteriz" diyerek kazan kaldırdılar. Çeşitli kentlerde "özgürlük" ve "demokrasi" adına sokaklara döküldüler. Pekin'in Çinghua Üniversitesi'nde nın son ayına kadar Çin Halk Cumhuriyeti'nde her şey yolundaydı. Kapitalizm ile ilişkide ölçüyü kaçırmamanın gönül rahatlığı içinde süren flört oldukça iyi gidiyordu. Gülümseyen çekik gözlU bir insan ile bir kapitalizm nimetini birlikte gösteren fotoğraflar, Batılı dünya ile "Kızıl Çin" için ortaklaşa mutluluk kaynaklarıydı. Oysa, geçen aralığa gelinceye kadar, üniversiteliler, ülkelerinin geleceği için buyük fedakârlıklar içinde harıl harıl ders çalışmakla meşguldüler. Nasıl mı? Çinghua üniversitesi'nde olduğu gibi... • • • Pekin'deki Çinghua Üniversitesi, Çin'in en önemli teknık öğretim kurumlarından biri. 1911 yılında kurulan üniversitedeki yaşam, ülkenin uzman yetiştirme konusundaki çabalarının yoğunluk ve ciddiyetinin göstergesini oluşturuyor. Üniversite kampusunda gün, saat 6.00'da başlıyor. öğrencilerin 6.30 ötesine dek uyumaları hemen hiç görülmez. Olanaksızdır da. Çünkü her sabah bu saatte, kampus hoparlörü yayına başlıyor ve ülkeyle ilgili son haberleri öğrencılere iletme görevini yerine getiriyor. öğrencilerin akşam yatmadan önceki önemli dileklerinden biri de, sabah duyacaklan hoparlör yayınının bir önceki günkünden daha az parazitli olması! 1986 7.00'de başlayan sabah kahvaltısı sonrasında, 7.30'da ilk derse giriliyor. Dersler 50'şer dakika sürüyor ve her ders sonrasında 10 dakikalık ara veriliyor. Günün ilk iki dersi sonrasında kampus hoparlörü yeniden devreye giriyor ve canlı bir müzik eşliğınde verilen direktiflerle, ülkenin geleneksel beden eğitimi egzersizlerinden biri topluca uygulanıyor. üğretim görevlilerinin yanı sıra yoldan geçen yaşlı Çinlilerin de kampusa girerek bu çahşmaya katılmaları son derece olağandır! Hoparlörün susmasıyla sona eren program sonrasında derslere yeniden dönülür. Çinghua'da dersler, daha çok konferans şeklinde geçiyor. Ders sırasında sınıfa, öğren cilerin yüzlerinden yansıyan ölümsü bir ciddiyet egemendır. Üniversitenın, çoğu Üçüncü Dünya ülkelerinden gelmiş olan yabancı öğrencilerinin yüzlerinden de aynı ciddiyet okunur. Tüm dersler boyunca süren bu hava, ancak atölyede bozuluyor. öğrenciler, çeşitli alet ve makineler üzerinde uygulama yaparken daha neşeli çalışıyorlar. Buradakı uygulamalı derslerden biri de bilgisayar kullanımı üzerinedir. Üniversitenın bilgisayarlarının çoğunun üzerindeki etiket "Made in Japan" olmasına karşın, bilimsel kitap ve dergiler konusunda, öğrencilerin tercihleri lngiliz ve Amerikan yayınları üzerine yoğunlaşıyor. Ancak, çoğu temel tngilizce bilgisine sahip oldukları halde, özgün yazı yerine Çince çevirilerden yararlanıyorlar. Ustelik hepsi Çince çevirilerin büyük hatalar içerdiklerini biliyorlar da! Saat 11.30'daki öğle yemeği arası, öğrencilerin gün boyunca en rahat oldukları zaman dilimlerinden biridir. öğle yemeklerinin verildifei kampus kafetervasında eünde bin tabaklık yemek hazırlanıyor. Sandalyı bulunmadığı için öğrencilerin ayakta yemek yemek zorunda oldukları kafeteryada, çe şitli et ve sebze yemeklerinin yanı sıra do matesli yumurta, patates püreli pirzola eı başlıca yemekler. öğrencilerin en çok hoşlandıkları tür ise, şeker ve sirke karışımı biı sos içinde sunulan balık kızartması. öğrencilere, bazı yiyeceklerden ücretsiz alabilmek için fiş dağıtılıyor. Bu fişlerle, her öğrencının ayda 3,5 kilo pirinç ve 6 kilo kadar ekmek ve benzeri hamurlu yıyecekler alma hakkı var. Bu arada kafeteryadaki en ilginç uygulama, yemek teçhizatı konusunda. Her öğrenci yemeğe kendi tabak, çatal ve kaşığıyla gelmek, yemek sonrasında da, bulaşıklar için ayrılan özel bir bölümde kendi bulaşıklarını yıkamak zorunda. öğrenciler burada sıcak su ve deterjan bulundurulmamasından fazla yakınmıyorlar, "Nasılsa yemeklerde fazla yağ yok" deyip geçiyorlar! Çinghua'da son ders 18.20'de tamamlanıyor. 10 dakika sonra başlayan akşam yemeğinin, öğle yemeğinden tek farkı, öğleden kalmış olan yiyeceklerin daha düşük ücret' le alınabilmesi. Kafeteryadaki ortalama yemek ücreti 25 fen. Bu, Çinli bir fabrika işçisinin günlük gelirinin sekizde biri tutarında bir ücret. öğrencilerin kampus yaşamlarındaki hemen hemen tek masrafları da bu. öğretim, barınma ve sağlık hizmetleri devlet tarafından ücretsiz karşılanıyor. Batılı çağdaşlarıyla karşılastırıldığında, Çinghuah öğrenciler, oldukça mütevazı ve disiplinli yaşıyor olmalarına karşın bundan pek şikâyetçi değiller. Çünkü, üniversite öğrenimi alma şansına sahip ayrıcalıklı kişiler olduklarının bilincindeler. Çin'de her yıl haziran ayında yapılan ve üç gün süren sınavlara katılan adaylar içinde sadece yüzde 10'luk bir bölüm ikinci sınava katılma hakkını kazanıyor. tkinci aşamada da büyük çaplı eleme yapıhyor ve ülkedeki lise ve dengi okul mezunlarıruh, ancak yüzde 3'lük bir bölümü üniversite öğretimi alma olanağına sahip oluyor. Oysa bu oran, Sovyetler Birliği'nde yüzde 23'e, Amerika Birleşik Devletleri'nde yüzde 35'e ulaşıyor. Çinghuah öğrencilerin yaşamları sadece derslerden oluşmuyor tabii. Pazar günü, öğrencilerin en özgür gUnü. Haftanın ders olmayan bu tek gününü öğrencilerin birçoğu spor faaliyetleriyle değerlendiriyor. Futbol, basketbol ve voleybol takımları arasında turnuvalar düzenleniyor. Bu arada, kampusun sessiz köşelerinde kuytu bir yer arayışı içinde bulunan çiftler de var. Tüm dünya okullarında olduğu gibi, Çinghuah çiftler de dersten çok aşk üzerine konuşmayı yeğliyorlar • • • Ancak bir süredir, Wang ile Jiang'ın aşk konuşmaları arasında "özgürlük" ve "demokrasi" gibi sözcükler sıkça geçmeye başladı... D Derleyen: ATİLLA GÜMÜŞB KEMAL CAN. 6ÖJCHAN, KARCV\