Katalog

Başarılı bir kalkınma modeli: Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği Türkiye’nin ilk yerelbölgesel kalkınma modeli. Birliğin bölgeye en önemli katkısı insanın bakış açısını değiştirmeye başlaması, belli bir hedefe odaklanmanın önemini kavraması... 2002 yılında Avrupa Birliği ve Devlet Planlama teşkilatı uzmanlarının yerel yöneticilerle bir araya gelerek ortak akıl toplantılarını Amasya’da başlatmaları ve oluşturulan Bölgesel Gelişme Ana Planı’nın Türkiye’de bir ilk olması tesadüf değil. Amasya İl Stratejik Planı’nın yerel ortakların katılımı hazırlanıp uygulamaya sokulması da... eşilırmak Havzası Kalkınma Birliği (YHKB) yönünde yaptığı çalışmalar ortak çalışma Türkiye’nin ilk yerelbölgesel kalkınma mod kültürü, sosyal sermayenin oluşması ve eli. 1997 yılında dönemin Amasya Valisi Ke yönetişim açısından son derece önemli. mal Mahruzoğlu’nun girişimleri ile Amasya, Ço Türkiye’de yeni kurulan kalkınma ajansları rum, Samsun ve Tokat İl Özel İdarelerinin katılımı ise bölgesel plan ve programlama yapacak kuile kurulan birliğin başında bugün Ziraat Yüksek ruluşlar olup proje faydalanıcısı ve yürütücüsü Mühendisi başarılı bir kadın oturuyor. Uzun yıllar olamayacaklar. Bu nedenle havza bazında Devlet Su İşleri’nde İşletme Başmühendisi olarak YHKB yapısındaki kurum ve kuruluşlara igörev yapan Yelgin Mesci aynı zamanda Amasya htiyaç vardır. Ve bu kurumların ilgili kurumlarla Sivil Toplumu Destekleme Derneği’nin (AS koordinasyon içinde çalışması için yasal olarak TODD)de başkanlığını yürütüyor. “Yeşilırmak desteklenmesi gerekli” diye açıklıyor. havzası tespit edilen 7500 yıllık tarihi ile tariMesci “Bugüne kadar ne tür projeler hin tanığı, su ile gelen uygarlıkların beşiği, Mil gerçekleştirildi? sorumuza şu yanıtı veriyor: li Mücadelenin resmen ve DPT’ninde katkıları ile AB Destekli Bölgesel fiilen başlatıldığı, turizmin Kalkınma Programlarının uygulanma aşamasında yeni varış noktası, Türkiye bölgeye 23 milyon Avro’su hibe olmak üzere ve Dünya’nın doğal taş toplam 33.4 Avro’luk bir bütçe tahsis edildi. Bu üssü, Türkiye’nin Karadeniz’e açılan kapısı, bölünmüş y Birliğin Başkanı Yelgin Mesci “yöre halkı olları, limanı, havaalanları, üniver Yeşilırmak’ta oluşan kirliliğe duyarlı siteleri, tarımsal olmaya, ses vermeye başladı. Kral zenginliği ve insan mezarlarının ve mağaraların temiz kaynağıyla ülke geleceğinde söz tutulmasının korunmasının önemini ve sahibi bir bölge“ bunların bir değer olduğunu, ekonomik diyen Mesci birliğin girdi sağlayabileceğini kavradı” diyor. kuruluş amacını “Yeşilırmak ve kollarında oluşan kirliliği ve para ile 59‘u Yerel Kalkınma Girişimi(YKG), nedenlerini önlemek için 103‘u Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) ve gerekli tedbirleri almak, 19‘u Küçük Ölçekli Altyapı (KÖA) projesi olmak bölgede mevcut erozyonu üzere 181 proje yapıldı ve projeler Kasım 2007 giderici çalışmaları yap de tamamlandı. Projelerin hayata geçirilmesi ile mak, akış rejimini düzen 772 kişiye istihdam sağlandı, 12.535 kişi eğitildi, lemek, Yeşilırmak Havza 134 km kanalizasyon, 34 km içme suyu, 31 km Yelgin Mesci sında bulunan yerleşim basınçlı sulama sistemi inşa edildi, 395 ha alana birimlerinin sosyal, kültürel sulama hizmeti verildi, 8 km yol, 1 adet tıbbi atık ve ekonomik kalkınmalarına yönelik her türlü bertaraf tesisi yapıldı, 1 anaokulu ve 1 sağlık oçalışmaları yapmak, yaptırmak ve bu amaçla cağı inşa edildi. ilgili kamu ve özel kurum ve kuruluşları ile işbirAslında belki de kalkınma birliğinin bölgeye en liği yapmak“ olarak özetliyor. Birliğin özelliği önemli katkısı insanın bakış açısını değiştirmeye “Türkiye’nin havza bazında kurulan ilk hizmet başlaması, belli bir hedefe odaklanmanın önembirliği ve yerelbölgesel kalkınma modeli“ ol ini kavraması...2002 