Katalog

Dünyaya bırakacağımız miras “Çöp” mü olacak “Çöp”, yarattığı çevre kirliliğinin ötesinde artık sosyal ve ekonomik bir değer. Türkiye’de günde kişi başı 1.3 kg atık çıkıyor. Belediye çöplüklerinde yılda 2225 milyon ton çöp birikiyor. Bu atıkların yüzde 12’si yani yaklaşık 3 milyon tonu geri dönüştürülebilir ambalaj atığı. Bu atıkların ekonomik değeriyse 150 trilyon lira. Peki biz atıkların geri dönüşümünde ne kadar başarılıyız? Kimlere ne sorumluluk düşüyor? Bu konuları ÇEVKO Genel Sekreteri Mete İmer ile konuştuk. Özlem Yüzak üresel ısınma dünyanın en önemli sorunlarından biri ısınmayı körükleyen en büyük etmen ise sera gazları emisyonları. Tamam çevreci teknolojiler ve çevreci üretim son derece önemli ancak bir konu daha var gözardı edilen özellikle de Türkiye ve benzeri gelişmekte olan ülkelerde: etkili atık yönetimi ve çöplerin geri dönüşümü. Sanayicilerin kurduğu ve bugun 1000’i aşkın üyesi olan Çevre Korumu ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı’nın (ÇEVKO) Genel Sekreteri Mete İmer “Etkili atık yönetimiyle sera gazlarının emisyonları azaltılabilir. 415 bin ton ambalaj atığının geri kazandırılması 490 bin ton CO2 tasarrufu anlamına geliyor bu da , 22 MW’lık bir biogaz santralinin sağladığı sera gazı emisyonundaki tasarrufa eşit” diyor. “2008 yılında çöpten kurtarılarak geri dönüşüme sevk ettiğimiz 392 bin ton ambalaj atığının ekonomik değeri yaklaşık 177 milyon TL olarak hesaplanmıştır” diyen İmer’e aşağıdaki soruları yönelttik: Ayrıştırma doğru yapılsa kazanım ne olur? Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanarak geri kazanılması durumunda bu atıklar, üretim için gerekli hammadde ihtiyacını karşılayacak böylece hammadde ve enerji tasarrufu sağlanmış olacaktır. 1 alüminyum kutuyu geri dönüştürmek, 1 televizyonu 3 saat açık tuttuğumuzda harcanan enerji kadar enerji tasarrufu sağlıyor. 1 kg çelik ya da teneke kutuyu geri dönüştürdüğümüz zaman 60 mumluk bir ampulün 2 gün süreyle yanması kadar enerji tasarrufu sağlarız. Geri dönüşüm sayesinde, sıfırdan imal etmeye oranla %60 enerji tasarrufu sağlanır. 1 ton kağıt geri dönüşümü sayesinde 17 adet çam ağacı kesilmekten kurtulur. Ayrıca 1 ton kağıt geri dönüşümüyle, 1.430 litre petrol, 2.3 m3 düzenli depolama alanı, 4.000 kW elektrik enerjisi ve 15.000 litre su tasarrufu elde edilir. Kağıt ? K KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK geri dönüşümü sayesinde, hammaddeyle imalata oranla toplamda %40 enerji tasarrufu sağlanır. 1 adet cam şişeyi geri dönüştürdüğümüzde 100 mumluk bir ampulü 4 saat yakacak kadar enerji tasarrufu sağlarız. Ayrıca hammaddeyle 1 şişe imal etmektense, geri dönüşüm sayesinde %20 daha az hava kirliliğine, %50 daha az su kirliliğine neden oluruz. Bu işlem %40’da enerji tasarrufu sağlar. Plastik ambalaj imalatında atık plastiklerin geri dönüştürülerek kullanılması sayesinde %70’e varan enerji tasarrufu sağlarız. Aslında geri dönüşümün ince çizgisi çöplerin kaynağında ayrıştırılması. Ancak bu konuda ülke olarak başarılı olduğumuz söylenemez. Sizce bu neden kay ma var. Biz ÇEVKO olarak yükümlülüklerini yerine getirmeyen on binlerce ekonomik işletmenin naklanıyor? Atıkların kaynağında ayrılması henüz ülkemizde