yılında Avrupa Birliği ve Deması. vlet Planlama teşkilatı uzmanlarının yerel yönetiYerel aktörlerden oluşan, inisiyatif sahibi, cilerle bir araya gelerek ortak akıl toplantılarını Asosyoekonomik bir platform olma niteliği, “aşağı masya’da başlatmaları ve oluşturulan Bölgesel dan yukarıya, yerelden merkeze yönetişim” Gelişme Ana Planı’nın Türkiye’de bir ilk olması ilkesinin güzel örneklerinden birisi olmasıyla da tesadüf değil. Amasya İl Stratejik Planının yerel or“Uluslararası Kalite Zirve Ödülü’ne layık görülmüş takların katılımı hazırlanıp uygulamaya sokul(International Quality Summit Award), Avrupa ması da... Yelgin Mesci “yöre halkı YeşilırKalkınma Ajansları BirliğiEURADA üyesi olmuş, mak’da oluşan kirliliğe duyarlı olmaya, ses verAvrupa Komisyonu’nun yan kuruluşu olan D meye başladı. Kral mezarlarının ve mağaraların ABLAS’ın dikkatini çekmiş.Ve YHKB örnek alı temiz tutulmasının korunmasını önemini ve narak Türkiye’de 11 tane daha kalkınma birliği ku bunların bir değer olduğunu ekonomik girdi rulmuş. Ancak şu anda Kalkınma Ajanslarının açıl sağlayabileceğini kavradı” diyor. Keza “Bisikmaya başlaması ile birlikte bu birliklerin varlıkları let Dostu Amasya” tarzı projelerin başlaması ve da tehlikeye giriyor. Mesci bu durumu “ Yeşilır özellikle gençlerin bu konulara ilgi göstermesi mak Havzası Kalkınma Birliği’nin kalkınma memnuniyet verici. Y Birliğin önemli projelerinden biri de Entegre Su yönetimi planı. Mesci önümüzdeki 35 yıllık bir perspektifi ele alan ve AB Su Çerçeve Direktifine uygun olarak hazırlanan bu planın kalkınma eksenli olduğunu, Avrupa KomisyonuTuna Nehri ve Karadeniz Kirliliği Önleme Görev Gücü (DABLAS Task Force) ve Çevre ve Orman Bakanlığı ve birliğin katkıları ile hazırlandığını anlatıyor. Projelerin toplam yatırım tutarı ise 450550 milyon Avro olacak. Plan doğrultusunda yapılacaklar ise şöyle: Havzadaki tüm su kaynakları kalite ve miktar olarak modellenecek. Gelecekte suyun kullanımı ile ilgili senaryolar oluşturulacak. Tarımsal, endüstriyel, sulama ve drenaj, hidroelektrik santral, yerleşim merkezlerinin içme ve kullanma suyu, endüstriyel su, rekreasyonel ve sosyal kullanımlar için gerekli su ihtiyaçları belirlenecek. Toprak erozyonu ve taşkın kontrolü yer alacak, bölgedeki yerleşim merkezlerinin atık su ve içme suyu tesisleri yeniden gözden geçirilecek. Köyler, kasabalar ve ilçelere ait atık su arıtma sistemleri, içme suyu temini ve diğer tüm altyapı yatırım projelerinin önümüzdeki 35 yıl için planlaması yapılacak. KALKINMADA KADININ ROLÜ ÇOK FAZLA Aynı zamanda ASTODD Başkanlığını da yürüten Mesci’ye kadının sürdürülebilir kalkınmadaki rolünde nasıl bir değişim gözlendiğini soruyoruz. Mesci, “DPT tarafından hazırlanan Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi (YHGP) Bölgesel Gelişme Ana Planı kapsamında yapılan Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler analizinde “kadının öneminin ikinci planda kalması ve eğitim düzeylerinin düşük olması” zayıf yön olarak ortaya çıkmıştı. Araştırmaya göre, kadınların toplumda ikinci planda olması ve ev işlerinin çok olması, geçim sıkıntısı ve işsizlik gibi problemlerden sonra geliyor. Ev içinde yaşanan en önemli probleme bakıldığında, yine ekonomik problemler ön plana çıkıyor” diyor. ASTODD tarafından hazırlanan “Amasya’da Başarıya Aday Kentli Kadınlarla Yeni Başlangıçlar” isimli proje ile Amasyalı kadınların kentin kalkınma sürecinde yer almalarının yolu açılmaya çalışılmış. Toplam maliyeti 60 bin 735 euro olan, AB tarafından 54 bin 661 euro ile desteklenen Amasya Valiliği, ODTÜ Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı Başkanlığı ve Amasya TSO’nun iştirakçi olduğu proje kapsamında seçilen 2340 yaş arası başarıya aday 40 Amasyalı kadına çeşitli konularda eğitimler verilmiş. 10