ve binlerce belediyenin sisteme dahil edilmesi için yeni uygulanmaya başlanmış olan bir konu. 2005 otoritelerin görevlerini yerine getirmelerini talep yılında yürürlüğe giren ve 2007 yılında revize ediyoruz. Bu sistemin gelişmesi ve yaygınlaşması edilen Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ile için tüm tarafların üzerine düşeni yapması, haksız ambalaj atıklarının ayrı toplanması zorunlu hale gel rekabetin önlenmesi için Çevre ve Orman Bakandi. AB ülkelerine kıyasla işin çok başındayız. Buna lığı, İl Çevre ve Orman Müdürlükleri’nin gerekli rağmen ÇEVKO Vakfı olarak 2008 yılı sonu itibari denetimleri ve yasa ve yönetmeliklerde belirtilen ile kaynağında ayrı toplama uygulamasında yak yaptırımları uygulaması gerekiyor. laşık 5 milyon kişiye ulaşmış bulunuyoruz. Halkımızın bu konuda bilinçlenmesi gerekiyor. Biz bu konuda çalışmalar yaparak kaynağında ayrı toplaKaynağında ayrıştırmanın Türkiye’de satılan biraların önemmanın önemini kazandırmaya önemli bir oyuncusu da depozito li bir kısmı depozitolu ambalaçalışıyoruz. Geri kazanım sissistemi. Kullanıcıların potan jlarda satılmakta. Biz buna, teminin paydaşları “ekonomik siyel kirletici ürünleri satın alırken “gönüllü depozito” diyoruz. Bir işletmeler”, “belediyeler”, “satış ödedikleri depoziteleri geri al de başka ülkelerde bazı “tek yönnoktaları” ve “tüketiciler”. Avrumalarına dayanan bir sistem. An lü ambalajlar”a getirilen “zorunpa Birliği normları çerçevesinde cak ne yazık ki ülkemizde daha lu depozito” uygulaması var ki Çevre Bakanlığı tarafından hazırönce az da olsa bir şekilde bununla ilgili yapılan araştırlanan yasaya varolan bu uygulama zorunlu malar “zorunlu depozito” uygugöre ambalaj hale getirilmediği için fazla rağ lamasının çevre kirliliğinin önbehicak@yahoo.com.tr atıklarının bet görmüyor. Oysa gelişmiş lenmesine önemli bir katkıda buyüzde 36’sının ülkelerin çoğunda başarı ile uygu lunmadığı, üstelik sonunda tüketigeri dönüşmelanıyor. Örneğin ABD’de en azın ciye yansıyan maliyetleri ciddi si gerekiyor. Bu dan 10 eyalette meşrubat ve içki şekilde yükselttiğini gösteriyor. oran kademeli Ayrıca bazı Avrupa şişe ve kutuları üzerinde zorunlu olarak artarak depozit bulunuyor ve yüzde 8085 ülkelerinde, örneğin Almanya’da, 2020 yılında oranında geri dönüş sağlanıyor. tüketici eğilimlerinin hızla deyüzde 60’a İsveç’te de alüminyum kutular pozitolu ürünlerden uzaklaştığını çıkacak. Bu, üzerindeki depozitten yüzde 80’in gösteren veriler yayınlandı. Bu AB ülkelerinin üzerinde geri dönüş sağlanıyor. gelişmeler ışında biz de ÇEVKO bugün ulaştıkMete İmer Yeniden uygula Vakfı olarak “gönüllü depoziları oran. Anmanın yaygınlaşması için ne tür to”nun sürmesini, tek yönlü amcak bugün bu çalışmalar yapılabilir? Çevko’ya balajlara “zorunlu depozito” geyükümlüllüğü ya da Çevko üyelerine bu alanda tirilmemesini savunuyor; tek yönsadece 1000’i düşen bir sorumluluk yok mu?” lü ambalaj atıklarının kaynağınÇEVKO üyesi da toplanarak geri kazanılmasının sorularımıza şu yanıtı verdi: 5000 kuruluş yGerçekte Türkiye’de depozito en ekonomik ve sürdürülebilir erine getiriyor. sistemi kalkmadı.Örneğin, yöntem olduğunu düşünüyoruz. Oysa 80 bin fir Depozitolu sistemden neden vazgeçildi? 6